Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 13, 30 March 1889 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

A ka la 7 aeuei o Aperila, Sabati aku, o pihā"ai ka __ lobile makakahiki oke Kama'lii Poomeikelani. . Eia ka aiaa hanai holoholoua o Kahuku ma Kau, Hawaii, ke pakaukau hou ia mai nei no ke kuaī. Aia la Mr, Keo Kaaka ke kuai. Ma ke koho balofci o na makua mea i keiki o ka apana o Hoaolulu nei no ke.l kolu o na Hoa o ka Papa Kala. ua puka oD. A. Kaiole, hft 26 balota, oiai hoi o Nahora Hipa ho 11 waleho. XJa lohe mai makou, ua hiki aku i ka 1,100 tona kopaa okamahiko o Ha□a i keia oo ko i pau i ka wili, aua hookoe ia be 50 eka ko i pulapola e kanu hou aku ai. Oke keu keia akeoo ko nui i iko īa. Ua lono ia mai, ua kauoha aku o Kanuka i na mai lepera o Kalulau e hoi i Kalawao g noho ai, i hiki iaia ke hele e lapaau i na mai o Kalawao, « ua hoole māi na mai. "Hana, Mar, 22.—N0 na Koolau, i kela pule aku nei, ua hala aku ka luna han& oka Papa Alanui e hoomaka i ka hana mai ka pali aku o Ulaino. No kona Koolau poe ike īka maikai ona alanui o Hana nei ke kumu o ko lakeu ake e like loa ma" wahi a pau. Ma kaJiora 7 o be kakahiaka Poalima o ka pule i hala, ua ikeia e ke kuoa Sera Laiki mawaho ae ona kuaau o Waiahole, ka hiolo m«r kawalu ana iho me ka ikaika iloko o ke kai o kekahi waipulani nui, e hookaukauliilii ana ike kai o kahi ana i hauleihoai, Oka mamao o kahi a ka wai i haule iho ai nUai ka moku aku he hapaloa mile paha.

Hilo, Man 22—J. U. KawaioaiUa aihae ia aka mai ka Hale Kupakako aku oba Hai Mahiko o Waiaaka ma Hilo nei, he $900 a oi, he mau dala gula ame na &ala keokeo. Ua olokna īa ka pahu hao a kahawai wawahiia, a lilo aku la kela maa liuiuada!a i hoikeia ae la maluna. Ua loaa ka mea nana I aihue he Ftji, aua loaa pu aku kekahi man dala gala, J. K.

Mai a J. S. Keaulumoku mai o Kohala Akau i loaa mni ai ia makou keia palapala penei: "Eia ma Hoaomakau nei kekahi wahine i hoonaauao ia ma Hale Iwa, ua'ike a ua maopope iaia ka aoao'o ke Akua ola, aka i keia wa, he haumana oia na kekahi kanaka hoomanamanaua hala aku la i Kaiawno eao hou ai i haumana hou nana. I keia mau la, ke uwe nei keia haumaua, a ke kahea aku pei ua wahine 3a i ka lau o ke paina o Qie Howft, me ka leo nui !"

Malana mni o ka mokupe'n 1 ka uiai ai i ka Poakola nei mai |T«hiti aiai, i loheia maiaī, «a ka «eka njiokak&.aa Amenka "Trautoa" ma koua uia uo Sauioa j ka la 22 o 3febBiaari e liooili laaaha $i; ©ia u«ē, li'oooialui» oia lio elioia ia, aka, oialia paha, ua jhooiH lKuahu ajs.a la uo oia aaawua o k» pau aua o ua la hoomala, Ua niake ke kakauoklo aka Puuku iba oia'i lehaleua, mahope iho o elua la o fea haalelo aiia ia Panama.

Hilo Mar, 24,1550.- Ma keia kakaUiaka liora 11 aui. in Eev. S. L. Desha (Iyi▼iai) ka haiolelo o Haili, a Ue ao&iaa piha kai ukoakoa mai e Uoololie i na maaao waiwai o k& Eaaaelio. Id(ahopa o ka pau nua o ka pule, ua uo|io iho ua hoahauau e hooloko i kaua at» uo ka palapala kājhea & ka Ekale^ia 0 Haili laia, Ua h<j»ike mai oia, iia ae oia e lilo i Kahu. Ma keia e l:au aaa oia ma ko |viusu uo Maala^a 1 loaa aka ka Ma!ulab! uo ke kai Opua. , L<nLdiua.

