Ko Hawaii Pae Aina, Volume X, Number 18, 30 April 1887 — KA OLELOAO ALUNAKANAWAI MAKALE MA KA HIHIA O KA "MADARASA." [ARTICLE]

KA OLELOAO ALUNAKANAWAI MAKALE MA KA HIHIA O KA "MADARASA."

Eia ka oleloao a ke kehu o kn Alia i ke kiure, ua like ke kuleana o ka moku Madsrasā kne na moku Pelekan- e ae, koe nae, he moku aloiilo wale no oin o ka papa i knpaia "!Na Mokn Pakaha Kolohe oka Moana," Ua ku m«5 oia me ka maopopo ole o La lohe 010 o ia mamun. J?o ka mea, e pili ana i na olelo ana loio ona aoao elual 0 ba manao mua, ua pili Ika ninnu no ke < kuleana o kekahi moku he īnai lele ina. ' luna ona, o like me ka mai Hepeia, ke komo mai iloko o ko kakou mau awa, a aa hiki e Ji iaia ma ko ke aupuni pāpa aua e kapāe aliu 1 ka hoolele ia aua mai ona ohua ame na ukaua paha. Ua loaa ke kuleana ika moku Mfe<latasa malalo o ke kuikahi me Beritama Nui e hoomalu ia oia ma kahi i hookaawaleia. Ona kanawai e pili ?Da i

bo o īa Papa, ua iioakaka ia-ia maoawa oka hoomalu ana ina moka. Ūa kuuolia ia ka fapa e i na ahi hoomala mo ka hoomaua pa i» e han» ina rula, a e hopko ia uu mau rula ie, a o ka iaea e kae aua, e hoopai ia ma ke kaoawoi. īaa ua kut> ua moku la i na fula o ka Papa, alaila, e boopai ia oia; aka; aole be kauiawai a mau mla e olelo ana, o kekahi moku malalo o kekahi mau ano o ae i.hoohuiia, aole lakoa e hoomala ia. Kuhikuhi aku ke Kahu o ka Alia i kekahi olelo hooholo mua, Kipikona koe i ka moku Madarasa; e hoihoi ia aku lilo oo ka hoopaa ia aua o ka moku e ku mawaho, i hoolohe mua ia e ka Lunakanawai Kiekie, a mahope iho ua hoohalahalaia imua oka Aha piha. JUa kuikahi ka lanakanawai nae Mr. Whitting, lae mea pouo ke kulike ka olelo hooholo a ka Aha me na olelo i hoopaa ia, aka ma kona manao iho, heaha ka mea i makemake ia ma kahi aka loio i lawe mai ai i na olelo i olelo mua ia ae nei, e hiki auei ke hoole aku 1 kakahi moku e komo mai, ina ua hewa k kupouo, ole ia kouio aua mai, aka o ia papa mia, aole ia he hoomalu. O ka |aaauao makaaoao pale, penei: /'E Luki anei ko olelo ia, ua hiki i ua inoku a j>au me ka mai Icle maluna ona ke f*e ia ekomo mai iloko o ke-awa?" "Aolei;" wahi aka pano a kft Aha; "aole e 'hiki iaia ke komo mai me ka hoomalu o)e ia, aka ua loaa no nae iaia ka mana e kooio mai me ka malama eae i na kanawai a me tia rula oka hoomalu." Ua lawe hoti mai ke Kahu o ka Aba i kekalii mau hoakaka o ka oleīo liooholo mua, oia kekahi hapa o kana oleloao, me ka olelo mai, o ka hoike a ke kanka <!) ke awa, oiai oia he agena no ka Papa Ola, he pololei loa me ka moakaka; lk© mea kupono e hoolele ia na ohua ā hoomalu ia lakou me ka hookua aku i ka moku e hoomau aka i ka hele ana ma kona alaheleP Aole ka eaoku e hiki ke hoomalu ia ke ole kona mau ohua e noho ana maluha

