Ko Hawaii Pae Aina, Volume XI, Number 11, 17 March 1888 — He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTEONA. KA WELI O KE AO HOLOOKOA KA MEA I KAPAIA Ka Olali o na Aupuni Hui he Kanalima Kumamalua. KA LIMA KU'I O MAUDELAN [ARTICLE]

He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTEONA. KA WELI O KE AO HOLOOKOA

KA MEA I KAPAIA Ka Olali o na Aupuni Hui he Kanalima Kumamalua.

KA LIMA KU'I O MAUDELAN

Ka Limafeafiī ai ka Uonua. * Na hua Ohia Keleaw? o Unukiia no fCo īīnwnii Fae Aina Helu 19 I kn wa a ua poe keiki la i liaule .-,j. oia ka lanai o ka hale, oiai hoi a'ou'o mna hkoa i na po mnmaa iho, a p hooko ia ana keia o Ika lakoa oaea i 1 holo mua ai. tJa aahn ia oa poe keiki la noe ke'mhi mau paa lole nani lo» a me ko lak6u ma*ttijk»pa hnlu mano, tie poe keiki ui lakoa a v j)fta, aka, hookahi o lakou i lihi laana aku \ xv£ heleheleaa o ka kakon. Hapa Ilio. # I ua poe keiki nei nae e kuku aiia naawaho o ka puka ō ka hale, oili laai la ke kaikamuhiae uiua loa A pane maf ll h. til 1)0 1 U *! t oakoii, Lit. >.... i iUJ luii'». •: . } h k*i' •' . •» Aia ūu ;1 ki;, w» i , nofaffB,i!To .. 1 auaisei kakon loaa pooo. Pane aku la aa poe keiki ln,' heaha ko onkoa mea o ka liookuke ole aiaa iaia ? 0 ka m'akon ia i noke aku nei 1 ka hookuke aohe uae wahi mea a he'e iki, wahi a ke kaikamahine". Pane aku Ia o lo Pine, ina pela aa'a ia e kii aka e hookuko. Papa mai la aa kaikamahine l>i aole e hele aka e hoikeike ia lakou imua o ke kanaka, «ka e liko no me ke ano paakiki o keia 'keiki, ua kono aku la ota i kona maa hoa a komo aku la lakoo. ■ ■ : Ia lakon i biki akja ai iloko ma kahi a Piukeona e ku nna, aiā hoi, ike mai la ua poe kaikamahine nei i fea lakou man ipo a hoohie mki fa, aole nae i pā ne leo uoīaiBaJhookalii kaikamahine iwaena o lakou aole oia i loaa i kekahi o ia ano haawina, no ka mea aohe ona hoihoi ia maa mea a aohe no hoi ana ipo, oia hoi o ka Nani o Rose K^na. 1 aa poe keiki la e koku ana imua o Piukeona. aa pane »ku la o Lo Pine, © keia kanaka hookano, nawni oē i olelo aka e komo iloko b keia hale? Owaikaa e pane liaai nei he hookano, owau auei? wahi a Piukeona. Ae, wahi a Lo Pine. "Ua pupule ia pahri oe? wahi a Piukeona. Pēhea i maopopo ai ia oe e kena kanakahookano nt?i wM© «a pnpule ia »u?wahi a Lo Pin®. Ma ke ano o kaa «naa olelo olalau, wahi * Piakeoa». Ahe! e kapa naai aua oo f«'u he olai&u i wahi e loaa aku ai ona mnua pn'i ao ko !ae ea? wahi a na Lo Pine la. : He mea liilii walo uo ia, wnhi a Piukeona i paue aku ai me na iielehelepa oiuolu. : Pela pahu, i ka loaa ole <tku o ko i|iu e nakee ai, wahi a īk» Piue. Aohe o'u manao uo in moa, walu liou « PiuktwuH. wa, pane ak« 1* feo kaikauiakiue i kapaia ka N.»ni o Rose Houn, Lo Pioe, e hoopau iolua i kt ia 03t haoa,«iai aoho o'a makom iko p haīi - kekahi mea e like me keia auo keia wahi, oiai aohe o makou makei. ke > keia hana, ua oi aku ka pouo a I ka maikai e waiho i ke knuaka malil|