Ma ka hora 10 am, oka Poakahi ae nei, Aperila 1, e uoho ai ke kau kiure 0 Honolulu nei, ma o ka noho kfihu ana mai o Lunakaūawai I)o!e. Egi ana mamua oke 80 paha hihia ka iīui pauloa. 1 ■ I kekahi ta o ka pule i hala, ua moku pu i ka mikini hoomaemae kopaa o ka wiliko o Koloa ka lima o kekahi Ispana a hoea loa i ka poaeao, a i ka imi ia ana e hoopakole ī kotla otn, ma ke oki ana i kahi i poino, ua make loa aku 1a oia. _i :. ■ —---L~ —- — Ua lohe mHi makon, e hoala ana na Hoahanau T. H. a rae W. «T- Wright i i,halekufi] Io!e a me na lako kuai mea ei Ima Hnlfiwa r Kohala Akao, Hawaii, i „keia mau la koke īho. Nolaila, e ike ae kakou Hawaii i« laua mau Hatovii e nei. ■ Oiai o hoopii ia ana 'kekahi haole ma Honolulu uei imuao ka Aha Kuwaena no ka aie he $76, a ua haawi mna la ka pono eka Aba Hoomalu i ka noao naua i hoopii mua no ia mau daia, eia nae ua pohola'l'o aku' la ka nea nana "ka hoopii imua o ka Aha Kuwaena ma ka moku ma Kahului ae a ua hala aku la i ka aioa e. He palapala ka makoa mai Waimea, Kauai iaai, e hoike aua, ho nui loa ka pepa piliwaiwai mawaaua ■ o na pake a me na kanaka Hawaii mahiila/aua hiki ols ke hopuia keia hewa e na makai. U na wa e hana mau ia nei keia haua ona la Sfibati no ia., Ona wahi e lua lai eei keia hewa, aia maloko o ka hale kanaka ma Makaweli, a ma ka haie wili laiki o na pake ma Mauawai.

I kala S»b>»ti aku, nei, oa hopuia kekahi mau pake no kq"kuai io puaa i k« la B«bati mahope aka o na hoi'H i p«pa ia. jSa ka Poakahiinei, nā hele mai ka Loio Knhina ioaua o ka Aha Uoomalu h hoopan wale 1 ka.hoopii, uialalo 0 ke kumu, o na pake wala no ke Uopnhopuia no keia ano hihin, aole kekahi poe eae e lawelawe ana i keia hana. A na manao oia, he hopu kapakahi keia Ina pake wale no, aole na liaole a me na kahaka. Ma ko mnkou hu!i aaa i kekahi mau ike e ao, ua lohe mai la makou, he poe raaa iio kekahi o keīeP heluna 1 ke kuai io 'puaa, a ua hoapai mua ia no ia hew«, aka, aohe nae lohe iki, liana no. Ua hoike pu ia ma! no hoi makou, aohe uo 'haole ā kanaka kuai pipi Orka iā Sabiti mahope aku o na hotfefli papa ia. Nolaila, eia ka'niuau, ! noa anei ke B«vbtti no ke kuai akea ana ma keia ano? Ma ka hora 7 o ka po Poaono aku nei raa Kaluaahole, Kapiolani Paka, M»riki 23, na manele ia aku la i ke aupuni uhane o JameB Campbe!J opio j ka 3 makahiki n rae 6 la o kona ola opiopio ana ma keia ao. Ua haawi la na lapaau ana a pail no ka imi ana e palekana, aka, ua īkaika loa aka ka mai imna oko ke kanaka ike. Ma ks hora 2a me hapa auina la Poalua, na ' malamaia lie anaina' pule hoolewa ma'loko o ka luakini o'kawaiahao e Rev. H. Paleka no ke 'kamaīki opio i aleha iti. Ua nui na miakamaka ame ka poe kuonoono okē kaona nei, 1 akoakoa ae ana'ina o ka ka Hon. a me Mrs.\FCampb9li keikikane hookahi wale no i hala i ke fiupuui uhane. Mahope oka pau ana o na hana ma ka laakini, ua mahole in aka ke kmo wailaa opiopio no uka 6 ka ilina o Nuuana, a malaila i hoo|iui ia aku ai me kona hanau mua i hala e aku mamaa ona. Aloha ino oia'.

O kela hihia a J K Nahale a me J W Keinkoa a me poe e ae he 119 ka uui kue ia 0. Kaiaiki, he hoopii i mua o ka aha piha tnai ka olelo hooholo ae a Lunakauawal Makale i haawi ai ika pono no C. Kaiaiki. Oke kahaa 0 keia hihia, ke olelp nei ka poe hoopii, 1 ka 1882, ua hoohui ia he hui, aole he hui malalo o ka palapala hoohui, i mea e loaa ai ka o kekahi mau aiua Koua Aks^u # Hawaii, aiai a Hutsi Ikoollkoliiui Ua hoounaia o C. Kaiaiki i uo ka iuii aua a laaa keia hooUiualiuia, aie ka uku ia o kouft t»av> lilo ma.ka auhauia aua he 3S !reo?ta n kamei hookahi. TJa hoole nae o 0. Kniaiki i iieia mea. NoUila, ua hooholo o Lunakftnawai Makale i ka, pouo uo 0, Kaiaiki, a ua hoopau aka i ka hoopii' iuo ua koma. 0 ka olelo hooholo a ka aha piha, ua Luuakauawai Pekekona i h«ku, e hoike aaa> tua Od inea a p&a e poai aua i keia hihia, *oie loa he kuleana b koia poe § lioapii uei i ka iuii o C. kaiHiku a.uolaila o hov>pftftĪA k'\ h >ohola uiua. 0 W, 0 Aehi« me C. Creight)n, no J. Ē, N»h«te « ae 120 hoopii e ae, Ceoil iirovrn, »o O, Kaiaiki.