Ko Hawaii Pae Aina, Volume X, Number 8, 19 February 1887 — HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA

Ke Aniani Liilii o Tubcrina. . P' Kakaala o C. 11. Maemae. Heln 48. MOKUNA XIII. Ka aina īloko o ka uahi eleele, Aohe e nalowal» aa ikeia e ka magoi; Ke maalo la iloko o na kakana o ka la, Aohe e nalowale aa ikeia e ke Kilokilo Ke hana iho la na laa nahele pahaohao A ke paana mai la lakoa he ''Olohe" Ua ike ia e ke Kaledea hele kaewa.

I ka maaawa i hoi aku ai ua poe kiai la a hai aku !a ia Linahu me Lioama i ko lakou halawai ana me Leiaaala iloko o kekahi wahi halo uuku, me ko lakou akena pu aku i ka nani o Leinaala, a no ka oi loa aku o kona ui imua 6 na ui a pau, nolaila, ua manene ko makou mau lima i ka hooko ana aku i ):a olua kauoha a hoopakele aku la iaia. I ka lohe ana o na mahoe i keia mau olelo a ko laua mau kiai, ua piha loa ia laua i ka inuina, a kauoha ae la i leo laua mau kauwa lawelawe e hepu i ua poe kiai la a hoopaa aku iloko o ka hale paahao o Pahiololua. No keia kauoha, emoole ua paa aku *aku la ua poe kiai !a iloko o ua hale I paahao la. I ka paa ana aku o na poe kiai la, ua ho-a ap la o Linahu i ke ahi o ko laua aupuui, pii ae la hoi ka uahi a hohola iho la maluna o ke aupuni Anapanapa a nalowale iho la. Ua hana ia keia mea e Knahu, i kumu e naldwale ai ko laua aina mai ka ike ia®i&na e Leinaala, aka aole ia e pakele i ka hanu hookolo a ka eu. Iloko o keia wa, aia ke kamahele imi aloha ke hele la iluna o na auakua o Semioromea, a ke nana aku laoia imua aohe nae he ike aka i ke aupuni anapanapa; a no ia mea i ku iho ai oia iluna o ua auakua la, a nana aku la ma ke komohana, ike aku la oia i ka uhi paapu mai a ka uahi pouli, hōli ae la hoi oia ihope ma kona ala i hele mai ai|, ike aku la oia ua nalowale na laau i ka uhi paa a ka uabi pahaohao a na moopuna mahoe a ka luahine Sawahe, a he ililaumania wale no i ka nana aku.

No keia.mea, uwe īho la o Leinaala, a puana ae la oia i ka hoaolelo kauaenas"Walohia e paaeaa aua i ka houpo, penei: <% Ua nalowale ka aina—-a ihea la au e imi aku ai i kuu Mahinaai i piha i ke aloha? E kah" anei au maluna o keia mau puuone neoneo a hiki i ka mao aua o keia pouli o ka ama? " Me keia uianao i noho iho ai o ua o Ka naui e hina ai ka manaoio me ka muki iho i na papalina o kana kamalel &lohaj & puana iho la i na huaolelo i hoopulu ia e na huna wai a ka ehaena, peuei. " E ka opuu aloha a kuu Kihapai, ua nalowale ka aina i ka uahi a ka !okoino, nolaila, aole oe e ike ana i na niaka o kou makuakane nana oe, ka mea naua kaua 1 hoauwana hele mai i keia nahelehele; a e noho aua kana ma keia auakua, a malia a hoea mai kekahi holoholona ai io, uaua kaua e ai iho i ka wa Uookahi, o ko kaua laakupapau ka hoi ia e kanu like ia ai oloko o koiia opu. A.I e Alahe, e hoopakele ia Laure o Mūlihe. A uwe iho la o Leinaala me ka ehaeha. E ka wea heluhelu 4 ma na huaolelo

