Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 31, 3 August 1889 — KIPI KULOKO MA HONOLULU! Wilikoki a me kona Poe Kipi! Na Koa Kumau Puuwai koa! Aole haawi pio a i ka Hopena! UA PAU KE KIPI A UA HOKA! KELA A ME KEIA MEA! [ARTICLE]

KIPI KULOKO MA HONOLULU!

Wilikoki a me kona Poe Kipi!

Na Koa Kumau Puuwai koa!

Aole haawi pio a i ka Hopena!

UA PAU KE KIPI A UA HOKA!

KELA A ME KEIA MEA!

H» mau malama aenei ko Wiiikoki hoolaia atia e hookohuH iks anpuni, me ka halawai pieepiue f,mn me koaa msu paslalo ma ka 53unan<\ o Puliuna (Hale noho o ke Kima Aliiwahiue Liliuokalani), kahi a Wililenki i noho ai mai ka wa mai onn i hoi tnai oi mai Kapalakiko inai. Aole i maopopo loa ua knmu uook'.ihuli aupaai i hoolala.ia ei, koa waie no na lohe e pahola uei, o ka me-i i ake loa ia, oia ka loaa aku o ka Moi t iloko oka pa alii, hoomalu iaia ma!oko olaile, alaila koi aku iaia e hooLu- ' huli i ke Komukanawai e paa nei. n ? knkaia aku ike Kumuknnau-Ki'hoo i hoomakaukauin. O kekahi hoi, e kipnku i ka Moi, a a hooaoho ne i ka Hooiliaa Moi ma ke kalaunu'. O kekiihi. hoi, e hoopau i ka Aha Kuhina o :v.n\o nei, a e wae i Aha Kuhina hou. No!?. iU ua huikau na lohe, aka malia o puka ae ka m«a oiaio ina nu ol.eio ikt» a ka poe i hopuia.' Aoia no i neie ioa ke aapuni i na mahoi hookahnh aupuni a Wilikoki, a noiaiia ua hoike aku ke aupuni i na oleloao ika Hooiiina Moi e hookiilie ia Wilikoki mai kona wahi aku, ho ka mea ke hoolala nei o Wiiikoki i kekahi hana ino, ®ia naa Mohe i hoeloiio ia mai ia o'aloao. I mea e hoonaiounio p.i i ka h; om man, ana ika pod maoao ia o kqmo pu ana iiok<s o .ke'ia ohuiiiu 'ki'pi, ua he.pui 0 Wilikoki ika Hui Kipu Kamehnm*h3 no ka hoomaa«iaa aua. Aia Wiiiiioki i ike ai, ufi pufi kekahi po® iaia, aua pii aku ka heiuna Ike 70 paha me ka hai pono oie ia o ke kahua i hoolala ia i kekahi poe o ia Hui, a oiai hoi ke hele nei ka mao&wa, ahe mea pono ole ke hooiehilohi is mahope lohe ioa ia, ua hooholo oWi

likoki a me kona m&u pnulaio i ka manawa e hapaiia ai e hooko i keia ohumn kipi. .Nolaila ma ka ls 29 o lulai, na hooliolo aa Wilikoki nei o hooko i ka iini a koua puuwai eleele, & ua haawiia na kauoha i kaoa poo i hilinai »i, e oiālamaia ana ha halawai ma ka. hal«.noho o ka Hooiliaa Moi ma. Palama. I kekahi poa, ua konoia 9 hele ae i ka ahaaina malaila, a i keka'hi poe ua kii ma;oli ia ma na kaahale noho tce ka maopopo ole a lawe ia i ka punaua o na kipi. Ua lohe i», mai ka hora 9 aku o ka po o ka la 29 o lulai «hiki i ua hora pooiponi o ka weheea pawa o ka la 30 ka hoakoakoa īa ana o na poe kipi. 0 kekahi poe, ua hiki iloile me ka ajā>> popo o ka haua he kipj, n o kekr«hi poe poe, ua hiki no ka ahaaiu.i a kjq ka kii kino maoli īi ma Ua lohe pa iā ua pu uku o Kapena Kanha o ka £ci;<.li Pii ilu Hiku Ponoi.i* 20 p«Ua koa o ia puah mhopo o ka pau ann o ka 'lakou p-iikau o i ! i po Poakahi. 1 ka hiki aua o koin a i.e;?. i ka 'Punann o ke kipi, u|v hoohiki pakahi la mai l'i hikoa ma ua oh>So, "Ka hoohiki rsei au o ku maliopo o Wiuboki,fi make a ola." Paukela hoohiki, alaila ua ia mai In kekwhi poe'mo ua ulnula i hoouiko o 1,1, a has\vi pu ia msi la na pu u uie u.i lako kau4. Ua olelo pu ia ho hoi, ua uooh;iiuu ia kekahi poe i ka rama, I k«!a wa, ua luihi ka poa akaiii ua a komo i keia hui no ka piiikia v a o kja poe k«ia ē uoi imi kfk mai una a.hoi • ike hope los i ka hhuoa, ua paa ia uiai la a kau ia mai U i ka waha o ka pa rue ka hooweliweli o ki ia i ka pu be mahuk,t, aka o kn poo i maopoix> ke ano o keia ohumu heok .UuŪ au aobo hkou In; >hopj a makau, oisi ua haawi Inkou t l < Inkou o!a uo ktia haua ino. NalaiU, ms ka hcra 4 w.-iUHao Po«la«! luUi S0 ua kai m&i la ka huak^ 1 ! 4

