Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 45, 6 November 1886 — HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA

Ke Aniani Liilii o Taberina. Kakaulu c C. n. Maemae. MOKUNA Vlll.—Helu 39. Ke Kihapaipua o Elenale Ku Mahinaai i pihu i ke aloha O ! ooe anei ia eke aloha Auwe ! I nehea oe i hiki mai ai e ke aloha ? NO KA manawa loihi ke kali'na o ka Moiwahine Qurenale, no ka hoo kuu ae o keia Hee i kona waapa, a he manawa ma ia liope iho, akahi no a hookuu ia ae ua waapa la; a kokolo aku la ua Hee la i ka opu JjQhonu o ka oioana; a huli ae la ua waapa la a hoi aku la no kona wahi tne ka laau a ke alii o " Hoolehelehekii." Nolaila, e aui ae kaua e ka mea heluhelu a nana aku i ka kaua inaa kamahele. Iloko o ka manawa i komo ai o Ēienale iloko oua pahu la, ike iho la o Leinaala iaia e noho ana ma kona aoao; ia manawa no i lele aku ai ia e puili ma ka ai o kaua aloha, a uwe iho Ia laua no laua iho; a i ba hookuu ana ae ako laua mau puili ana, ike iho la laua aia laua iluna o ka lalani kuahiwi mua loa o ua aina ia ake pahaohao, kahi hoi a ka Pueo o ka Waoakua i noho ai e khi, a komo ai oia iloko oka Upena ake Kilokilo Wahine o Poinikia.

He inea pahaohao loa keia i;i kaua e ka mea beluhelu 3 ka lawe ia ana uiai o Lgmaala a uie kana aloha, mai kela moana kai a hiki i keia lalani kuahiwi, nona ka mamao he omi mile; ame he mea la, o ka umi mile aole ia i helu ia e ke Aniani Liilii o Tuberina ka mea ana i makemake ai; a o keia ano ka mea i hiki ai i keia aaiani ke ike i na mea a pau maluna o ka honua, aua hiki iaia ke hoike mai i na mea a pau e komailio ia aūa e ke kanaka ma na a&ao a poni ka honua, a hookahi wale 110 mea nana ka huaolelo i hiki ole i keia Aniaoi ke lohe a ike hoi, oia no ke Kupua Mari-orodo, a oia wole no paha ka mea nanae hoohoka mai i keia Aniani ma kekahi mau mea.

Oiai o Leinaala e noho ana iluna o ua lalani kuahiwi la me kana aloha, aui ae I«-ko lana mau maka, a nana aku la i ke Kihapaipua q Elenale, ka mea nona na laau e oili ae la maluna o na paia pohaku; ake uana'ku la ua keiki la mo na waimaka o ke aloha, a paan? ae la i ka huaolelo, "O ! Ke Kihapaipua o Elenale, ka mea nona na pua i luhieho i ke ala, a o kahi hoi a'u i noho ai me ke aloha, a eia au ke hele nei mahope o keia aloha, " a uwe iho la ua keiki la.

Māhope iho o ka pan ana obo laua noho ana, ua ku m la laoa a hele aku la; oiai laua e hookokoke aku ana i ka Lokowai o Tolierioa, loho aku !a laua i ka leo kani-nhu o kekahi raea iloke oka eliaoha; ana ia uiea i kono mai ia saua e hele aku c nana iloko o ka naht*lohele; aia hoi, iko akn k laua i kekahi mea kino i pui i ka wa-hi ia i na kaula hulalilali, a ke weweo mai la na hulu ma ka hakahaka o na kaiila i hanhoaia ai, a m» ia mau hulu i hoomaojx»{X) aku ai o Elenale oka Pueo ok» Woo;ikua 110 keia ka mea i kapaia ke " Kiai o ka l'o."

t ka wt\ a Kknale i ike aku ai, puīlī ao U i& i kona iuau lima J ka uiuamua, a kahea 'ku la ia mo ka leo nawaliwali

0 ka mea.i j;iba i kc aloha, "E ke Kiai, Ileaha ko ka Fo ? " Ika mauawa i lohe aku ai ua Poeo |la, kulapa ac !a oia i o a ianei me ke ake h iki- tikn i līu liel' hpleiM (> kk iuea nona ka ]i «t • ] m;si l;ij aka au!c nae « lulii 1 kona noaka ke nana 'ku, no ka mea, ua paa loa i ka liauhoaia a koe wale iho no kona waha. Nu ka hilii ol« iaia ke ike pono aku, kahea ae la oia me ka !eo o ka uofa i haule iioko oka pilikia, " Owai, e ka mea o lioa mai nel i ko'u inoa ?" Pane aku la 6 Elenale, " Owau no o ke Kihapaipua o Elenale, ka Mahinaai i piha i ke atoha." ; I" Auwe ī" wulii aka Pueo. "I ka Uolo waapa onei kuu Haku opio iluna o ka Lokowai o Taberina. i ike mai ai oe i kau kauwa iloko o ka ehaeha P " •I aku la o Eleniile, " Aole—aole e kou makoa maikai e, ua kipaku i» mai aa ē Mori-orodo, mailoko mai o kahi a I oukou i luhi ai ia'u."