i aku la 110 ua kaikamahine | Ee '> h o *® * 1 I h»»ttflSlLll3 "knike mai oia no kona • koaa mea i hiki mni ai i i Nawk, a Hk« tse ka uui o ko'u tnn- j ,l 'do ji«. pola no oia f> ftioe ni i keia ] I iM* 1 'V» 0 » hoi nua i kuuu ainaI k®wa, pane mai la na kaikua^na 0a» yPsl>iaDi o Roae Boua ala, aole ° e 1 kaaaka e : noho mai, e ponō e hook ofee.jM3 īaia iwaho. Flukouu» ma~e hauwawa aku la i}a sela e moe ana <l!.*J2HMioa mau rami, ano I mea ua fet Mfā iHkou a hele mai T:i maloko jHp9piaki|a mau rumi, a nana mai o ka puko. īloko o lnkou, e make o-e alii o lakou aol& paha. kekahi j>oe, pehea -W«- ikaika hoi oia ika 'eAloioku o kaWi, ina pah® vba kMR poe - kaiki iaia, he p kapjuwha. bc kekahi, alia kakou e pu?B!£j ae Ika hana aua 1 i-il hoekae loaona mjj«, 19 ' Piukeona, ua paka Rpse Bona. oaka . malihini hoi hoo- » 81. ka.oakou mau ipo hoi, i kapanaha maipia e holo i waho, i hoopane ae !a ua Pi •, '"i «- :,«. . ' .. itxp(a€ t h eu, }*■.* peuo fiR~ ui'U, hele i pa mai ai ua PiukeoMWWi «te ka ete.u nni i huli ae ai oia a pa|aku la ma ke pooo Lo Pine, a he poM aua, kaka. ana »a wawae ika papahlle. Xpa Lo Pine nei e waiho oni ole aoaina Lele mai la o Lo Peki, a e like me |a imo ana a ka maka, pela i loaa ak«ki oia i kekahi puupau ikaika loa maina Pmkeoua ak'i 3 a waiho oni 010 apaii ka papahele. li lele mai la o Lo Haka, a ua >au pu aku la lakou ma ia haawina hoe lahi. 3 kā pau afla o aa 1 poe keiki nei i ka ehe ua huli ae la oja a pane aku la i n& ;aikamahine, ke hai aku nei au ia oul >u me ka oiaio loa, owau keia o Piuk< ka tuea i kapa ia ka Weli o ke ao lei. Ijkela mauawa akahi no a maopopo \ uai>oe uei o Piukeona ka pia, ka mea hoi ako lakou mau i hoike mua mai ai, o Piukeona ka bi o ke ao, aohe kupua t aobe hoi he iktfka i koua la o ka huhu. lohe ae la ua poe kaiLamahine nei pape mai la iakou a pau me ke kukuli sd|i mai, E Piukeona ka ikaika lua ole, .hejlo.be olelo wale ao īa oe, akahi a pap kuhihewe, nolaila o kala mai ika m<jkou mau mea i hana aku nei ia oe? oiai ua hewa makou imua ou. Pane akn la o Piokeona, ke kata aku eei &u ia oukou, aka aole uo au he kana|£& i hanau ia mai no ka haok iuo aka, uo ua haoa maikai wp.le uo, a oia k«fu e hai aku oei la oakou. P«ne mai ia ua poe kaikamahiue aoie no oe i hewa, nka o makou no kai me ko makoq mauao h*j kanaka e loa la op, eia no ka ooe k« mea a makon li'a mau nei 6ka ptj a tne ko ao, a h'e*ha la ua paa ao la w> keta. Ia ma no o kukai oU>!o aua uio oa kaikaiwahUie, u . ata ro )a oLo Pioe ma w* ke auo kwuewat\ewa. a puka liko aku la i waho, a hoi ■i lakou aupuui ui>a k& hilat> . t >i - % uo Piuj ' ' T\ > ' ' ana akn ona poekelki nei, s •' uia o PiukeonH, Aoīfo anoi ' aha no kan hoeha aun tho 1 iie <K:to* «aan mea i aloha ai ? |

