Ko Hawaii Pae Aina, Volume X, Number 12, 19 March 1887 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

Ma ke Kinau o keia pule ae, e holo aku ai ka Hon. Bftmuel Parker no ka aina "mauna. I ka Poalima koke ilio lu no, ua hoopai ia o Mr. Maelon n.o ke kuai waiona me ka laikini ole, he 9100 a me £1.00 koina. s makemake nei ke kahu o keia nupepa e loaa iaia he 5 nupepa helu 10 o ka Pai: Aina o keia makahiki, a e haawiia ka uku ma ke kenikeni oke kope hookahi. He ahaaina nui ka G. W. Kualaku i haawi ai ma Kapuukolo i ka Poaono i hala, aua hoomau ia no elua la. Oi ai iho ka poe hoonuu puaa ika waiwai a ke keiki pakaukau i'a a koe okoa iho 110. Ina aole mea keakea, alaila e holo aku ana ka Hooiiina Kalaunu maluna 0 ka mokuahi Waimanalo no Waialua i ka Poakahi ae nei, e komo i ko laua hale 1 kukulu ia iho nti malaila. E holo pu ana ka Ahhikaua ma keia huakai.

Ika hora 1o ke ahial)i Poaha aku nei, hiki aku Ia i ba 813 ka nui o ka poe iaeia e puhi ika opiuma. O lakou a pau he poe pake wale no, a na na kauka pake ka hapa nui o na palapala hooia. Ua puni ke akule o Waianae i ka hora 3 auina la onehinei, a ke lawe mai nei ka waapa mahu o Mr. Herdert no ka makeke o Honolulu nei. E hiki ana paha ma na hora mamua iho o ke awakea o keia la. Oka nui ona mai maloko o ka Haemai Moiwahine ma ka la e pau ana i Feberuarii 2S, 1887, lxe 14 kane Hawaii alie 10 wahine, 5 pake, 1 lapaua a "\e 23 ona laliui e ae. He 24 o keia po6| me ka nku ko lakou noho ana ilo. j ko o ka halemai.

I U po Poakoiu uei, ua komo ae kekalii puuwai eleolo iioko oka Halelula o Puuahou, uiuiui iho ia i ka aiia mahu iluua o ka moeua paiu uiu i haiu ia ma kahi hele o waoua o ke keeua koe iUo ia i ko ahi a lapaiapa, alaiia ku ae la oia a Uolo aka ia. Mamuli o ka ike e aua o kekaUi kumu ika a o ke ahi iloko o ke keeua kula, ua uiuauia a! Uoouua kok«i ia kek&Ui poe e a&u«, I !k& Uolo ia ana aku e uaua, eia ka Ue aUi aa ke koioUe, ua apio. Aole i ioaa ke koioUe», aka ke UooUuoiia uei malia aa kekaUi mea Ua i kipaku mua ia ai he iu*u puie aeuoi.

Ua kau īa iuamp.a o ke alo«.o Kaapapanui, lie papa jflpa i kaUakahaia ma na olelo el«a ILaelaui a ma llawaii, ''Oikiiia Makai." . ... . * Onehinei ka la ka mai o"kēTmokuahi halihaii.lftta "Zealamlia" wai Kapalakiko mai i hoolahaia ai, aka aolo nae i hoea mai. Malia uae palia o kapnlalu mai i keia la. Ma ka -'alulaui" ouohiuei i ioheia mai ni, Uiamnli o.Jbi woua o ka ula uMĒ, o Mokuawe<sweo i ikeia aku ; o ko t i>oo i hoomaopopoia aku ai ( he aMp !alo o ka lun. Ua haawi ae Keiki lalawai 'm Oawpliall i ka Poaha aku he ahaaioa nui ma £ahaiuaV kona mau makamaka, na lioaloha a r> O'a paahana 110 ka hoomanao nna " la hauau o kaoa mau keiki. Nui mea ai. , * Ma ka ' Malulaai" ouehiuei i hooi iuiu ui o 1. K. Uoberta o Haofc>ia. Luma uo ka Pak Aina pi \ o lawa ai ua iuiilauiu o raki, Apenla, Mei a — makahiki. Mahulo ike keikikui j o Hookena. • ■ - ■ ■

