Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 51, 18 December 1886 — HE MOOLELO KAAO NO ANE LUDIANA, KA UI E HAAHEO AI KA AINA O HIROMA; KA Hale Aniani o Wanadeina; A O Ke Kauwa Hooko Pololei. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO ANE LUDIANA, KA UI E HAAHEO AI KA AINA O HIROMA; KA Hale Aniani o Wanadeina; A O Ke Kauwa Hooko Pololei.

— ' . >> Helu 10. \ MOKll' T Wanadeima ka nam. Ka Hale Auiaui Pahaohao, # Ke Kauwa Hooko Pololei. E HAALELE mai nna anei oe i koa makuakane nei 4 ka mea nana ob i Inhi? Hamau. iho la o Diabolo no kekahi mau roinate, a pano hoa aku !a penei: " O hole o luiu kaikamahine, ao ka nani oka aina o kana, aole ia e ukali aku mahone oa, " Huli aku la o Diabolo a boi aku la ma kekalii rumi okoa, me ka naau kaa- ?, maha no kana kaikamahine, no ka liio 0 kona noonoo i ka laīau a haaleie iaia. Ika nalo ana aka o Diabolo, uoho iho la o Ane Lacfiana noonoo i ke auo to kona lioihoi ia aua mai, oiai aohe oia 1 ike ika oni o kona kino, Ua lilo ia i mea nana e noonoo nui ai. Mnhope iho, hele aku la ia iloko o i' ka rumi i kapaia, Ka rumi ona hana % kupua. r A oiai o Ane Lueli ana ma ua rumi la | lalau aku la oia i kekahi ipupoki huK muhumu a kamailio i'ao la penei: P " E Haseminehoa, aia la ihea kela | keiki a*u i iko aku nei me ke pahaohao Bf o ka mea huna' " ?■ " Aia iloko oka muliwai o Hoana Ho, " v/ahi aka Ipupoki; " iloko oka i Haie Aniani o Wanadeima, he mau - tauHani mile ka mamao mai nei aku, a o kona inoa o Mararedina. " P la wh, komo aku la o Ane Ludiana | iloko o kekahi ruini, a maloko oia ru-

mi ka wai auau i poniiaekeonaona nona ke ala pili paa i ke kino o ka mea e auau i ua wai la, a e loli e.no e ae ai o kona mau helehelena mai ka pupuka a i ka ui e hai e ai na pua o ke kula. I ka pau ana o ka auau %. Ane Ludiaua, komo iho la oia i kona aahu, hoi aku la oia iloko o ka rumi o na hana kupua a imua o kekahi anianinananui iloko o ua ruroi la, i kilohi iho ai oia iaia iho mai ka piko o kona poo a i ka manea o kona mau wawae, e makaikai ana i ka nani o Aipo, a pane aku la oia, peuei: " E ke Aniani Pahaohao o Murano, owai Ia ka wahine ui o keia la? " Pane mai la ke Aniani Pahaohao, " O ke Eaikamahine Alii Beeidia Samera, ka mea ī kapaia Na Hua Ohia Gula Ekolu o Mauna Tamara. " "Ma kahi hea ioi ae oi ka nani o Beeidia Samera imuao'u, " wahia Ane Lodiana. " Pane aku la ke Aniani Pahaohao, " O kona mau papalina, ua like me ka hua ohia pala ika wa haule lau, a o kou mau papalina, ua like ia me ka pua Kolomoaa i ka hooilo; o kona mau maka, ua like me ko ka manu nunu iloko o kona liale lewa, a o kou hoi, ua like me ko ka aeto e noho ana maluna o na kualoiao; o ko la la mau owili lauoho, ua oi aku ka uliuli pouiponi mamua oka po pouli 6ka hooilo, o kou hoi ua likn »o ia me ka uahi o ka aina 0 Hiromß. " No keia mau olelo a ke Auiani Pahaohao, ua piha loa ia o Ane Ludiana 1 ka inaina, a pane pakike aku la oia:

" Aniani lapuwale oe; iua au e lni he o komo i kuu lole i haua ia me ka pihapiha wai anuenuo o Hii'oma, alaila e oi aku auauei au mamua ona; a ina au o kau ae i ka iiulu o kun papale ia Ualii i ka ua koko, e ike auauei oe, aia au ileko o ka punohu ula i ka knva, a kokoko ole ne hoī 'ia vu la au e keia Auiaui lapuwale e nkona mai nei. A hele aku la ia uo koua r«mi komo lole.