kīpi oiKi Pa! VftVi tnai ro-a li9 alakni aaa .» E W Wiiikoki a me Loua poe panlalo,; ma ka hele aaa ma aiaaal Moi, pii ma alaaai Eikeke, hnli.ma alanui Haloalii ama ka puka mauka oka pa alii; Ia }«kcu.'- ra« ke a!a a iho nei, ua loaa uiHi la ia lukou kekahi poe p liele ana ma ke alanai a ua hjookomo. ia mai la īlolio o ka laina, ms jia ohi pu aua mai i na makai malalo i!jio iloko oka laina na 01010 hooweliweli' a Wilikoki >i me Boyu: losepa he|makai i hnh Elioaa, oiakailku Luina o-Ala-uui Liliha; Mu, tna|iai ku huiua o ka 1 huma a Eale; Euoksj, makai ku huina j o ke kihi o Mika Holo; Bila, makai ku j ; lKvina o ca huina o na alKnui Likelike Alo:; u -Kc,iwpha\v.ui, m-aksi ka huina ona alanui Moi meEikeke. Ua luwa pu ia lakou a :pau iloko o ka pa I alii, al!»ila hookuu iji mai, 'Ua manso ia, aia mawaena o ke 80 a me 100 ka nui'O lea pnrr i Leia kipi kuloko. [■ : r Ika hiki ana o kal haak-ii mawaha o kn pnka, un kahea aku k j Wilikoīii i ke kea kiai e wehe mai ika pnka, Ua niaau mai la ke koa kiai owai mawalio, alaila ua pnne ia msi le, ■'owaa-o Wiiiiioki,"' L\ wa koha no, kahoa ae la o liYilikoiii i koua raau koa "a Laiaa Co!psi)i!" Aole i wehel aku aku ka kou i kei puka, tika ua uolp aku la oia & hoi- | kā i?.i Lal'ineia iiobstH( Waipa Piika eia hO Wīiikoki iko -kekphi huakai kanaka

| :£ju?iW»lto. Uti liaiiu uwiwi p.a laiu i kana Ipahi i uuuliiĪH n !hoomaka aku la e >110 i k:; ainpii o kHa'e'īlii. Aka, ī.i l'iua i pnkft aiiu aij, iko aku 1« laua i ks> buakm kf,L<skfi mp W"ilikoki e ilio iri(ii !iDfi makai o iia puka pa, oiai i;a oii r.e uo kokehi u up poe kipi ■malana okaim n woiie ika ptik«; Ika kokoke an?i e iiiki mni i ko alapii, ua ku iko 1;> J-hnii* a pii rani|]{i o Wilikoki ilana o ke siapii a eoi (i.ai k 'ia Kcbbti l'aka e kaawi pio meji i ka iinleaiii, «iifi■u* hoole ia akn. Ua huli feope aka iio Wilikoki, hpohele ska la i ua isipi uo ka lawe aiiai-ka hoomalu o ka pa «iiii. Ua kuiioha aku la o Bobata I'ukn i kona mau koa i hoouoiio ki&i ia »i he 16 ka uui, ko hjiii pu ia me elua a me.hookEhi kopaia, o lioi ■ mai-.p. e ma, i k'i aiiiki v/ala i ka iiaawi pio aaa o Wilikoki i k*. hora 7aoi o ka poiho. | Mahope koke ihp o ko ka poe kipi komo ts.ua. iloko okw !pa alii, h;\ lioopuka ia as k&kaM hapaio Ko kkou iauiua e kiai a malaiōa ika hale aupani o Aliiolani Hale', malilo o ua uliikoa kipi o B, H. Kahanauui a me Aiexander Smith (Alika.) O ka laina o na | paaliao liana kaa hoki i hoouna ia mai ai ia kakahiaka, 1 ka hiki ana iho mawalio o ka Hale Aupuni ua paa mai la i na koa o' ko W?Fikoki aoao, ā hookomo 2a aku la iloko o ka pa alii, a malaila ka lakou hana i liana ai il la,|

