Ko Hawaii Pae Aina, Volume X, Number 12, 19 March 1887 — KA MAKOU MAKANA. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA MAKOU MAKANA.

i tia Paeaina ke hooko aku nei i I kimn lioohiki ūii ia o koua poe lawe, ke j>anee aku iiei i ke kii o ka Emepera iliama Gerei4iama a Moi o I'eniKiu. uie kona uiouiolo i lawe ano nui iu mni. O kona la hanuu, oia ka la 22 o Marnki. 1707. Nol«il», ke hala kei:t Poalim ae ioia s alaila o piha| aua elua knau, t;Jua kuuna u iae olua keu mi'knhiki, ina ka holu a ko Hawaii nei.

Ua hanau iao Wiliama i.,ka'Emepera 0 Geremaaia a Moi hoi no Penieia, ma ka la 22 o Maraki, 1797, oia ke kei'/i--kane elua aka Moi Fercderika Wi!i helema iii,, me ke Kama Aliiwahine Louise o Mekalenal|uka.Streiitz; ua hoonaauao ia ka Emepera ma na ike o ka oihana koa, a komo kino iloko o ua hooili kaua o ka 1813 a me ka 1810 no ke kue ana i na Fare ni; kohoia oia i Kiaaina no ka okana mna o Pomerauia 1 ka 1840; koho ia oia i lala no ka Alia olelo o Wirsit2;, Poaen, ma ka la 15 o Mei, 1848; he Alihikana nui hoi no na puali kaua o Perusia no ke kinai ana i ka haunaele kipiklpi Ima Badena, ma ka malaeaa o lune, lilo oia i Kiaain« Koa no na okana aina ma ka muliwai Rine, ma ka la l p Okatoba, 1849; koh«j ia oia i Kahu Appnni oiai kona hoahanau' e waiho ana;j kamai pupule, ma ka la 8 o Okatoba, 1858; pii oia i ka nohoalii i ka Tfa imake ai kona hoalianau, toa ka Ia 2 |o ĪanuBri, 1861. Mare ia oia me Augcsta, ke kaikamahine a ke Duke Nui Karl Ferederika 6 Sase-Weimar, ma ka Ia 11 o lune, He elua keiki ka hua o ko laua puhaka, he keikikane mo ke kaikamahine.

I—Hanau1 —Hanau ia ke Keikialii j?'ercderlka Wiliama, ka hooiliua hōi o lie oupqni, ma ka Ja 18.0 OlUtoba, 1831; lie llamuku kahua kaua lioi oia nona puali kaua o Perusia; iiiare ia oia ma lanaari 25,1856, me k© Kama Aliiwahine Vitoria o I3eritania Nui, a ma keia mare ana, ua loaa mai na laua eono keiki: —Ferederika Wiliama, hanau ia lamiari 27,1859; hanau ia lulai 24, 1860; Heinrich, hanau ia i Augatē 14, 1862; Vitolria, hanau ia i Aperila 12, 1866; Waklemar, hanau ia i Feberuari 10, 1868; Aliee, hanau ia i lune 14.1870.

ll—Hanāu ia ke Kama Aliiwahine 'Louise, ma Dekemaba 3, 1838; mare oia i ke kane i 20, 1856, me ke Duke Nui Ferederika o Badena. O na alii' o Perusia,' mai ia Cauna Thßssilō mai o Zolleno ieo lakoupapa'iii i heea mai ai, oia kekalju ona alihikaua o CbarlemBgce, O kona panihakahaka oīa o Cauna Perederikft i., oia ka mea nnna i kukiilu ka hale kaktla ohana o Hohenzollern ma kahi Wkokei ka muliwai Danube ī ka 980. O ka Holienisollei.'u mahppe, oia o Fercderika ui., ua īa ae oia ina ke kulana Keikialii o ka iimepire Hemolele o Roma i ka makahiki" a o kana kane kuakahi oia o Ferederīka vi., ua hoowaiwai ia oia e Kaisara Sigisimund i ka makahiki 1415, tße ka ama o Beranadenabuga me ka loaa pu o ke kulana Ka Mea ī Koho ia ma ka makahiki 141?

He keneturia mai ma ka makahiki 1511, koho iijio ia na naita leutonic, ho poe hoi e qoho ous aua i ka okaua aiua o Perusia ma ke kai Baleiika ia Margrave. Albrecht, kekaki o ua keikikaue opiopio loa o loko o ka ohaua o Hoheuaollem ma ke ,ku}afiia Ka Mak.ua Kui, a uo kekahi mauawa mai īuahope, hooluekie jae la oia iaia ibo ho alii uoloko uiai o ka lalaui welo " !ii - . . i Mauiuli o keia hoikeike «»« o | Albrechi i koua pili lalaui alii, oia ka , uioa uaua i hoohui uiai i ka okaua aiua o Pei*usia malalo o ka okaua j}ūua o Berauadeuabuija a mo ka malu o k& Moa i KjUoia, ka mea hoi uoua ua apaua aiua i koia mau&wa i paiahaiaha ioa ae mamuli oka maua a ka ik»ika o PervderiU Wiliama ka Mea Kieki« i kolioia, uaua i kukulu ka puaii kan» lumi loa |na Europa \Yaeua.