hope ano e o ka paoka malena ae, malaila kaaa e ike iho al i ka inoā o ke kaikamahino a Leinaala, oia o Laare o Midihe, a o keia iaikamahine no hoi ka moa i olelo ia " He mea liuuu il' ku u kokiaha wuiuu He mea pohihihi i ka maka o ke kuikele. " O keia kaikainahine no hoi ka mea i oleloia, he uī kona i oi ae mamua o kona man makua, a nona hoi ke kupaa i oi aka mamiia o ka papale alii o Mariorodo, .. Ia Leinaalie noho ana maluua o na pnuone me ka uwe ana, hoomanao ae la oia i ke Aniani Liili o Taberina, no ka noi o kana mau hana maikai iaia i kona mau la mua o ka ehaeha riiala7lT me he la, e kokua hoa ana no ua wahi aniani la iaia iloko o keia mau la eha"eha, ana e finwana hele oel maluna-o pa paaone o Bemioromea; nolaila, lalau īho la oia ī na Aniani Liilii la o Tuberina iloko o kona poli, wehe la oia a ninaa iho la p"nei: ~ 1 $00$ ke Anifbi Liilii auhea la ka aina Anapanap/1/ " „ " Aohe oe e ike aku oiai ua nalowale i ka aahi; aka nae, e lalau jho oe i ke komo hamahuma i kapaie o Msgoi īloko o kou ekeeke a hookomo iho ma kekahi o koa manemana lima a kuhi aka imaa, e ikeauanei oe i ua aina Anapanapa la, " i pane ae iike Aniani Liilii o Xaberina. Ia manawa, lalau iho la o Leioaala i ke komo humuhumu i loaa ai iaia ilnko o ka omoomo palaoa, oiai oia maloko o kahi pupupu hale maloko o ke kae kahawai, a hookomo ae la i ka manamana nni waenakonū o kona lima, a o aku la oia imua i kahi a ka nahi e pouli nna, ia wa no i oili Rku ai he Hoku Lele mailoko aka o aa komo humuhamu la ; a hohola akn la i kona maa kukuna olinolino ilana oua ama la, aha wale mai la na kaahiwi o ua aina la ima» n ko ianei maa 'a i kana hoomaopnpo aka, me he la he mau haneri mile ka mamao mai ia ia aka.

Oiai na knknna olinolino o ka Hoku Lele e hoahawale dina i na lalani kuahiwi o aina Anapanapa, iko ae 1a o Linaha i aaJhoka la, aku la oia ia Linawa, penei: " Anheō oe, na ike ia ka aina o kauaj no ka mea, aia o Pereiade ka hoku hele I iioko oke komo humuhumu o Maimone, ke aliiwahioe oka po, ke kau naai Ia iluna o ka lewa. " " Aole kela o Pereiade ka hoku hele a Maimone, he hoku paa kela; no ka pouli loa i ka uahi e like me ka poeieele o ka po, pela 1 kan mai ai kela hoku au © kuhihewa aku la o Pereiade ; " wahi a Linama. Nononoke ae la ua mau mahoe la'i ka hoopaapaa, a no ke akaku ole o ka mea o laua i pono, ua kau ae la laua malnna o ko laua lio kamahao Lina Sawahe a holo aku la iluna o na kuahiwi nihoniho o ko laua aina, a ia laua i nana aka ai i na aina auakua o Semioromea ike aku la laua ia Leinaala e kuo-e hele mai ana ilana o na puuone, nolaila, ua maopopo iho la ia laua o Pereiade no kela hoku e kau la i ka lewa. No keia mea, ua waiho iho Ia laua i na bola wai elima iluna o ka nihoniho o na kuahiwi o ko laua aina, a hooma* ka iho la laua e holo kaapuni i ko laua aina, no ekolu pani, a i ka hope loa o ka laua holo kaapuni ana i komo ihoai na wawae o ko laua lio iloko o na bo!a wai a laua i waiho lalani ai, a pii ae la ka wai iluna a haule iho la he kuaua koikoi e uhi ana i ka aina holookoa, a uhi pu iho la hoi na ao hakumakuma o ka pouli e huna aku ana ika malamalama o Pereiade, ka hoku hele iloko o ke komo hnmuhumu o M«imoue ke aliiwnhine o ka po,

I ka I\ala aua © kekahi mau umiv\le> ua poliP m&i la ka !a mo kou» malaui»lama du» o hoopale loa aku aua i ka uialaiaalauia o na kukuua oliuoliuo o Pereiade ka bokv\ hele alakai e kau Ja ika lewa; a ike akh !a o Leiuaala i ke alohilolii mai o ua kuahiwi o ua aijia la, a ua lilo ia he mea e hooha\ioJi uiai an» i koiaa manao, a o haawi hou mal aī he man kaina wawae ikaika uo kaua huakai kiihi, no ka imi hoomauawauni ana i kaua m#a nloha ho kaue. \ka, he uiau olioli ana iao ka moenna, no ka mea, aia no ua manao o ke aloha ole a me ka nouohfta ke hoolauwiU mai U i koua alahele, [Pela iho a puka hou aku.]