I ke komo a.ua o nijt kipi iloko o ka pa alii, ua holo kok j 'mai 11 makßi ka o Pnahao k l i inoa o h.oiko ia Eapena Larsen keia kipi; Us. holo koke aku o Kappua Larsēn e n?ina i keia. kipi, a i kona ike ana i na kipi iloko o ka pa alii, ua holo ioa fiku oia i ka hale uoho oka liīinn.ik 1 ; e huike ai i kei« kipī, a waiho akn \a i ka lio no k»i ilamak.u © holo mai ai i K.uapapinui. Uh &wiwi loii ka Iliraukn ahiki ana i Euepapanui, a- akn' iīeiepono ai eia i ka Lgio Kuhina no keia kipi. Ua hoiko pu ia ke; lohe i na Kuhina Joua Ausfcin h ms B. M. Oamon, oiai lfoi ke Kuliina Kalaiain» ma Kalaupupa, Molokai. !>.. : Oke Alii ka Moi, Honuakaha oīia kahi i eioe ai ia po, a un paiwa oia i ke kupilikii o ke kuiana i ke te!epons ao» aku o kekahi wahine oloko o ka pa alii isua Nolailn, uq te]!epoco koke eku oia i ka Hopo Puuku W. Hobartsou a ua hoia mai oia me ka pupanhulu i kahi o ka Moi i moo i, a hoi p« j>ku la laua no ka Haki Waapa me ka awiwi, kahi o ka Moi i neho iho &i me ke kiai ia e na koa ku'mau ha 10. Ua hoonna olelo aku ka Moi i ke kapena o ka. moku liaua Amerika Adams, a koike aka ana oia i&ia eo ko kahi mau pilikia « haaa h •,„*[ naa a m&lia o noi aku oia i kona kokūa aua. Noiaiia, na pana aisl ke kapeaa iaia* na olaolu loa oia o hookipa nku iaia. 1 Mawaeua o ka hori, Bame9o ia ka kahiaka, ua malama iho naKuhina eko ! halawai ma Kiinpapaoui, a «a lioo holo lakou o kono «ku ia Cōl, V. T e 5-5 wo i ka aoho Alihikaua aa» o na Poali Koa Kumau a me Puaita no ka hoomalu anik i keia kipi a e hoouna aku ia Kuhlna S. M. Damon a hele e halaw u kino uw ko alakai o ba poa kipi a o niaau i ke kumu o keia kipi a mi ko lakou uakemake Ua haawi aku o 001. Y. V. Akapoka i ke kauaoha ia W. S. Woud ei houluulu im\ i na l;oa o ka Bstalioua Pneilu llelu 2. Ua hoouua aku o Aku ksua Wond » kana ksuolfs, aka hookahi w ale no i hoolohe ui!x'i i ke kauolia o

ll6oty Kaia, oiai oīa e omai■luai aua aliiki ola ke hooko. Ilpko o keia wa ua kauoha ia ka Ho nolulu liiilela e hele ae ma ka Ilalepaikaa, aua hooko hikiwav/e ia i kokoke aku ka heluaa i ka huueii. Ia \va hookahi uo, ua hoopuka »o j ,ka IlamukuJ keia olelo hoolaha uinlnlo J iho: . ■;. ; \ O ua kanuka a pau loa, he poe lawelawe no ke aupuni e noho nei ma koia : kulanakauhalo, ua kauoha ia lakou e : hele koke ma ke keena oka Ilamuku.' : E hooko i keia kauoha. J. H. Sqi>Eß, . Apouoia: „ iiamuku. j JoNA AC'sTIK ■ _____ __ " Kulīuūī o "ko Mh i-.iua e S. M Damon Knhina AVaiwai C. W. Asiīaford ~ Loio Kuhioa. Honolulu, lulai 30, 1889. Ua hele aku o Kuhina Damon i uka li ia r Luianela Makni Kumana e koi ina kipi e haawi pio :mai, tna ulanui Moi ahiki i kaj)uka pa nui ma ke «lo oka pi alii. Aka aole oia iae ir, maī e komo. Mamuā āe o ke kani ana o ka liora 9 am, na makaukau na koa o ka Puali Raifela, a e maki ana lakou ina na Ayahi i hoonohonoho pono ia. Ua hoonoho ia ma kola a ma keia kihi o ka pa alii he hookahi koa o ka puali Eai fela no ka hakilo ana i ko lakou poo, ama na kihi o na alanui Puowaina a mo Moiwaliino a ma ka huma o Manai mana, Ma ke kuea o ka Hotele Hswaii kokahi Puali, malalo o Mekia Hebl)fird no ke kiai ana ia walii a me ka iiiakaala ana no na poe kipi.

