Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 18, 4 May 1889 — HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI.

Ke (iHikamahiiie Holo Līo' lifi«!aT>a d * im Hilnnn o Wale—Ka mea hoi i kapaia ka Makaai Puahiohi o ke Eaihiaumoe—Ka mea nana i hopn pio i ka Naita Eomiano, ka Haku o ;• nn Powa o Europa—Ka ;nea hoi i kapa iaia iho ka Olali o na Pali Eiwa • Helu 50. A-c, waln' a kekalii leo nahenahe i pa-c iho ai mji kona mau pahu kani, a o im leo la aole no ia xio ka mea e, aka, no ke aka kino wailua no ia o Kegina Ulaula. oiai kona aka kino wailua e iihai hele ana mahope o kana hanai 'Rusinia; ; E papa leo iki kakou no Regina » Ulaula. |' Ma na helu 1 kaa hope ae nei aole i * hoike ia ua liaalele mai o Rcgina Ulaula i ka noho ana ma keia ao, a ke hoike ia aku nei ka oiaio, ua haalele mai oia a ua lawe ola ia aku no ke aiipuni nani "Ka Home pua mae ole." E hoomaopopo kakou ina kekahi o na lielu i hala mamua. ua hoike wale ia uo malaila, oka latve ana oke kaikamahine alii Rnsinia i ka makana a kona kaikunane oia kela lio keokeo, he makana ia e liookaawale ai i ka laua pilipaa aina, lie oiaio no ia aua hooko io ia no pela, a penei na hoike e maopopo ai: Mahope iho o ka apono ana o ke kaikamaliiue alii i ka makana, a ma ke awakea oua la ala mahope iho o ka ]>au ana o ka paina awakea, ua kono ;tku 1« o Eegina Ulanla ia Rusinia maloko o kekalii rnmi mehamohn, « he ano ku ika eehia na hiona ame na 'paia oua i nmi !a, oiai hoi na kii ona ano a pau 2 nonoho ana a piha o loko. Ama kekahi aoao oua vumi la, he kuahu kiekie e hoopuni ia ana ena kii anela. A maluna o ua kaahu la, e noho ana kekahi kii i like kona mau helehelena me ko ka wahine, a e lulie ana kona mau wili lauoho haehuehu ma.kona mau poohiwi, a he lala uwaina ma kona lima- heuia, ahe pahikaua oilua ma kona. lima akau. A o kona aahu ua like me ka lilelile 0 ka la, a e hoomalamalama ana ika rumi liolookoa-. Ua hooj)ili ia ka lala uwaina ma kona umauma, ua. hoohuli ia ka oioi o ka pahika'ua e kuhi pololei ana 5 ka puuwai, A malalo iho ua kakau kikepa ia kekahi mau luia palapala penei OsqaO, ke auo o keia, "Qwau uo ke kiunu waina, owau no ka' mua loa, owau ho ka panina E nana i ko.la kii oia ka haku oka Homepuamaeole, a o ka mea i kapa ia Keohimauloa, wahi a Regiua Ulaula i ~ pane aku ai i ke kaikamahine alii Rusinia. Nolnila, ua hiki mai kaua i ka pahu hopu o ko kaua noho p« ana, a iloko o na mimite pokole e kaawale ai au mai ia oe aku, a e noho iho oe i ko kaua home me ka makaala a me ka malama pono i ka'u 'mau kauoha, a e liooko oe Ika hana i kauoha ia nau e hana a owau pu no kekahi ma kou alahele, a na Keolamauloa e hoohui hou ia kaua ma kela aupuni nani Knhomepuamaeolo, alolia kaua īa manawa koke no i hoholo ae ai kekahi pohina noo e paku aua mawaena o laua i liiki ole ia Rusinia ke ike aku i konn kahu hanai. No na sekona pokole i mao ae ai, aia hoi, ua nalowale aku la o Regina Ulaula, a ua īuilowale pa mo na mea a pau a o waiho aua ua rumi la me ka mohiuneha. He mau akaku wale no keia i haua ia ma ks inana »» ko kilokiK» Regina Ulaula i kokuu pu ia eha mana mau loa. Pani ao h\ oia i ka puka muhope ona a puka akn la no ka l umi hookipa uui iwiuniakonu o ka hnlo, lalāu ao !a oia howahi hamaio a kiko uku ia ma hux« o kokahi uwea a o holo ana nn uwoa hva puni ka liale.

