Ko Hawaii Pae Aina, Volume X, Number 15, 9 April 1887 — KA HUAKAI MAKAIKAI A Samuela T. Alexander. NO AMERICA HEMA. [ARTICLE]

KA HUAKAI MAKAIKAI A Samuela T. Alexander. NO AMERICA HEMA.

Helu 9. — NO KITO—KE KULAN>ItAUHALE I KA PUUWAI O MAUNA ANEDIJ. Ma ko'a hakilo aua i na mea pili i keia kulanakaohale o Kito, ua hiki ia'a ke hoike aku i na mea ano nui a'u i iko -ai;"& piii ana i am« t ka nolio ana t> na kanaka, a me na hana i hanaia. Ikawa a ko'a mau kapnai wāwae 1 hebi ai i keia kulaaakauhale, a nana aku la i kona mau i&oao, me he mea la, ua like loa me kekahi mau ano kauhale kahiko loa o Hepania, a i ole ine ko Italia; no ka mea, he ano like maoīi no keia wahi me ko laila mau kauhale, a he ano nanaina kahiko maoli no hoi. Ua loaa keia wahi ia Mr. Beoacaza i ka makahiki 1534, a aoloiloihimahope mai, na pepehi mainoinoia o Mr Atahualapa e Pizsro, He wa pokole mahope mai, ua aneane pau loa keia kulanakauhale i ka hoohiolo ia e na Paniolo, maiuuli o ko iakou wanao e huna i ko lakou mau waiwai makamae, Mahope mai o kela hoohiolo ana a na Paniolo, ua kukulu hou ia ua ,kulanakauhole nei; a utf knkulu pu ia no hoi me na halepule nunui o ka hoomana Mahomeda i ano like loa me ko ke Kaiolika. O kekahi &keia mau halepule, ua hana ia me ka paa loa, o hiolo ole ai i ka wa a ke olai e hoonaue ai, a pela pu no hoi, mai na hana ino mai a na enemi.

Ma ka aoao tmi loa ona hale o ke kulanakaahalo i knkulu ia ai na hale me na pohaku paa loa (Adobe,) a i hiki ole hoi ke hanee, ua hiki i ka hale ke ku uie ka paa loa i ka wa a ke olai o hoolaliluli ai; a ua oi ae ka maikai o koia ano pohaku mamua o kekahi mau auo pohaku e ike ia uei. Ma kekahi kaea nui e lioopuui ana, ua kukulu ia kekahi hale pohaku nani, O ke auo o ke kukuluia ana o ua hale nei, ua like no me ko ke Paniolo; a i ole, ke ole au e kuhihewa, ua lika, me ke kukulu aoa me kokapoe Moroco. O kaupoku o na hale, na puka pa pio, ua puka .komo o na hale, na wahi Mau o na mea hoo.nam, na rumi liui o waena, 0 keia mau mea a pau> ua like wale nae no me ko Sepania mau ano. O kekahi o na hale pule kahiko, he maikai; ua pena ia o loko a a he nani kona mau pio ma ka puka e komo akuai. Pela no hoi me kekahi halepule Katolika, ua kukuluia no oia me ka paa, me na pohaku i hai ia ae nei; a he nani no hoi kona mau kinohinohi. oka halepuie i kukuluia ma KapBl&kiko, noua ha Towela elua, a e ku aua hoi ma kahi kiekio ae o kaaiaa, 1 hoopuuiia me kokahi pa uui, oia kekahi ona halepule i haua ia me na pohaku paa loa. NA KII KU I KA HOOWELIWELI, A l KAI'AIA K£ " Kll o KA LUA PO." O keia inau halepule i hoikeia aeuei, aole lakou i hauaia me ka uku wale anā no me na milioua dala, aka mo ke koko pu i hookaheia. He uui wale o ua Ilikiui i hoohaua ia ma keia mau' luakiioi; a i ka wa o lakou e ulolohi iho ai i ka hapai aua i ua pohaku, me ke olokaa ana, o ka va mai la no ia e hili ia mai ai e na luua haaa me ka haipa, 4he uui ka eha; a nolaHa» ua hookahe ia ke koko me ka mainoioo nui. O ioko o keia uiau luakiui« u& hoomakmalaui»ia me na ihoiho kukui, & p«la pu uo hoi, ua Uoouauiia ua paia o loko uio ua kii, a me ua kia hoomanao. O o na kii i pana ia, ho ano e loa, a he ku no hoi i ka hoomakaukau, uio he uioh la e olelo okoa mai no ia\i. 11 e kii nui keia aole i kau&mai, ho weliweli kona mau heldaelena. A. e )kc pu ia aku ana ua kii, me he 1«, he peo i loaa ua hewa, ua hoopaa ia l&kou iua kekahi wahi, kahi hoi e waiho ana ua hēaua oua kiuo make» & keia wali uo hol ua keko ikaika o ai ai i ua uioa i hoahewaia ino ka woliweU.

O kela a ms keia kauaka, pela na waliine, a me na koik! lio k(»ko *iue ift oia e ku ai a hatafcn. 0 kekabi n»oa ka | ke alolm ke nana aku, oia lioi he'wahmn i !osn i»ia kokalii ftoko noi, f» nahii ana ūa keko-la uia iwi aoao ona wahine !a, a e k»ilie awai p.na lioi ko koko mai kahi i naliu ie ai. * ... A o kokahi, tnea I\oehaeha loa mai 1 ka aianao ika nana nku i ua man Ttil nei; oia hoi ke nahu ana o kekahi keko i kekahi keiki liilii, ua liele a j>iha pono Isa waha o. qa keko nei mai ka io akn o ua keiki nei; a me na helehelona aka oia e n&pa mai ana, me he mea la ua piha i ka olioli.