I ke kani ana o lea koi'a 10:10 am ponoi, ua . lohe ia ke kani ana mai o , kekahi pu mailoko mai o ka Hale Melo : li.ou, a o ka manawa no. ia i hoomaka ai o ke kipu ana. īloko. o keia maiiawa i huai aku ai kekahi piha pukuniahi maiioko aku o kii pa.alii, malalo o ka hooponapono ana a Eoberfc N Boyd, a iele aku ia konn tnau poka mn o a maanei mo ka pakeie o kekahi poe mai ku. i Ua hootnau aka na koa Kai£ela i ke k;pu aaa ina koa kipi e maalo ae ana liloko o-ku Pa Alii, a.e lohe ia aku ani he poha ana oiai o ua pu, mai luna mai oka Aieo c> Kawaīahao, me ka Hile Mele Hoa, a mai ka hale noho msu o Wanab3ga, a'mai ka Hotelō H-awnii mai, a mai kekahi wahi maHealaai Hale mai, hiki ole hoi i ko Wilikoki maa koa ke ku aku imua, oiai na poka e halnku an4 iioko o ka Pa Alii.

1 Uh hala o!e ke kipu aīapine nu-; r. ka poe kipn pololei o na Eaiiēhi, a «n kaa mauli 'ea weli o kekahi haph aei o k« poo kipi iloko o ka pa alii ē ku w<'.■ile ana sohe !ako kf,a», i ko 'lak.ou ike maka ana i ka haule make ana S kekaihi mau hoa kipi oJakou. i Ua. hpomaka kok6 iho la ke kfhua ,aku a ki mai o Da aoao elun no kekulii mauawa, a iloko o kei» wa i.ku aku ;.i ka alakai o ua pukuaialii Kobcrt M ißoyd i ka poka mai kekehi aku ona koa K t;£ela maluna oka Hale Mele Hou» a.o ka pau uo ia o koua lawelawe ana. Mam'uli o keia kuiaa, ua hiki |Ola ka hoohana hou ia na pukuuiahi a no ka uelo no hoi kekahi i i;n poka a ma ka pauda ole. OIA nt»e ka mea ki pakuuiahi oia ka pnka Kinau o ka pn alii e hooaanknukau ana i.kana nu e laina pololei a ki aku, ua loaa 2uai la oia i kekahi poka i maopopo ole koaa wahi i lele niai ai, a mamua ae o koua new.n ana iho, ua hiiki mai la oia ike kaula a kani aku la ka pu a waiho ulo aku la. !

: Ua lohe ia, ua hoouna elele aku o Wilikoki m&ka liiha o Kapena Kaaha o noi aua i ka Moi e hoi iloko o ka pa alii a nana e malama kona maluhia. Ua pane mai ka Moi ma o ia elele hookahi e hoole ana. Ma ka hor;i 11:30, ua.uaki !a kakahi hius ona koa lUifcal<t a hoaniojaua aua ma ka huioa ona nliiiui Moiwshino a ma h maki ao b a komo iioko oka pa haki o ka aupuai 'aia AUiolani Halo. Ua insuao ia» mai aku o keia pee koa k ; j poka i M i* »i o Kelelaa a wake ioa, oiai, oia p ku aua mawaena o kekahi mau kuuiu Uma elua ma kahi kokoke i kō ki« o [Kamehameha I* I kona uiauaws f ai, ua Kolo aa la oia a pahki x k kj» kumu pama, a waiho ?ho k ilalo hnukae aku o koko ma o a maanei, ! r ua loaa kona Kia Hoomanao ma o ka ik&kau ia aaa o koua inoa maluua o ua Pama ata.