i Ia manawa no i tiw* ae ai ua Pueo la me lea leo nui, ake ike ia aku la ka puapuai mni o kona maii waimaka maloko mai o ka upena punawelewele, me he mea la, ua piha kona naau i ke aloha; a i ka liope loa o kana uwe ana, pane hou mai Ia oia penei: " E kuu Haku opio, heaha ke kumu i kipaku ni o Mari-orodo ia.oe, a hoopoina aku la ia i ka Inhi ana i luhi ai ia oe ame ka luhi o'kooa roau kanaka ika malama ana ia oe." I aku la o Elenale, " No kuu haule aoa iloko o ka hewa me Leinaala, a oia ke k'mu o kona kīpak n ana ia'u.'' Ia manawa no i puoho mai ai ka leo o oa Pueo la, me-hela, ua pahaohaoaku la kona noonoo i ka lohe ana aku ia Leinaala, a no ia mea i pnne mai ai oia, " Mahea o Leinaala i leomo ai iloko o ke Kihapaipua o Elenalo ? A i hea hoi na Kial nana i malama i koa n»<i!ahi#, ka poe i oleloia Na Kiai Naue ole o Elenale." " Mawaena no o ua poe kiai la i hele ae ai o Leinaala, a aole oia i loaa i kekahi poino, a hiki i kona halawai ana me a'u," wahi a Elenale i pane aku ai. Pane hou mai ia ua Pueo la, me ka !eo īkaika o k:i inaina, " O ! O Leinaala anei ka mea naria i hoohanle iko lakou manaoio a me ko'lakou kupaa ? Auhea ka hae i kuu ia ma ko le.kou mau poo 'na Kiai Naue oleo Elenale ?' Ua helelei wale anei ia mea i malama ia e kakou iloko ona makahiki he lehulehu—A, e leuu Maku, me na mea mana anei o Leinaala i hele ai mawaena o lakou me ka lanakila."

" Aole, hookahi wale iho no mea mana i loaa ia Leinaala, ola ka Ui a me ka oani o kona mau helehelena," wahi a Elenale.

i " Auwe !" wahi aka Pueo. "0 ka nani anei ka meae hau'e ai ka manaoio, ao ka Ui anei ka mea e haule ai ke kupaa, aole—aole loa, iaa aole i paa ke Kiai o ka Po i ka hauhoaia e Dimerati (Kilokilo Wahioe o Poinikia) ka Luahi|ne ino, ka Laahine kpuwale, ka mea S nona ka 1010 i oi aku ka eleele mamua oka lanahu a na Kiai Naue ole o 'Eleni»le, —Luahine lapowale. A oni ae la aa Pueo la io a hmei, me ka hoopuka ae i na iiuaololo hailiili a ka inea i piha ' i ka inaina; n ke n- na'ku la o Leinaala me na helehelena oka mino aka ma : kona man pa;>alina. 1 ka manawa i knu īho ai na leo, lohe hou ia 'iku la ka leo o oa Pueo la i ka 1 anamai, *' E kmi Haku opio, aole anei e hiki i kou lima ke kikoo mai a wehe ae i na kaula e paa nei ia'u." I aku la o Elenale, " Ua hiki U'u ke kokua 'ku i un manawa a [Htu i na be mea hiki.' : la manawa ī hele aku ai o Elen»le a ma ka aoao o ua Pueo ia, a lalau iiio la ea liiua ike kuuia una aiui iiuna oka ( P»\eo a huki mai ia nie ka iu»nao e moku; aia hoi, pipili ae h\ ke kaula i kona mau iiuia u j>aa lo», a liuki bou mai !a ua keiki Ia jvjc ku nuuuu) e hoiuo ae, he ole nae ka homo ae. He iuanawa loihi keia noko aiui o Elenale me ke ake e hemo, he ole ka makili mai o kau wahi nvaawe ona kaola la, a no ka ike ana nku o f»eina ai» ua «ui loa ka haoa, nolaila h*4e akn la oia e kokua i kana nloha me k» hoo puka aku Ika huaolelo, i! n.vn e weho."

[Uoomanawanui a keia pule ae.]