Iloko ona sokona pokolo. aia ljoi, j lie eono mau kaikamahine u! onopio' nani eku ana iinua ona, o ka-li ana o \ ka lolio i ka manao o ko lakou liaka. O keia mau kaikamahino, lie man kaikamahino alii ]akou ;i ])im j>o loko I mai ana koko alii kiekio o Wale, a ua hoono]io ia e ka makua nlii Regina [ Ulaula. i poo nana e malama a e lionponopono ma na mea a pau e pili ana ji ko lakou haka aīii Eusinia ka naiii. ! Oiai lakou eku ana imua oko lakou | haku r ua hiki no ia lakou ke hooma- ! opopo ike ano o ko lakou haku, aia he hana nui iloko o kona puuwai oi;u !na kulu waimaka e hiolo makā-u:alu ; ana ma kona mau papalina nohea. - Ena alii opio, ua hala oia a 'ua nalowale mai ia kakou aku, owau liooka - hi kai iko iaia maloko oka nimi hoano a uhi ae Ia ka noe mawaena o maua a nalo aku la kela no ka wa mau loa. - Me na kuli e pelu ana ilalo a o puliki ana na lima mamua o na umauma a e huli like ana na maka iluna, ua lohe ia nku la ua' mau kaikamahine alii la e ae.ma i keia mau huaolelo: * "Ua hiki, ua lawa, ua ko ka mea i wanana ia 0 ka nalowale ana o īlegina Ulaula, aole ia he mea no lakou o kaumalia ai no ka manawa loihi, oiai, ua lohe inua no lakou e kaawale ana oia mai ia lakou aku. A o kekahi kumu, aia no ko Eegina Ulaula mau helehelena ke ku la imua 0 lakou, a e kani mau ana ke o o kona leo iloko oko lakou maa pepeiao, na ia mau kumu i hoomama ae i ko lakou mau naau kaumaha, pela iho la kahi moolelo pokole e pili ana no ka lawe ola ia ana o Reginā Ulaula. Okala i lawe ola ia ai o īvegina Ulaula he Poalima ua la ala, a ho po Poalima no hoi ka po i oki ia ai ke poo o ka moiwahine Melina, pela i lalia loa ai maliope mai o ia manawa, ua malama ia ka Poalima lie Ia e oki ia ai ke poo o ka poo i ahewa ia maluna o ka paepae oki poo, pela no a hiki 1 keia wa oka Poalima ka la li kanaka. Ua olelo ia ma keia nanoa, oka lawe ola ia ana o Eegina Ūlaula a me ke oki ia ana oke poo o ka moiwahiue Melina ma ka Poalima, ua lawe a liookaawale ao nei ke ao iua Poalima a pau ila o kau ia ai ka make maluna o na mea i ahewa ia . Ma keia wahi, o lioaui hou ae kakou ike kamailio ana no na alii opio. E like me ka hokulele e welo ae ana iloko oke aouli, pela okoa iho la no ua mau alii opio la ka oili pulelo ae maluna o na kualono, a e motio ae ana iko laua alahele no lalo oke kulanakauliale, a mawaho o ka haleaiii i ku iho ai laua. He pihe, he uwe a lie kanikau nui, e uwe ana na alii no ko lakou moiwahine. Maloko o kekahi rumi nui eku ana na alii opio, a e haka pono ana laua maluna o na lielehelenn nani o ko laua makualiine, oiai oia e waiho aua maluna o kekahi pakaukau, a ma kona aoao kona lioahanau ke kaikuahine o ka naita Apala. Me ka naau mokumokuahua i piha i ke alolia makua, a e koni kapalili ana lioi ka wela oke aloha iloko lilo oka puuwai, ua lohe ia aku la ua ui Eusinia la, e puana ae ana i keia mau huaolelo me ka puili ana ae i kona mau lima mamua o kona umauma: Ua hiki, na'u, ua'u e hookau aku i ka lioopai maluna o ke koko alii kanio hai o Pelekane ame Ilalia a oke vila mua hoi oko holookoa ( Komitvno), ana ka Naita Apala hoi o hoohuli pu-a mai i na kao aliiu o na pali Eiwa. Oiai oia i liookuu iho ai i kana mau mapuna olelo, ua oki pu ao la kona inau Waimaka mn o kona lohe ana i kekahi leo i liawanawaiia iho ui nm kona mau popoiao, i ka i aua iho: E wiki no ko kakola Ko-ina l'la ula, aia ma ka umo olima iloko o ka pahu oku la iloko oka i'umi houuo, o loaa no 1a oo ho j)aīapala i kuni ia ma walio mo k;v hoailolm kalauuu o Uol.i«i, a i sita ia hoi nka ka inoa oka moi K lawo ia moa a holuhol-a. a maloko o hula o loaa ai ia oo m kulrkuhi no k;\ lux>lal;v ana i k;\u liana. an o hana aku ai.