| I ka wa nae i ki ia, ai o niakivi |o ka Hale Aupuai a ku ai, oia no ka pianawa i hooliehee iko ai o John Ha me h* um U ua ku i ka poka» a jwaiho malie aku lu i ka houua uie ka pai ole, a makopo ihu o ka loaa aua he haauawa kupono uona o holo si, m $U V® U oia a hotj> aku k no koua ek> a hni aku U me ka i k&u haku i ia u. l a q aw a hookahi uo i aku M ā* a uie Kahauauai ma ka aoaa o ka Pa Aupuui, a o ka uim pa-

La ia i olelo ia Bi, "ao ī ko ao i tc.auoio." : 5 L t h waiho iiio U !<» nao k-> H'ilo pnni p.o'ue peo tifiua v o oiai ua hiPL heo e'.ku hi, un ko;i o" ko Wilikoki ai>Jn.> inau olh iiie», n nole ao li« i kon\o koli3 akn ;jh koa' lliifela uo k \ ibo , i ) ' r.o!e Līkua i ike u i aaheeTn «ku ea koa kiui. C<\ Miipiaīi ne oke 1; iuī ann oka hora '' | u. lau'i komo akn U a-. koa K«r4 » ilo\o o ! pa o Alii<,>!' !Ū u li^^< pio f.e l-i !jo h io'-aui p i i 'uikuluia. w'* bekftlii kueia wi ia h-.kou, a lilo pa ao J ia iio hoi i-j ]si;oa ka hoouaula :s on o ia y wahi. : J. , Xka r>,n i f»ni :io oiei la liopa piq l '' ia he eha poo kipi -maliope o ka nialiuka aua mailoko mai o ka Pa Alii® maluna oka He olua o lako*i i elia, liookahi nao mea i pilikia loa. J Na ua kaaka Rokeke a me Wood/j® wahi ko iaua mau elia īna ka Hale"- V wai. Ua hoiko ao kela poe pio i liopu fl ia ai oka makeinal^ 1 o ko lakou poe< , lioa e puka mai mailoko mai oka pi- m likia. /V Mn ka ln.-,r'i 5:25 paī, ua ike h lu kekaiii po_> bji v \Vilikoki, e h-.10 1 aaisi uii-i rm kit f»o.i j m'i'-i-w nei <> V Haieahi u uif\ !; i yuāi p-i i alamu Moi, m-3 k®.;sl.j lulipa j ka-hsa\W pio, o p*>f it» aon e Knuaohn i * J hikn īn maluua o keliahi w.-iln au puiu J mi, a komo o b iloko okn Hilo Anpu 1 ui i,j ihih lim kn Pu.li>' Eaiiieia khhi i koo a 'aui «i, no h->o- | maiuHikuu iuhi s k-.mo iloUo nLa p ; i 1 ahi o Uopu plo :u i'i WiLikoki. ,

ka h:ik,'dia oio iho. ua • ao 1* ko lakou mau luank kup^ l*we ia-.-aka la. -no Kanpap^n'eii' 0 i f> . ivi, (>• ka- ftv.»k<>vs nvnv poo i t| k.imaaina m iloko oia huiua, oia o Ki- 4 pau,i A, S Alik::, 8 E Kaiue, Ka!i.»,e- 1 hu, Hnmnia u ma Sam Leleo. J ībo o kn' hora 6 ehiahi, ua I hoolei in na poka pahu mr/i waho aku I nei iinna o Hnle Akaln o kn Moi- 1 w&liine. kahi a Wilikoki ii ms koea poe kakaikahi i koe r.ku o pee ana. A 1 lxti ike hqīvo WiliLoki 0 make nnaoia, 1 nolaila ua kahea moi la oia a i ele o kekahi paha o lakou -mai loko o ka pa 'e pau ke kan«! epsu ke kaua!" Nolaila, ua hBCD.';LfjH mai la ka puka pa ma ulnnui Kikeke, h u,i koeao «ku 1a brs Fun!i Eaifela a !awe se I-v ī ka pn ahi me ku lawe pio pli mf:i is Wiīikoki a hoopau " ia ms K«'»papanui. Okn poe i mnke ma'ka uoko kipī o Wiliknki maloko o k*a pa nlii, i k'i Poalua nei, o Loika, Poai, Eaw;iiwai, Samuela Kakn, a maloko hoi o ks pu aupuf:i o ASiio]fvs.ii o ?£eieln;' a me Koki. Ua noho ko kiuro kononelo no ka hiele aha i ke kumu o ka make o kela poe maluna a ua hooholo, ua make H- v kou mni na poka mai i kiia no ko lakou kipi akea i ke aupuni.