Ia Ane Lueliana i kopao aku ai iloko o kona rami komo kapa, hookani ae Ia oia ī.kakahi wahi bele liilii,aiahoi kiei mai ai na poo o'iia ūhano ino ehikn, a oinan mai la, " Healia ku nKikemak*? oka TTi linaheo ai ka aina o Hiroma? " I akn lao AneLadiana, ' m komake au i lole no'a e like ke aiai me ka han iluna o u.fi iiiHmiii, uoua ka pihapiha lihilihi annenup, ame ka papale nona ka hulu kaulana o Halii i ka na koko." Ika pau aiia una olelo a Ane Ludiana, okawano ia ī hele mai ai o na uhane ino ehika a hookomo iho la ia ia i ka 1010 ana i makemake ai. —rAri ka paa ane aero ka lole o ua Ludiana nei a kau iho la i kona papale, 'hele ae Ia na kaikamahine nei a pali kf/.j.a mahioa ke alo, i ka ua mea o ka pipio ake anuenue i ka hu'a o kona 1010 ame ka hnlii a ka ua koko i koua poo, Me keia uniw i hele hou aku ai o Ladiana imua o aniahi pahaohao a tituuu hou aku la e like me mamna, Pane mai la ke aniani, " O Bicidia Samela wale no ka oi ma ka ui o keia 1«. " i i " Ma ke aha afca la oia i oi ai uiamua ! 'a, " wahi a Ludiana. ' j "No ka mea, " wahi a ke Aniani; j " o kou lole e aahu mai nei.ona mauna wale no ka i ike, aka oko lala lole, ua aahu iho ike ao holookoo, a o kou papale no hoi, ua haule iho ia malalo o. ko iala; a oia wale no ka oi o ka ui, hela ekahi o ka nani, " No keia mau olelo, uwe iho la o Ane Ludiaija u hoi aku la iloko o kona i'umi me ka hilahila. Oiai o Ane Ludiaua e uwe ana, hoea mai la o Diabolo, ike mai la oia i kana kaikamaine e uwe ena, nmau mai.la oia, "E ke kaikamahine, heaha kau e uwe nei? " I aku la o Ane' " E uwe ana au i ka olelo ana mai nei a ke aniani pahaohao ua haule iho ko'u ui malalo o kekahi ni e ae." _ . ■ " Owoi la ia wahine ioi ae kona lū mamua ou e kuu k.'iikamahme, ka mea a'u e kaena mau nei ka Ui e Haaheo ai ka aina o Hiroma nei? '' i ninau aku ai 0 Diabolo. " O Bicidia Same!a, " wahi a Ludiana; "ka mea i kapaia, Na hua ohia gala ekolu o Mauna Tamara*'' I aku aku la o Biabolo, Ua kaahele ia e a'u ka honua a puni, aole no he wahine i hea ia ma keia inoa. Ua ike au i ko lakoa mau helehelena, aole nae 1 oi aku mamua ou, aka malia paha he oiaio ka ke Aniani Pahaohao o Blurano i hai mai nei ia oe. Nolaila, e ai i ka ai, e inu ka wai, no ka mea, e hoouna aku ana au i na uhane ino ehiku maluna o ka honuaIa manawa i kaliea aku ai o Diabolo i na uhane ino ehiku a oili like mai la lakou. ~~ Kauoha aku Ia oia ia lakou o hele e huli ia Bicidia Samera a e pepehi aku hoi iaia. Lele aku la ua poe uhane iao nei ehiku e huli, ma na kihi eha o ka honu3, e huli ana ma na wahi kikeekee, e ; ha-lo ana hoī ma na wahi poopoo, a i 1 ko lakou kaapuni hele ana ika lewa a me ka honua. aohe wahi a loaa ikl. Nolaila, hoi aku la lakou a hoike ia Diabolo, a i ka wa o Ane i lohe mai ai i ua olo'.o a na uhane ehiku, uwe ae la oia e ho'e aku 1« e ninaa i ke Aniani Pahaohao o Murauo. I koua wa i ninau uku ai, ua paue uiai la ua auiaui la: 0 Bieidia Sauiera ka oi e keīa la, a oia uo ka oi o ka nani. 1 ka lohe ana o Ano i keia mau olelo, ua hoi aku la oia iloko o kona rumi me ka awe aua, a moe aku la iluna o kahi moe me ka 01010 nna ne, — "Ua mai au. 5 ' No ia mea i he!e aku ai o Diftbolo a oinau iho la. Heaha keia ou e kuu kaikamahine ? ī aku I;\ kana kaikaiuahie. Fa mfti an r,o kn oi o I;a nani o nieīvlia Ss\mera mmmin o kn f n, l nnu I.'i o Ua hoouua aku tun i na ulurae itio e huli, aole nae i I> n :\ '. A [vhe:i 1;i oe i manaoio ai e kau kaikamal\ine i iia olelo a kela Auiani Pahaohao.