ona--0 o ka inoku i kaulua ia aimamAi aka o ka lioomalu ia ana, aole ia lie hoomalu ana bia. O keia ka mla ana a ka aha ma ka hihia o W M Kīpikona, Per , 6sideua o ka Papa Ola kue i ka moku a aole e hiki ike kiure ke kapao. I kona.wa i hoomaka ia il e hoomalu, ua inoino loa ka ea o ka moku mamua ttku o koa» wa 1 1 ko maiai. Ua keakea ia oiaa ole e liiki iaia ke waiho iho i na ohua maanei, no ka mea, aole e hiki iaia ke hoolele ia lakoa i ka aināi, aole hoi c lawe aka 110 kekahi wahi okoa. 1 kūlikeai me na rula oka Papa Oia, o k 4 ekahi moku ka mai lele ma» lana ona e hoomnlu ia oia ma koua wa eku mai ai. Oua la |io 15 o ka inoku i hoopaā ia »i, aole ia i kupono, no fca mea ua hoomalu ia oia mo ka ae ia akui nae e haaielo mai i koua raau ohua. Ua olelo ka aoat> pak, aole i loaa i ka aoao j lioopii ko kuii?tiūa koi ike poho uialun,i o keknhi niau kumu i Uoakaka ia ma ka hoike aka L iaa Duto Nui, i hoike ole ia mai eka Jshn. Oka pulaie koke «na o ka Ola e hoomalu ia ka aioku mo na latj;o &i ole me ka, hoolole 010 ia o kona ukiu ohu», aole ia i lilo i hoomalu ana ma kona umlu anol

a pau. | O ka xxlu o ka itiaiu« a uie nftliuaole-| lo kikoola j poāmh ia o ke kapisu& o ka moko, aob ia be mei J)ili i keia hihia. K hoahewa ia ke kaj:oua ioa oia i kue a palo i ka kuUikolii o ka uoho UoouiaIu aiia, aka uo inoku aine kouamau oliua, nole e hiki ke ia ko lakou' lwomski ia aaa. Aola kahu o ka i īke, o ko kuliikuliī a ko kauawīu o IS7S, aole la e ae iu kokahi moku uiai Kiua aai e

komo nie ka ae o!e oke Eiaaiaa o ka mokupuni. Ua noī ma|i ke kapelaa o, ka Mudt>idba e hooinalu ia oia, aka uii hooie ia aku, Ua loaa uo ke kuleaua i ka mokn iua i hoole ia kona mau poe koi mai i kona inau poho no ka pilikia i loaa iuia e hoihoi ia aku. Oia mau koi poho auß, ua waiho ia mai ma na itamu a oia maoli no kc poho i loaa ika moku mamuli oka hoōpaa hewa ia ana, a iua aolo' i liana la pela, nole In oiu u koi mui uo keia mea. Ao Ia ka aha i ke kiuie» aole e oi aku mamua o "na la ku wale" elua e ao ia no ka manawii i lilo ika moku ma o kona hoopaa hewa ia ann muwaho oke awa, me ke ao pu aku i ns Mure ma kekōln mau meapil.i i ka hihia alaila, waiho aku Ia ka aha 1 ka hihia iloko o ko lakou lima no ko kaana ana. Ua hoi mai ko kiu|*o mahope oko komo ana iloko o ke keeua me kn olelo hooliolo lokalii malalo ,iho penei : ISo ka aua ana i ka moku no 60 la, (aole hoi he 53, o like me ke koi)., i 10,500.00 Ke oia O 7&) Ininaha, 110 50 —— )a ma ke 30 kcueta no ka -4ft"faole hoi he 40 Iceneta; ~ —e Hke me ke k0i)......... 11,070.00 Eba waapa wai maoli. 300,00 Kan&hiku - kumamaiwa m"e ka hapa tonn,lauahu...... 1,073.25 Huina................ .8 22,943.25 Me ka ukupanee mai lune 2.1883. (Ua lawa ka ololu ao a Luuakanawai Makale maluna ae i ko kiuie naua i hoolohe i ka hihia koi pyljo a īm oua o ka mokuani Madarasa i ke aupuui īiawaii i pane no ku manao loihi hupo o ka Elele piha welu o kaia Pououo, uona ko poo, "Ka Mokuahi Maderßßa.* , )