T—r—Heaha aunnpi ko makou mea e, |ipa: hewa waie nku ai no ia oe, oiai aole oe i hewa, o lakou no a mo makou pa ne> hoi kokahi. i Malitv paha he wahi aweawea maaao |uo, aoa ano hopohopo peiha onkou I im'u, wahi u ua Piukeona nei. Mamua ht, mea oinio i«, aka i kei« wa, aia ko mak*ou manao a pau maīuna oa, wahi a na poe kalkamahine nei. i iho la ku ftfea aua Qapa Ilio ! nei a pane ae !a,' aole pnha au i knpo no iwaena o ookou fiha. Ikeli manawa nn noho fikn kr 1b lakou malnr.a o na noho, a ninau mai la ua poe nei i ko ia nei moolelo mai ka tffa» a ka hope. Iloko ola njsDfli?ri hūe paū aka af | ua Piukeona ■ mea'a pau, mai kona hanattfSfukiTlkeia waa j ke aupuni t " I la m«nawa 1 nidau aku ai kekahi Mtfemahine, malu-. paha ua loaa no he wahi hoa nou? No hoa hoiia mea" nani e loaa mai ai, wahi a ua Piukeana nei, he keu akp iaoki mea ahiu mai a f u akn. - , 11l hoopunipnoi mai ana *pahlfoe Ja makou, v/ahi a na'kaikamahiee. ** *** Aole keia Ae pelo, he oiaio maeli no, āohe wahi punua a" keia kmo, wahi a ua Piuk#&na nei. "*" Pane akn )a ua poe 'kaikamahioe nei me ke ano hoomahie anu iho, o makou no hoi ha kau poe wahiee. Pane aku la ua Piukeoua nei, aia no paha ia ia oukou māi, No keia mau olelo, pane aku la ua poe kaikamahine nēi, ua oi loa aku ka pono #koho mai ao oo i kau mea e ma-, kemake ai i waena o makou, owai la 0 mako'u kau ipo. rHe mea ia'u ke koho ana ! akn, ua oi aku ka pono na oukou oo e | koho mai. '' $& nmnawa koke no i l4te e wule mai «inook* Nniii o R .1»© [iema, me ka ' . wa mtti o 'ioaa eoau lirai\, Owau '' 1 ka w* i/ k'i iiopo scr 1 P'lP'' ao i). ua ■''!*> iiLi m»; 1.,i na koua wau nunkuhuuu, u nilie uku, ana no hoī keia i ka lakou man olelol i ka pane ana ae: "1 J£ofaa ole hoi oLala, owau ka' mea i makeiaake mua, ia i ala hoi ka maham, maal ■ .. . - I kalohe ana o Piakeoua 1 keia mau ! olelo a ka Nani o Rose Bona, paue aku la oia i ua poe kaikamt>hine'oei. He nani in na lilo ae la au i kane ha oukon, a o oukou hoi i poe wahine os*(i a eia kā'n ia onkou, e hoi oukon no ko .onkou aupani, a mai poina oukou no'u & pela hoi au ia oukou. Pane like mai !a ua poe kaikamahine nei, aole makou e ae aku ana i kau no ka mea o k'o makou mau manao a pau aia no ia malana ou. Ina peia ko oukou mauao, alall|t e ' nele aaa oakou ekolu i ka kaae olp;ifi> ka mea owau hookahi wale no kai hele mai nei, aohe lua a aohe kolu. A aole no hoi e ina no hoi i hookahi oe, a i eha lioi makou. Aohe pono o īh, no ka mea, ua lilo mua oukou i kela poe keiki, a iu? paha au e hoopa iki akn ana ia oukou alaila he mea maopopo e ala mai ana kekahi hana nui ma keia hope aku, mawaena o oukoa a me a'u a me ka onkon man kane. No hea la'koa, aole m i ike i& lakon, wahi a ua pae kaikamahioe uei, Oko onkon'hoole koke iho la no W hoi ia i ka onkon mea i hana ai, mai hana onkon pela. Ho poo koiki hole wale tnfii no paha ia ianei me ko makou makemake ole »ko. Pane akalao Pinkoana, aole au e nonD ko hnlui pan mai ia oukou, o!af n onkon a pau h? men in no t U 0 poi&o hi, a e aho no au ifii* ianol. 2\o koia uiuu olcK> Uopo a ua piha kunki loa lakou, a 110 na mk i i akn !a lakoii iws!u\ kof&Q k i ko lnkon «An kapa manu a hol la no Aina HiU ke. ' Ko kokahi uihu li3ra loihi kea&lelo &aa o kkou ua hiki aku la l&.kou iaiaa o ke alo o ko lal m Aioer«. E waiho kskoui ke kaua&Hio &aa UO , ua k!<ikHms)\ino h>n a s huU hou i ao kakou no Pmko poheA &ka miU hoi laua.