A o kekahi mea eku mai ana, ua hoOhina iho oia i kana keko ilalo, ae ku ana no oia ilona me kona paa no i ka hnelo oua keko no.i. t ' He hnina nni o nnīlikini, melie moa ia, mai kekeUi i\ •" wahi mni o ke kulanakauhale, a ; oie kahi mamao mai, e ku aōa mnmun o kein kii, me na maka hele a nn pono. Kli BAIIUA 0 NA HALKI'UUi. _ O ka helepnle o Kapalakiko, ua olelo w7 ua iukutu ta m»ttratf ka waiwai xT Aiahuālapa e malama ianiia o kekahī ihkini. Aole kela ilikini i manao e haawi no kaham~ana i keia luakini, aka mamuli 0 ka paipai au i a kekahi maa makua o ka pono me ke noi ana e haawi i keia waiwai" no ka hale o ke> Akua, ka mea hoi e oi aku ai kona po 7 no.- "**■ ■■ Ua ōleloia, o ka nkahi hapaha oke kulanakauhale o Kiio, ua paa wale no 1 na halepule a me na hale halawai he nui. " ~ ' O ke kahua kahi erltu iho ai na halepule, he akea lanna 010, nunui aole i kana mai, o kekahi mau pa halepale h ia ma kahi he 8 a hiki i ka 0 ka nui o na eka aina. O'na alanui hele kein o ka luakini, ua hana ia a maikai, ua aneane e piha ka miliona dala no ia mau mea a pau ī hana ia £i. Ke nana aku hoi ina alanui oke kulanakauhale mai kahi welau a i kahi welau, he kohu ole, he noi ka pilikia o keia mau alunui, e hina mau ana 1 na la a pau ilalo. G na hale pohaku hoi, ua hoopuni ia mai la hoi me na opala pilau; a he kupono ole ka ea ke honi aku i ka ua mea o ka maea. * Ma keio, ko hai aku nei au, ina o kekahi mea e hele makaikai ana ma Eeuailoa nei, he mea pono iaia ke lawe pu īne kekahi wahi mea kupono e moe iho

Nolaiia i ka wa o pau ai.kou moe auu e makaala loa no Jioi i kou wahi opeope moe, o lilo i ka poe kamaaiua, no ka mea oka lakou hana maa mau oia ka hoomaamaa mau i ka moe aua ma kou moe, a o kekahi aole ko lakou he mau hale noho paa. O ke kulanakauhule o Kito, he pili kokoke ioaoia ma ke kumu o ka mauna o Piehineha, he 5 wale no mile ke kaawale mai ka iuaopele mai, ao ke kiekie o keia wahi mai ka ilikai ae, ha kapuai. V Oke ku ana o keia kulanakauhale? ua kokoke aku no ia i ke Kaeiweia • ma ka a hoomaopopo ana i keia wahi oka aina, ua īke aua maopopo lea au i na mea a pau. Ūa ol,elo poe, o ke kulauakauhale o Kito, aole uo ia iloko oke Kaiwaeuahonua, aka ua kokoke e IQ,OOO kapuai o ke Kaeiwela muluua aku o £ito. Me keia kiekie uo uae o keia wahi, he ken no nae ka mii o ka ma ka oieio ia aua, me ka hoolaha pu ia, he wahi anu keia. 0 ka wela o keia wahi he aue&ue e 63 degere i ka wa o oluolu a e ina-u ai o ka la. Ua lke maka au i ka wela, a i ahoua īki «u i ko makou liiki aua aku he aoo auiikua iki, aka a hala ua ia he 10 o ko makou noho aua malaila, ua piha loa īa au i ka haaoli. Ona la kuihui ma keia wahi, ke ko niai 1« ia me ka oluolu, a he mea uolioi īa e kok\» nui mai ana i ko'u ola kino a« Uooioihi aku ai uo hoi.i na ia oke ola aua. Ma ka'u hoomaopopo wale iho* me hemea «la o qa kanaks o uobo ana ms. keia wahi, ua loaa ia lakou n« ia o keola aua. v ' U* halawai au me kekahi luaUiue i kekahi la» a ma ka uaua aku Uui i kona mau makuMki, ua like loa uo paha me »a makahiki o ke kupuuahiue o Alahualapa. O ke ano o ka noho aua o u& kanaka o keia wahi he kapulu, a ua m&a paha lakou i'a ano, aole he hoomaeuiae ia la- ( koo, ahe kakaikahi ka poe &u o Ike aku ana i ka maemae, eīa nae &ohe lio ' aka ua oi ioa aku ko hv > koaaei aao pe*jaua iko aa poe Giiil>ai ti oka hema. , Aole hoi o lakou ui&komake ika hoo ia lakou iho me k& w&i huihui 4 ' wi# boi e holoi iko lakou mau maka % * me ka wai» o ka lepo oia la aku ame * ko ia mau la aku mamaa» oia euau. kui pai īho la iio» aole e Uoloi aua a h.e ko- „ kho moo nana aku, he rula ms ni&u paha ia no lakon o ka ia lakou ka wmi, a i o!e, aoie uo pāha lakou. 1 i aiaa i ka hooomaeoiae aua» ame u uo aUlumee. _