Ua holo aku ke Alii kft Moi i»Qtnahi Keoni Kumaki mehiuoi no Waimanalo. Mā ia huakai hookaJii ke K.«ma Alnwahine Poomaikelani. Ua akali aka ka hata kane u mo ka liaka wahine o Waimanalo n ma ka hui hoolealea lolani. ile uhaama juo ka yiha aua o na makuhiki he kaualima kumamalua ka Hou. J. A. Cumumis i haawi ai mu Pawaa ika po Poaha nei. Malailn. ae ke Alii ka Moi, kā Hon. a me Mrs. J. I. Bowsett a me kekahi mau malihini o uu aina e mai. Ua hoopaapaoae kekahi aliikoa pualu mamua o kona haalele loa ana i kona puali, aoho kupono iki q ke kanawai koa hou o 188G ( no ka mea aole he poe uku ia na koa pualu, e hookolololoi i ai a hoopai ia e like tae na koJ| uku io, Nolaila, ua haalele aku oia.^^

He ma\i palapala kai hiki niai i o makou nei mai Kona Hema inai, e hōohalahala ana no ka hlki ole aku o na nupopa ma kela Malulani mua aku aei. Oiaina hoouna makou ma ke eke leta i, na nupepa, ke manao nei makou, malia palia aia ma ka aoao aku la o ka mokn ka hemaliema. ide hou pahi ko ke aumoo o ka la 1G o Maraki ma Kapamoo ae nei, na ka lapana mea wahine i hou i kekahi lapana okoa, a anuauu ana ka pahi iloko oke kino, He lili punalua mai ke kumu. Aia ka lapana iku ika ■ pahi i ka halemai, a eia hoi ka lapana hou . pahi i Kupapanui, e kali ana no ke ola mai o ka mea i eha. Ua hoolala iho nei Opiopi° o na haole i kēkahi kumuhana, oia hoi e hooloii i ka Ia uku o na paahana oka pule, mai ka Poaono mai a i ka Poakolu, nftmuli oka manao maila o hoemi ia mai ka uhaai ana o na paahana i ka Poaono a i ka la Sabati. Ua kehoia lie komite o keia ahahui e helo aku e kuka me na haku hana. Ua hoomakaia keia haua ma kekahi mau wahi o Amei'ika liuipuia a ua ika ia ka holopono. Pehea ana la auanei ma Hawaii nei.

Ua lawe aku ka mokualii Aiidtralia i ■kaToakolu iho.nei.no Kapalakiko, ia 47 ohua kapena, 10 liaoie ohua oneki 25 Pukiki, 6 pake, 3094 leta, 789 uupe-' pa, 21608 eke kopaa, 1557 eke laiki 2115 aliui maia, 553 ili pipi, 22 ope ili kao, 865 ili pipi miko. 120 pua ko-aki, 6 pahu lau laau,- 36 paliu malakeke, lo pahu aila pama, 2 eko kope, 27 pohuli aiaia a nie 1 eke dala, (oia he $30 gula ame 254 Oala keokeo). Kuiaukuai o na waiwai Hawaii wale no. he $125,290. , E wehe ia ana he Aha Mel© ma ka lnakini o Waikapu e na komiie hoeueu Rba Ahahui Lunakahiko ona aiokupunl o Maui a ine Molokai, i ka 1& 2 o Apenla, mai na puukani mai o Eai a ka malu Hekuawa o Wailuku a%Tka makani kololip o Waikapu, no kaj pomaikai oka ekalesia o Waikapii O ka nku komo he hapalua, a ma ka lima o na komite e loaa ai na »°. Hor& 6 p.m. hunama n& puka, & lvoomaka na haua i ka hor& 7 p.iu, Kia na hoomanao i ikeia no ka la hanau o KamehameLa m maHonolulu nai ikala 17 iho la o Maraki. Ua pa. niku ia na hale oihaaa aapuni a pau, kiia na pu aloha he*Bl i ke awakea mai ka batari mai o Kak&ako a mo ko kaI Wko p» mai o na pahu hae aupiuii, kaaik« ame na *aoku Haw&ii. Ha kip« hookuku kekahi ma ia aaina la mawaena o ka Pu&li Houoiulu !UifeJa '°f Kipa K«U«, U«*ii ma lvuiaokahua. a na Honoluiu Raif<jla ka •) o U oi o U lai.ua ««„ pok, 3 ka pap« hoaiiona imua a ka kkou iko* paonionl