~ ; , kaikamahioe ekolu Ffcala a\u [af, aia hoi ha)i mai la ka aphea Ka $8- . ui o lioae Booa a paoe jpi 1a īa keona, E kua aloha, ka mea hol a'kuū paawai e mauao iiai aei, Auokoa wa e ae mai ai i kp'u manao. He>iha ia manao ou e kau nohea maikai, wahi a Piakooua. E lele kaaa oo ke aupuai o kaa mau aikane, a ilaila kaua o noho ai a liala ae na la hahu o kua naau kaikaaaoa la'Ā". ~ '"" ~ Pane aku la keia, aole paha he me.a j>ono ia't» ke ae aku i kaq Mau olelo. 'No kō aha hoi ? i ninau aku ai ka Nanio Rose Bona. No kameahe mau aikaue kekahi a*a a taaā"ē _ nōhō "pū~irel. Aia lakoa mahea? wahi aka nohea 1 pane mai ai. Aia lakou maloko oka raa»i kfthi i noho ai, a na'u no 1 haawl*i no ou e moe ai. Heaha la aaanei hoi ko lakoa pilikia e moe malie no hoi lakoa pela ahiki | ko kaaa hoi ana.mai, Aole, he aloha loa au i kela poe kanaka, no ka mea o lakou ko'u poe hoa make o ka au ana mai nei o ka uoa&a "kai ehaehu« a pehea la wau e haalele hi i& lakou, e aho no kaua e noho me lakou. He maikai go kena mauaoouekau kaae, koo waf^no keia, he makau loa ' au i kua'mau kaikuaana, Heaha Jiou mea i makaa ai ia , wahi a Piukeona, O hoi aku hoi paha a hai makua o makou, a o ma * no ia i ka »i i&' AoT«j. f hē ai kW&ka no ka ia. , Ae, aohe mea koe |jstia s ina e haoa hewa keks|ii mea aji<ihu oia,. a ina ē loaa i kona mau e pau ana 1 ka aiia, " Apiki ii(?ka hoi kou makaahine, wahi a Vi«ytpecma. .. la i pane hoa nku »iua . aaw 'iikkau ob no kokahī ' laaī t»e e- oa, „ o'u a mako a oia, affiila ke maoao uei pu, a-ole kaua e haule pi& ahiki i ka hu- : Uiiia aua u ** iionuoi Iwloukop, Pane mai la ua kaik&wa&ipe, nei, aia aamalaaa ou ahiki i ko kaua make

ana. ■ ■ . ■ .-■ ||;-jPiuie aku la o Piukeona iaa peU «laila e aho ko k»xxa hooluolu _ i aoa pi«i ke kokoke aku nei i ka piH.« ke ao» ... Midq aka jbo oohea nei, a k«nou mai ia iaia ue,i_ me ka paoe aua ewu aa iuhi make hewa kaua ma keia ala aoa, o ka pono io ia. M« keia m»u hoaolelo ua uohe« nei i paae ae ai a komo aku la līolo o ka. rami, a hoomakaukau iho la i koW „ moe. I fea mfth;aakaa ho«, kii mai la oia i k«a« «}ob« « hoih&i _«k« 1« nō kshi i Moomakaukau ia, a hiolaai aka la ua mau aohea nei, ano tana paha keia hoohenoaua. Maikai Pnna i ke abi » ka wahine a mai ta i nkn.o ka lua E mahaio ana i k* nani o Hooku Ku ka wahiae "h«wiaepu i uka Olaa Ke haa nei knHpee ilalo a Mauliol» Ke han mni la Hopōe 1 ke kai o Haeaa lua mau uohea nei e kaawili ana.i te ahd n ke kelian, a_Holē hoi i loas ia laua he wa e hooluola ai ahlki ike ao ana. Mauiua ae o ke kaal aaa q 3 0 ka wannao, pvine aka la ke kaik&mahine ia e kuu alolia aola au e loihi ana mft oe, e hookuu oe ia'u e feoi ao, a atiiahi ae au a hoi hon ma! ai. ' Aia no ia i kou manao, aots au e aoa ata» ana ia oe, wab! a Pia&eona i paae " ak« af - Oi»1 nolaa* eei e aim lioi l lalie &kn ul 1 kfc%aMl&o m&waho 1 ka pane *na sa*!, pooo 'olaa ia*u. I ka noliea « ku moUeke.aM, t aky. U o Fiakeo.ua t epa* inaw&lio. O ka leo o ua keiki o ka !ewa ka'a s fob? nēi, wahi a ka oohea. -V. - - » ** - • k* >as« "» - -* .■«( Qw&i » o U «4b| & . oaa >dkA po tt©i 4 v»'akhi a aoaea i |aSk