Ko Hawaii Pae Aina, Volume X, Number 4, 22 January 1887 — HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA.

{ Ke Aniani Liilii o Tuberina. Kakaula c v. ī r . Maeinne. Helu 47. MOKUNA XII,

Ke kumakena a ka mea i piha i ke alo ha—A o ke alanui powehiwehi i ko na mau kāpuai wawae—Owai kela mea e naue la?---Me he akala o ka la iluaa o Velegana—He kokua he alakai no ka manawa elua—He ha koko ana no ka hoopakele. Ua alo aku o Leinaala i na kui houhou a ke ana, a me na iniki welewela a na kukuna mahanahana o ka la; aoka hiamoe, ua holo aku ia mai kona mau lihilihi aku, a ua lilo hoi kona mau papalina i wahi na na ahe huihui o ke kehau a me na paka ua eloelo e hooipo ai i ka po a me ke ao, i ka ua mea o ke kaualako a ka elele lima ole a ke āloha kane, e hoauwana hele la i kona kino palupalu i ka loa a me ka Iaula o ka aina. 0 na owili lauoho makamae hoi o ka kakou lei aloha, ka mea haule ole i ka lima inakee alii o na kaikamahine alii 0 Peresia, aia lakou ke maewa wale la no mahope o kona mau poohiwi me ka lima ole nana e hooponopono ae laia, a k* nana aku oe i kona kino, e hoōnaue ia no kou puuwai i ke aloha, i kaike aku ua hele a mailo kona oiwi nani, kā mea nana i hoohaule i ke kupaa o ka mea kupaa. 1 ka hala ana o na malama elima o ko Leinaala hele ana ma keia ano, ua hiki mai la i kona manawa e haHlau ai 1 kana makahiapo, ua kanahoakula oia malalo kumu laau Iunibela, a malaila oia i noho ai me na kuakoko o ka hanau keiki ana. E ka mea hehihelu, aole au i hoike aku ia oe niamua no ka hapai o Leinaala, no ka mea, aole no i hoike mai o James Wandel, ka mea nana i kakau keia buke kaao, a oki loa aku hoi o Anthony Yan Dyke, ka mea nana i haku i keia kaao; aka o ka Iaua wale no i hoike mai, o ka hanau ana o ke keiki, a oia ka kaua e ike iho la ma keia helu, Ia Leinaala e haakokohi ana i ka hanau keiki, ke puliki la kona mau lima lalahi i ke kumu laau, me ka puana ana ae i ka inoa o kana kane e noho mai la i ka ka mea pakaha wale, a o ka mea hoi nana i lioauwana hele i kona kino, e ulaia i "kanahele o Aipo, I kela a me keia manawa a ke kuakoko e ili iho ai e puana mau āna oia i ka inoa o kana kihapai pua, ka mea i olelo ia, ka mahinaai i piha i ke aloha, a i ka hope loa o kona liapai anā ae i ka inoa o kana ipo, na ili iho la ke kuakoko hope, a hoea aku la he malihini, aloha, he liua hoi iloko o ka inea a me ka ehaeha, a hanau no iloko oia haawina hookalii. Oiai ka malihini i oili aku ai mai kona hale puanuanu aku, ua lalau 5ho la ka makuahine a hii ae la, aia hoi ike iho la oia he kaikamahine kana hiapo, a me kona holoku hookahi i wahl iho ai oia i kana hiapo o ka ehaoha, a koe iho lai kona ili he wahi muumuu wale no, »o ke koena o kona alahole. Ma keia wahi i Uoomaha iho ai o Leiuaala uo na la elima, a īloko o keia mau la e ike uiāu ana oia i kokahi popoki nui oleele e maalo mau ae aua

imua o kona oiau maka ma kahi mamaō iaai iaia aku, a nalowale aka !a ilalo o kekahi awawa hohonu mamua aku ona, a ma ka a-i o ua popoki la, na hoopaa ia i kekahi epo keīeawe i like me ke apo ilio. Ua lilo keia popoki eleele, i mea hoopahaohao ia Leinaala, aka nie i kekahi īnanawa aila e ike akn af, e knhea aku ana oia me ka leo nūi, " E kela popoki nui eleele, aole anei oe e kokua mai ia'n, ka mea i haule ia /oko o ka pilikia. " Na keia leo kahea o Leinaala i hookueiui mai i ua popoki !a i kekalii manawa, a ku malie; mai la iluna o kekahi laau hioa, me ka nana inai o kona mau''■ maka aloha ia Leinaala, a'mehe mea la ma ka nana āku, ua komohia ua popoki la iloko o ka ehaoha i ke aloha ia liēluuaiu, kuo wulo iiu ko uka o ku malu make e kau la maluna ona, oia wale no ,ka mea i hiki ole ai iaia ke kokua hou I ka eoiio o na la o Leinaala malalo 0 ka laau lunibela, i haalele iho ai oia ia wahi a hele aku ma kana hnakai irai aloha, e lawe pu ana i kana kamalei aloha, a iho aku la ilalo o ke awawa kahi a kela popoki nui eleēlē e iho mau ai _ • — —- lloko a ka hiiiipea i naku hele aku ai ka kakou milimili, a hoea maalahi aku la oia ilalo o ke awawa, kahi a na wai olino e kahe ana ma ko lakou alaheleA ma keia aoao o ke kahawai i ku iho ai o Leinaala me kana hiialo, a naniiakn la ma kela aoa'o o ke- kahawui me ka ehaeha no ka alanui ole e hiki ui Oiai ko Leinaala m:u; maka e au ana 1 ke alanui e hiki ai ma kela aoao, aia hoi ike aku la oia i kauwahi hale uuku e ku mai aua ma ke!a aooo o ke kahawai, a ma ka puka o ua wahi hale Ia e hulili mai aua ke ahi a ke kamaaina, mā o aku o na alelo manamana o ke ahi, ikeaku la o Leinaala i kekahi kino kanaka o noho mai ana iloko o ka hnle, a nolaila, ua'kahea aku la oia me ka leo nui, penei: " E kela kanaka e noho'mai la iloko o ka hale, o oluol'u anei i kou lokouiaikai e kuhi'kuhi mai i ke alanui e hiki aku ai au a me ka'u hiialo nei ma kela aoao o ke kahawai. " f Pela a puka hou aku,]