O.ka poe i ku i ka poka a elia, e lapaauia uei ma ka lialemai, o Eobsrt K. Boytl, George Markham, Ton.tr; Hopa [he Tahiti], Kamai a ms Walu. O ka poe i ku a eha e lapaauia uei ma ka hale puahao o Kawa 3 o Kuaumoaaa, Makolo, a me Seawe. Eia ka pspa iaoa pka poo i hopuia a e pp.a nei. 11. V/. Wileox, A. K K. Bayd, Qeo, M«rkhaai, J. M. Puspce J. E.BGsh, C&pt. J. Kttahs,o4t; Ales Smith, (AUka) A S Mahaulu, L Kaimimoku, B H Kahanauui, Geo. Kaiii, I Pam4lo, R Palau, D W Paa, Sam K ! Pua, A K Palekaluhi, David Kaapo, ;BE Kaiue, Hamaia, Keoni Hapa, K&iiianu, Sam Leleo, D Kahukula, il Kuhikahi, Keoui Palau, Bkela Mahuka, B Kalahili, H p Kaueohu, S Makaluhi, Keoui Kaai, J Kamakee, BiU Potv, Kukaulalii, Kahuakai, omauawauui, Pali, Nakai, K Kamko. ho, Kalokai, Mauu, Kaaio, S Kila, Ktaiaakaaloa, Nauiahaua, Kaona, S Uilam», Soiomoiia, Keaoua, Mnuuel, Kahin&l&u, Kalili, J K Kauiiamauo, Auwai, Toitta .l|opa, Kamai, Wala, Kuaumoaua, Makolo, Keawe, Geo, a me Loheloke. K& Mooi.elo a. Ln.wei A wiwo ols SoBEIT PAKSES. Em Uialalo iuo ud ka 0 Lbwiwe ola r«irkci ou» 0 s ka« muu uo kons kiai hopa ak aua i haUalii ika Poalaa oaai o I\. W Wilikoki. e uoi piuapiue sa?i kk e hauwl ipia mai; .. , ; waUokuai ia« ka pa aiii iae 16 koa, Uhm mia me siaa Kakkea & me ho»)Uūi kap&k. i-ukuiuia ua koa ma »» pa ka komo P*kahi. Mawaeua oaa hcra 4 4 $ wanaio» ua Mamoe au, aU hele mai u« 4 k. k « ki»i u« V* paUkoao J&%utaoi*pa. e hosH i& a aJm aiai *ia o \\ iiikoki a iuc u* kaaaka le©km K*. 13% k«^ »*io WiUkokU ika p«kt,t*u o ke ksh<»A m«,i % h* « k«6iv>p4ttr ka īa «k«. 1* U. nt iakula koke U \ ka\* mm

