Ko Hawaii Pae Aina, Volume XI, Number 11, 17 March 1888 — KA MALAMA ANA I KE OLA KINO—KA AI ANA I NA LAAU LAPAAU—HE LEO UWALO IMUA O KA LAHUI HAWAII. [ARTICLE]

KA MALAMA ANA I KE OLA KINO—KA AI ANA I NA LAAU LAPAAU—HE LEO UWALO IMUA O KA LAHUI HAWAII.

E ka Luoahoopphopono kaulana o ka nupepa Ko Hawau Pae Aina,— Aloba mau: — Ke ooi nei au i kou oiuolu e hookomo iho maloko o kau nupepa oo ka poho a me ke o!a o ko kaua mau boakaDaka ma na mea e pili ana i ke ola kino ameka ai ana ina laau lapaau. Ona hoaheWa aua a pau aaaluna ia o ko'u poo ina he inea i?j e pakele ai kekahi poe o ko kaua mau hoakanaka a o ka lahui paha. Mea Kaeau. O ka mai nana e laku a e hooneoneo nei i ko kau,a lahui oiwi, oia no ka mai Lepera, ho lakj)u ka heluaa nui e noho nei ma ko lakou luakupapau kunu ola ia o Kalawao. Molokai a me ka mea nana i hoopiha aē i na leo uwe i kanikau walohia | ka lewa no na makahiki he kanalima a kea i hai» ae uel a e hele aku nei. Alohp ino! Ke komo nei keia mai i ka lahui mai ka poe oo a ka poe opiopio, mai ke kiekie a ka haahaa, mai ka poe hewa a ka poe pono, aua lilo no hoi kēia mai i msi lahui. Ke ike nei au inako e uiu aei |na mahiko, ke nan« aku maikai ka ulu ana, uliuli no hoi na lau a maikai no hoi ke kino o ke ko. Ika wa nae e oki ia ai, aia hoi, ikeia iho la aia ka mu iloko kahi iai ai, aua hele a popopo oloko, pela no keia mai lepera iloko o ka lahai.

Ma ka nana ana aka ua kanu ia keia mai iloko o ka lahai holookoa, a e puka mai auanei iloko o kela me keia i ka manawa kupono, a he oi aku hoi ka ikaika o keia kapueu iloko o ka poe hoomaunauna i ko lakou mau kino a hoopalaleha i ka ai ana i na lat.u lapapaau, a ua manao aa o ka iuoino o ke koko a iilo i koko paa oia auanei kekahi kama nui e hoea mai ai keia mai; ua maopopo ia ma ka hooiaia ana o kekahi helana nui o na poe i ikeia na hiona o keia mai ma o ka hookahekahe ia ana o ke koko inoiao a pau, e like me ka ua iuahiue o Kaupo o liaaikaua ka me Kaamoo e lioola mau nei i nn poe mai i ka-aku ke aho i o laua la, a ua t>au i ka hoolaia. ! Nolaila, e o'u mau huakanaka, e nana i keia a e maliu mai, nou iho, no kou ohana a no ka lahui holookoa. E makaala oe nou iho i na e ike ana oeiun Uo&iloua o keia mai ie oe iho; kau wahin® a o kau mau keiki liili pa~ hB. E koke i ka inea ike atv i lohe ai ua koola piuepiue ia ka poe i kohia nia keia uim; « o ka ae loa aku i ua kanka haole, lna hc kauka Aupuni ia a he kauaka Laikiui no hoi» a e kuai uo hoi i mi laau liaole ma ua haleku&u no ka mea, ua lako na halekuai a pau

mai Hawaii a Kauai me db laau mai p»ke; » e ai eae ka malama ios i na lu1s ame nn loioa a pau, E boao tou e P*)9 i na uianawa a pau a"i hlki ole, iie Q»m i B , ae. imi ia a ol« ole. Ā eia hoi ko fcakou i > p moi o S. H. Meekapa ko kakala n p ka leo nni ma n« ■-Napepa* tio loaii īnia ka haū e hoola īa ai kn mni lepera -Eb£«n ona Ua e kanoha ae paha i k&pīlaau ake lona eai tne ka malama i na lula kuhiknhi no ka si anii, s pela atca, oiai tia pene mai ka Peresidena oka rapa Ola e uoho oei i keia wa oia oN. B. EmesoLa, aole i hoao ia ua īmi aB» no ko hoolaia o ka poe i 'loohia i ki mai Jepera. He o?o loa no. Ē iiaoa i ka pane a ltn Peres!d6na o kft Pap® Ola. E holiia anw na knmju oka mai !e--pera ? I men hanolinno L#. A. ThubBT?6n