1 ka 1; erederika Wiii&iua i ka na waiho iUo oia U« puu

waiwai aiū īloko o ka s(ina i kiki aku i ka mihona a me ka lxapa a tae 38,000 maa koa i ao pono ia i ka paikau ma!uua o kana keiki o Ferederika l.j lawe ao la oia i ka leinlii a kau maluea oaa ma Kon?gsbpfg ma ka !d 18 o ka malama o lauuun, l'/Ul.

Ua hooikaika uuku \yale no keia alii mua loa o Pemwa e lit!>opalahalaha ae i kona aupuni a ka Men Kiekie i koho ia i waiho iho ai iaia; aka, na kona panihakahaka i ka nohoalii o Ferederika Wiliama 1., nana i hoomahuahua i ka waiwai o ka aina he eiwa miliona dala Geremania, kuai aku la oia i mau apana aina no ka elima miliona dala Geremania me ka pii pu ana ae o ka loaa makahiki o ke aupuui i ka eono mlliona dala; ekolu hapaha o keia huina, ua hoolilo ia no ka oihana kaua aina.

Maliope iho o ka pakui ia ana mai o kekalii hupa o Pomei'auia, ua waiho iho oia i kana keiki a okona panihakahaka hoi om << Pennleiika 11, ka moa i kaPbin Ka Nni, iko Mipuui nona na mile kii"a iii' ir,i īaiM'lua iuiliona n me i,ii itiipīi kn iiiii o k;i lnhui.

n., i iioohui- mai ia Silesia } he apaua aina uona ka ili he niiii* li.uea nona na kanaka he hookalii miliona me kĒr~hapaha; a me keia, hui pu me ka paiona aina nui o Polani, hiki nku la na milo kuea o Peruria ī ko 74,840, me ka heluna lahui maluna aku o elima miliona a me ka hapa. I ke au o ka noho hookele aupuni ana o Ferederika "Wiliama n., „ke panihakahaka o Ferederika n., ua hoopalahalaha hou ia ae ko Perusia ili aina, mamuli o ka hoohui ia ana mai o na npana ama o Ansbach a me Bayreuth a ine ke koena aku o Polani i koe; hiki aku la na uiilo kuea i keia wa i ka 100,000 me ka heluua oka lohui i ka eiwa miliona.

I ke au o ku nohoalii ana o Ferederika Wiliama zn, } aneane hookahi hapalaa o ke aupuhi a me ka lahui i lawe ia e Napoliona; aka, na ka Ahaolelo ma Viena i hoihoi hou mai i na wahi i lilo me ka pukui bu ia mai o kekahi hopa o ke aupuni o Sakone, na apana aiūa ma ka muliwal Kine a me Pome rania ma Suedena; nolaila, ua mahele ia o Perusia .iloko o na apana aina elua nona ka ili i hiki aku i ka 107,300 mile kuea, a o ka huina ili holookoa o Perusia 137,066 mile kuea rae ka heluaa lahui o 22,769,436. ma ka hooili kaua o ka 1866.

Ua noho na Moi o Perosia me ka lako maluna o na pomaikai holookoa o le aupuni nona ka huina loaa i aneane e hookalii miliona <iala i ka'lmakahiki. Mai ka wa nuo o ko kukulu ia an£» o ke Kumukanawai hou, ua. hoololi ia ae kela mau pomaikpi eo ka lehulehu, a o kekahi hapa o na loaa ua hoihoi ia Ika waihona oka lehulehu, £) no ka ohaua alii i hookaawa'lo ia ma ka haawina, ua niki aku i ka 2,073,000 da!a Geremania, aka ua unuhi ia ae mailoko mai o na loaa o ke aupuui, Mai na lioakaka ana a na luna o ke aupuni, o ka huina loaa o ka leialii, ua hiki aku i ka 3,073,099 daia Geromania mawaho ae o na lilp no ke kukulu a me ka hooponopono ia ana o na halealii a me kekahi mau lilo e ae.

Mai ka manawa mai o Ferede?ika iii v o Beranadenabuga, ka mea i lawe i ka leialii a papahi iho iluna o kona poo ma ka la 18 o I&nuari, 1701, ua*kapa oia iaia iho o ka Moi Ferederika 1., o Perusia, a nohila, mai he ehiku mau Moi mailoko mui o ka hale o Hohen e āveriga ana i na makahiki he 23 o ko lakoa nohoala ana a hiki ia Emepera Wilianaa i., ī keia manawa e nohoalh nei.

&AIBA WILIAMA