( iloko o a kihea aku Ia i koa ffi>t na puka e hoi mai. Aole i * Wamoaam īoā', aka ke ike aka la nae * an i kekahi o ko Wihkoki poo kanaka, * ua pu mai la EQsi]una-o ka puka a wehe ae !a i ka lska maloko aku nei. Ika hemo aua o ka puka, ua komo koke mai la o Wilikoki me 80 kanaka paha aku īho la mamua 6ka pa ōlii me ke knkulu laina una, Ua hele mai Ia o £ Wiliiioki i mna o'a a kauoha mai la e haawi pio aku i k.s'u pahikaua a'me ka Hal»aili l«ia. Ua . pana &ku au iaie, aole, P» ako h&u ilona oke alanui pn a hahai inai la o Wilikoki mahope me ka pu panhp»na i pihn i ka pokii. Ke nnna, kee nei nae eu ia'u eph nei, me ka tu«ur,o i.nu wa a paa e nnn «u i kane'ka muke. Q k'a mea wale iiō e pna a»/j ma ko'u lim r s i". ws, o ka'a pabikavia ua Lcojo. I;.i» i pii mai' ai a lif:palua o ko r,lōpii, ua huli hou eku !a oia i hope a hoi aku !a i kona pu«li. He kaiiannn o i/.kou e poa ana tuo ii pu. Ua pii hou mai la oia a nins.u mti la ia'u ..nhea la na pukuniahi kcft. aka u.-t hoole aku au i ka hoik«ike ana iaia. Aka aohe ī lialiu mahope iho, na lo'&a. aku la ua m/iu pukuniahi la' « law-> ia" ae la n k'uknln «na kek&hi kui?»* ana i mane-o ai ma-' l'iKo o ka pa-'aHi, a he'e"aka-'l'a wawa'Ul i hale p:iuli, Ua puka aku &a i 'ka £al*koa : '-a hoikP aku 1"« ia Kapena Kahalewni, «ik?i ua kanoha mei eia ia'u 8 hoi hm - m-.: uoho a i-ku i; kekahi men e I omo iioko a b la'a i hiki aku ai i ko'u wahi i kukulu ia ai, aohe i liu'.iu i'ho," pn hou neai la | 0 Wiliāoki a kah :'rt m»i la ia'u o hiawi p'io aku ika Haloalii, no ka rnai;emske oia e.kaa j u& pokwuiahi iluna okn hnle. U. 1 . p;me nka la au tnai k» pnka &ku, aolt»i r.'i e pio aka.ana ahiki ike kaoaka hopo l<>a, Uahele ako la oia, a a-ohe i emo hoi hou eaai li a niuau auhea ia na pukaupoohiwi a me na kukaepela pa. U« paU0 aku au aolw au l ike. Kokoko paha Ika bora 8 a.m, n« pii hou msi la o Wilikoki iluna o ke alapii ma ka pu panKpana ua kaleīia ke kiko n k&u mai la i mua o'u. Ua kukulu au he elua mau koa mahopa o'u me ka laua juan pu ua piha i ka poka aeo aku la ia laua, aki ia Wiiikoki k® ike laaa i ka oni nna o kona lime. Noi hoa mai la oja e haawi pio aku i ka Halealii, &ka aa heale aku au e like me Eaamua. Mahope koke iho, ua ikaaka la au i ka ewai īa ana o ua pukunia.hi no ka makaukau &ki aku. Oiai au e holoholo ana malalo o ka halealii, me he liaaa la us kuhihew?. ia eu o Wilikoki e ks poe kipa poloki owaho a®n&i ma ke alanui Likelike, a nplaila ua ki ia mai fa i ka Wa hookehi uie na poka «kolu i hooku paleleiia la'u; hookahi oia naan poka i hala 06 mahina o kuu pooj hookahi kokoka lo« asa kuu poohiwi akau; a o ke kolu, ua palahio oe la ma kuu poohiwi hema. Ua hoao makou e ai ika aina kakahiako, nka aohe i komo ai hoa a po ka mahope iho o ka haawi pio ana o Wilikoki. Ika wa i ika ia ka weliweli ok* hsult> ans mai ona mea make nka poe kipu pololei, ua holo nku kekahi poe o Wilikoki iloko o ka Haleaieala o pea ai, oiai hoi kekabi poe he kanako'u o kipi eku ana malalo o ke nlapii ma ka ao.ao maaka o ka Halealii, Ua pane aku au ia lakou o haawi pio mii ika lakou mau mea kaua, nk.i uh h-ele uui mei Ia!-:oa Ua

pane lioa i» aa i;« lakoo ;ua aole lakoa e mui i.-i w t ,hi tko, nlailne kipu &ku aun «u iazoa. Ua kukulu ae ia i.u ha e!:ia o'a .uūu k<.v» ka paka, «k« u)saaoe .iho o kek.-hi iuau minute, u?i liaa'ela iho lakeu i na mea k»aa i iaī«, a ue kuu aau kfs i kaili ae i ua ;oau pu i«. Uh I&we h® tiu i uā poe uai iiolo a ka ka!«,kuke i ka hale ilalo a eiiiio aku 1k la lakou he mau pio. ' Ma ks he«rii 5:30 p iu, ua hoopuka ia lakou eaa ks puk» uui uiakai ahiki i ka Halo Aupaoi o Aliiolaui Kckoke psha i k« hora 7 pai, ike r.ka la au i kekahi kaeaka o holo uaai sua mai ka Hhl« Aka!a, hoomscpopo ifeo la, hs haawi pio kei«, uo!?.ita wehe ae la au i ka puka m<\ kft alo o kft Haiealii. Mahop& koke iho, ua komo mei la ka Puali Raifela a lawe nku la ia "Wilikoki do Kuapapauui. Ua ikt> pono aa i ua mea a pau i hanai», on\i ua ku wati au a po ka 1».. KELA A ME KEIA. j Ua aahu īho o R . W. Wilikoki me | ka anhu koa Itft!ia itUR inaloko o Ln pa alii i keia kakahiaka. Ca loho lauahea ia,.ua Wihkoki'eiloh uo i hsna iho ne-i i l;ekr>hi mau poka pukauhoohiwi ma Kapalama ! Ua lali oloko o ka Hole Akala i aa j koko o ka pee i ku a eha a me ua poei make i kauo ia iloko o!fii!>\ o hoahu ni I nift k& man'.o knhihewa o ua kipi e ma- j luaialu ana īh no !\kou, Ēia n«e, j o ia wfihi a UUov\ i k«hibtw& si hej puuhouaA i i iio lak-Mi he luahi ia ua j na wea im.l ? i kiolnin msi w&ho aku | aei. U» loha a\!ii ir.nl e u, mrk<iu !'->i o Wilikoki i ba P«nli K ini.au, me ka

