Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 22, 1 June 1889 — KE AUMEUME HOOKELE AUPUNI O KEIA MAU LA. [ARTICLE]

KE AUMEUME HOOKELE AUPUNI O KEIA MAU LA.

"Eia kakou malana o ke kahua e hoihoi mai i ka hookele aupuni aua ma ka ppho o ko kakon hma, (Hawail Ponoi) e paa ia uei ke kaulawaha hookele e umalihini. he poe i kuleana ole i ka Noho Alii ame ko kakou lepo, a i lih.i launa ole aku lioi ma ka eha ana 0 ko lakou mau kupuna, a lakou e hoonuu nei i ka momooa' a me ka waiwai o ko kakou 'aina aloha a'kakou e pue nei 1 keia mau l.a, e hoihol ia mai ka "ai" a a me ka "i'a" iloko o ko kakou ''halau hale" ponoi (OiLana Aupuui), oiai, aa lawa ka Ike a me ka naauao hookele no ka pono a me ka pomaikai o ko kakoo anpani Moi. "He mea oiaio, he hoonaluea nui keia ja kakou ponoi iho, oiai, o na 'aupum malamalama ke alakai nui, eia kela a me keia aupuni naauao malalo o ka ru la ana o ko lakou mau kanaka naauae» ponoi, mai ke poo ma ke kalaunu a me ka poe a pau e noho oihana ana malalo o kona malu, a he kohu maoli no ko lakoa noho ana, ame na hookele ana i ka waa aapuni, a oia hoi ka kakpu e pae aka nei i keia mau la, e hoihoi ia mai na oihana aupuni na kakou e hookele ponoi iho, ka poe hoi i kuleana i ka Nohoalii a me ke aupuni o ko kakou man Alii ame na Kupuna i na'i ai i ke kaua a eha ka ih, ka pono makiii ole mai ka lepo ae oa e Hawaii ponoi." Owai ka poe nana i kaili aku o koia mea la? (Oih*ua hookele), o ka elau pa anei o 1887 e nonoho nui mai nei ma na oihana kuhiua? ona mikanele anei i kokua pu ia hana hookahuli aupuni i hala aku? o na malihini anei e paa mai nei 1 ka hoe hookele aupuni? Aole! aole loa!! Aole anei okā mea oiaio, na kakou ponoi no i haawi aku i na malihini i na oihana aupuni, oia maoli no kaoiaio.heaha ua hoikeoiaio? —"Inehinei aku Ia no, aia hoi ma ka poli oko kakou Moi he mau kuhina Hawaii, aa alakai ae na kanaka Hawaii ma naoihana poōkela o ke aupuni he poe i hilinaiia no ka naauao, a aueane e pau loa na haole mai ka oihana ae."— Heaha ka pilikia nui i ike in\ uo keaha ka mea hiki o!e ia L. Aholo a me Hon. P. P. Kanoa, Kaulukou ame A. Hosa kehoole, i ka wa a Kipikona ī. ma nao ai e kuai ia "Kaimiloa/' aohe mtike make kuai, me kn ike no'aole ia he me* e pomaikai ai, no ke aha ka mea paio ole i mua o ke Kalaunu, a paakiki mai no | ia, haalele aku i ka oihana, no ke aha ka noea ae ona kuhina kau ba!ota o 1886, i ka Bila Opiuma e laikini ia $30,000 oka makahiki, me ka ike no »oa kp kudala ka nui o ke elala loao, no ke aha ka mea ae w&le o ko kokou poe naaaao, ina ua alakai kuhihewa ia ka noonoo o ko kakou Mni ma ka mea pooo ole? Owai ka poe Hawai]' naauao o kakou me ke'Alii maka hoopaapaa hahana Kona pono a me ke aupu ni? hookahi?! Aole anei o ka oiaio, ia kakou e noho ana, ēai ana, e hoonnu ana, he pono ai, he ahaaha ame na haua lepnwale, he pono ka 1 ka ai ma ka aoao o ka umeke, he papaa ka hope o ia, aole anei oko kakou kuia nui, he pono ai kue me ka nana ole i ka pono o ka lehaleha? He poe naauao 10 no. kakou, aka, hookahi no kuia nui, he nawaliwali ma ka noonoo hookele aupuni, ina no paha e mea mai ka Moi he pono keia, he kuūou wale no, olelo wale mai no he kuoou walp no, ina no e olelo mai e lele iloko o ke kai, he ae wale aku no. Aka, aole oia wale ae la no, aka, e alakai ana kela a me keia ina he pono ia no ke Alii i mea noua e punahele ai, houluala pu aku hoi ka poe paiaualelo a makilo ame na hepa hoi i ke alo o ke 'lii huki kela a me keia i kana lalau hni aku hoi mai k«lo ika nawao, oia no, aole anei mai loko naai oko kakon kapulu, uha ai naßa ole i ka mea pono ke alahele nui o ko kakou pilikia a lakoa nei e nouoho mai uei, e uli kipu msi nei, na kuau hoe ; oia no, a kakou a ke'u uei, mea ae no ka haole, mea ae oo ka oihaua aupuui, ia wai auauei ka koa i mamake ai ia kakou ponoi iho no a kakoa e haaa aui uei» mea m 00 e hoihoi mai ka oihana aupuni, malia paha, ua kaupaona ia kakou ma ka meā k®u paona a ua ike ia ka mama. Aole loa lakoa nei e uoho me ka hookele (aapuui) i ua ua hana kakou i ka mea maikai, no ka pono a me ka pomaik&i o ke aapuui, a hiki i keia la, eia no kakou iloko oko kakou hale halau kahi i hoouuu ai i ualpouiaikai, no ka pooo o ko kakou aina aloha, Na ke Akua e haawi i ko kaulike. Kauiki.