Ika pane ana aku i ka ninan aka Hon A. 8. Willicox, nWa au e hoike aku nei i ka loaa ana mki, e!ike la me kau waiho ana mai e m'ea hnoojinno ia'u, ke i eki> »f>> a-o, aolo i~laweia'wē iki ka Papa 01 a i mau keehina e hoomaka hou ia ai na hakiio-imiaka-mai ana ne ba mai !epe!ra, elike me ka kauka E. Arning. i hina ai oiai oia maanei. He mau kamailio Inula wale no f ka j>ono ke hoomau aka i ka holi «nfe ma ia ano, akō. o ia man kamnkamaīio'ana «ole i lilo i hana maopopo. He manawa pokele i hala ae nei, ua loaa maf he oalapala ika Papa OU mai ke&ahi keonimalia kauka toai o keia wahi. e noi ana e ae ia aku oia e huli f ke'īumu o ka mai lepera ma ke ano akeakamai malalo o na lilo o kē aupuni, a aa manao oia e malamaia ka hali ana ī ke kuma oka mai ma Kakaako. Uā toanao ka Papa Ola aole i Jawa kona Ike ma ia hana, a nolaila, aole e hiki ktf ae ia aku e komo oua mau !i!o o keia aoo, ana hoole ia. Aohe 6ka Papa Ola manao ma keia mau mea. [

Ke jke ae la eka lahui i ka iA'PO bdo nui a fed PereßKleni o ka' Papa "Aohe o ka Papa 01 a mnmo toa Aole oia wale, loa oo «nau hoao anae lepaau ia na poe mjli'e noho nei ma Kakaāko ma Kalaj?£o, a aole bo hoi e na knuka eni nei I ke dala oka lahui i hoonohoia ma jis Apana mai Hawaii a Kauai. a kakou e ike nei, ke kikola hoa_pjift a kau i na moku uo Kakaako me Kalawao, hnikau ka poe mni ino loa me ka poe mai lahilahi, a hoolj:ahi hana o |j:a hoohni a lilo i lepew Imh&koa kaamah» ko'u naau ī ka ike afia i keia ano ame ka noho huikau ana'o aa poe mai ma Kakaak(>.

Oiai au ma ka Ahaolelo Kuikawa o Noveūaaba 1887, ia'u i hele ai ma Kakaiiko ma ka la 24 o Nqvemabß, he la ahiaina ia ona mai, ua nana au &e elima a eono maii keiki me oa helel&lena mai ole; he wahi keokeo ko kekahi, a ua noho kekahi he 11 thalama , o kekahi he 3 makahlki ma ia aho a e huikau āna ka noho 1 ana, ka ai ana a m£ ka moe ena paha me ka poe nae i lapaau ia lakou a hookaaWale ia la hoi, a e lawe nui ja nei i keia wa. Ina he pohaka kaoe, he ulaula oka papalina, pau loa i ka laweia, Auwe oe e Hawaii!!

Nolaila, e nana oe la oe iho ina Be pohaka kane koa a o kaa mau kamai|i paha, e imi koke i laau e hoola ia ai, a e ina i ka laaa hoomaem&e koko, a e hoike ia oe īho imaa oke kauka; mai hoopanee a jaai kali o kaiii ia oe e &a lima oke Aupuiīi mai kou nhaaa aka, oke kane mai ka wahine a oka wahin9 mai ke kane a o na keiki mai na makua aku—Nani ka e|iaeha. Ina he kane haukeuke kou, eia ilio ka laaa oke "aukoi." O kona moie kui a wali me ona wahi paakai, he knha a he kamahanau ka haino ae no, kaulai a meloo a mai hoopulu i ka wai, e hana pela a hiki i ke ola ana. Mhuu Laiii.—O ka lau o ka mauu iaili ma na wahi e loaa ai, palu ae i kuha a hoopili mai. ē paa pela a hiki i ka wa e pehu ai ka ili. Ka* Iliee.—He kui a Wali ka lau, ka kino me ka mo!e, he Hamahanau ka wai, elim» hamo «na okk la, e pelm ae aua a oolopa ka iii. K.e Kukuku.—G ka pilipaa o ka inole kui & wali, hoope; ua pono keia laaii oia ka Iliee me ke llukuku no ka mai ua upehopehu a mahoanoa. (Ao|eipau.)

I ka hora Wame 30 minuto o keia wauaao, Maraki 13, tu« alauui Honololu uei, kua mai la ka haau o!a 0 S«mneta Kahiimoka, ks w)kl! hookahi wnle iho oo o Kapeti« W. H. TeH, 1 k« 36 o kooii fa«ii o ka aua, o ke kaa iiuai loihi Ua uoho oia i ka puali Makai o Houo lo!u t:.ei n<* makaliikL » pii rd« m«i ke anua msi o lalo a hili i kooh lilo aua i aliim&kai ka \ra|i. AloUa ioo oia. E hoolewa ia au» koua kmo laake i ke« bora i;3l) o keia ahiahi m&i k«» halapule K%l;tjtlka mai, & tia koōo »ā hos!oh» smo ns maWai&kii i keaa liuakai lio^o.