manao na bdbnolio ia ilalo o ka Halo Aiiī ka hapaaui oka Paali', a oi» i iioao ole ai 6 kv?e i ka Hal« Alii me ba lioia ikaika. Oka uiaa oiaio, be 12 wale no koa a.mo Lutsnels PArker naua i paa me ka puuwa,i wiwo ole. Anhea ilio lā ke koa o ua oiau keiki hoopoho dala pei o ke anpaei i l»lan hele ai i ItaHt» « keukau ai v;efl® ai do. Aohe no e loaa mai ks koiki Robata j Waipa P«rker ia laaa. [ Ua minamina makou ika olelo nui I ia o ka Hooiiina Moi me be la us boohoohuoiia uia o ka lilo ana o kona hālō noho mn Palama i pnnana no ka poe kipi. Aka ke manao liai WiH.knn a !nB« ana be hoomalamalama mai a'ia-' -ae no ka pomaikoi o ka iehulehu. Ua piha na alanni i na kfinaka no ka nana ana i feeia kr.ua, a e niipulu olelo aaa no hoikekahipoe. Ua olelo io, i ka wa liahnna ioa o na poka mni waho aku nei e lela «na iloko 'o'ka pa-al'ii, ua holo o Wilikoki e pee mai na poka aku e haule makfewaju ana. Ama iu wa i īke ai kekahi poe ho kan'a'ka hohe wale o Wilikoki p.ohe koa. Ua lohem&i makou, ua puka mai I:e kahialakai kipi mailoko mai o ka Pa Ahi a holo uku lai kahi kokoke i ka pf. o ka Hale Paahao o Eawft, ma ka inanao e hoohaunaele &na na pīahao a puka inai iwaho o hui uie ka poe kipi. Eia nae, ua hoka ia man&o ona. Ua hopu ia kekahi koa Rai£ela o G. Schuman ka inoa e ka i>oe kipi, oiai oia a me kekahi koa o kiai ana i ke kuea o llal9alii, lawe ia īloko o ka pā aiii, kaiiiia ka pu a hookuui."» mai la e hoi. Ua kiia mai be elua nv r .u poka a ko ; mo mu ka puka iumni o ke Keena Hookoiokolo o ka Aha Eiekie i ka hale Me he mea la, n'a ike ia mai paha ka poe kipi e kiei ana ma na puka aniani, 'a kiia mai uaha e kd poe iluna o ka winiwini o Kawaiahao. Ha nui ka hoohuoi mawaena o kekaiīi poe, ua komo pu eo ka Moi ilpko o kein hoekahuli aupuni, aka ua hoole loa ka Moi ma kekahī palapnla i heolaha ia ma ka nnpepa haole, aole oia 1 lihi laana iki aku i keia hana ino. Ia R, W. Wilikoki i hele hnokahi aku a'i mena koa ol'e 2 ka Halekoa i ke kakahiaka oka la i kipi ai a noi i ua lako kana, heaha ks mea i hopu pio ele mai ai na ko.i kuaiau he 82 i lioonoho kiai ie maloko olai'la?'" O lakou <*. me ko lakou mau Aliikoa anei kekahi i komo i keia ohumu kipi. E mahalo i-i a nui ka Puali R«nfela, no ko lakoa eleu ma ka hoomalu aaa i ke kipi i ka wa pokole, a i oi loa aku hoi ika poino ole o kekahi oko lakon mau koa iloko o 'ka iiki pau paka o Wilikoki a m© kona poe, na lakou ana kaai. Poioa loa paha o Wilikoki i kela mau huakumu, -'Ua mau ke ea o ka aina i ka pone ."