Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 32, 10 August 1889 — Aumeume Mana! KA MOI A ME NA KUHINA! Puka na Kuhina! Hoka ka Moi! [ARTICLE]

Aumeume Mana!

KA MOI A ME NA KUHINA!

Puka na Kuhina!

Hoka ka Moi!

Hpaolulu, Aug 3,1889. IKa Men Hiuohauo A. Francis Judd, Lunakaoawai Kiekie o ka Aha Hookolokolo Kiekie, Aloha: —Ke makemake nei ka Aha Kaliiua e waiho aku no ko ka «ha noonoo «ua i keia mau kumuhaua uialalo iho, uie ke uoi ha&haa uo ko ka Ahn Kiekie mauao o ka niuau uiHlalo iho, Kumuhana. Ke koi uBi ka Moi, he poeo kaokea kona o ka lioō&ana an& i na hana pili mana hooko, e like mē na hookohu i makeoiakleia kōna liakau iaoa; ka hookohu a me'k.a hoopau ana i na Lnna aupuui ona aina e a nie ta puali Kamkela; ka ike an» aku ina Luna Aupuni ona aina e mai a me ka puali Kanikela i hoonohoia msi ma kaia aupuni, mai na ait3a e mai; he mana kona malana ona puali koa a me na lako kaua o ke aupuni, a pela aku.

0 koaa oiauao a iue na lawelawe ana malalo o keia koi, ua hiki aku ia i kahi e keakeaia ai ka maluhia a ine ka aee aaa o na haaa aupuui i mua. Maialo o keia mau kuuiu, ua lioolalaia 3 ka Aha Kuhiua kekabi tnau haua a hoikeia aku 1 mna o ka Moi keia mau kahua haua, oia: Mamua oko nee ana aku imua, ka makemake nei ka Aha Kuhiiia e hooponopono ia keia mea maluna o ke kumu malaio ifao: Ona hana a pau oke aupuni maioko o na keena oihana, e laweiawe ia lakon eka Aha Kuhina, a maiana o iakou ponoi na hewa o ia mau hana. O oe e ka Moi ma keia aoa aku, e kakau i ca mea a pau e like mo ka makemake oua kanawai a me ka Knnaokanawai no ko ka Mni kakan. iooa a hana paba, ika wa a ka Aha Kohioa e ao ai pela, oiai e kau ana na haia maluua o ko ka Aha Kuhina ho koa no kekahi hana a kakau inoa ana paha i ao ia e ka Aha Kahina. Ua ao akīa ka Aha Kuhina i ka Moi i keia hoike ana o na kahaa hana e like me ka makemake oke Kumukanawai, a o kana haoa o ka ae mai. 1 pane no ia ao ana a ka Aha Kuhina, ua hoola mai ka Moi, ua olelo oia aohe be kumu auaku i ka hainoino, a nolaila «a '\oola oia i ka ōleloao. No ia raea, ke waiho haahaa aku nei kt Aha Knliina ike noi i ko ka Aha Kiekie manao maluua o keia niuau: Oa kulike anei ka mana a me ka haia o ka Aha Kuhina e like me ia i hoikaia mamua aenei me na hooko a me ka makeoaake o ke Kumukanawai, a I ole ia, aole paha? L, A. T«rBSTON Kuhioa Kalaiaina Joka Ar*rrv Kuhioa o kc> na aiea e S, M. r>AMOX Kuhina Waiwai C. W. Asufokd Laio Kuhina,

a ka Aha ' Kiekie. ; Oihana Hookolokolo, • Augat©3, 1889. I ko Ka Moi Aha Kuhina: E na Keonimana:—tJaloaa mait na Lunakanawai ka oukou palapala o keia ia, a maloko olaila i hoike mai ai oukou i kekahi aau kahua hana a oakou i hoolala ai a hoike aku i ka Moi i keia mau kahaa o ka hana: "Mamua p ka nee ana aku ? mua, ke makamake nei ka Aha Kuhina e hooponopono ia keia kumu malalo iho. ; "O na hana a pau o ke au|>ani maloko o na keena oihana, e lawelawe ia'lakou e ka Aha Kuhiū», a maluua o lakou ponoi na hewa oia ma& hana, O -oe e ka Moi ma keia mua akū, e kakāu i ua mea a pau e like me ka makemake ona kanawai a uie ka Kumukanawai no ko ka Moi kakau īnoa a hana paha Ikawa a ka Aha Kuhiua eao ai pela, oiai e kau ana ua hala maluna o ko ka Aha Kuhieia hokua no kekahi hana a kakau moa paLa i ao ia e ka Aha Ku- | hina." .. - . ... ■■ ■ Ua hoike hou mai oakou, ua ao aku ika Moi, ua kulike ia .mau kahna hana me ka makemake o ke Kumukanawai, a o kana haua wale. no ka ae mai.

Ua noi mai nei oukou i ka maoao o ka Aha Kiekie uiahilo o keia nioau: "Ua kalike anei ka mana a me ka haia oka Aha Kubina e iike me īa i hoikeia naamua aepei me na hooko a me ka makemake oke Kumukaoawai, a i ©le ia, aole pnha?" Kē waiho haahaa aku nei makou i ka pane malulo iho: Ma ka Pnuku 21 o ks Kumukaaawai, "o ke ano o keia Anpuni, he Aupuni Ahi i hooponopono ia malalo o ke Kum*kanawai," a oiai ua hoonoho ke Kumukanawai maluna o ka Moi i ke poo o ke Aupuni, aka o kekahi mau mana a me kakahi kuhikuhi ana o kekahi man hana aua e hana ia e ia, ma o kekahi mau amna hooko a mau hana la, o na lawelawe ana n»e o ia mau mea, ua r\>ia eka Pauku 78 oke Kumuk&na l i nona ka heluhelu. aha, u ma na w 'ii a pau i kauohaia malalo o keia K mukanawai e hana īa kekahi han : i e ka Moi, e manaoia e hana ia za e ka Moi mamuīi oke ao ana a me ka ae ana o ka Aha Kuhina." Ma ka P*uku 31 o ke Kumukanawai* ua olelo ia lie kapu loa ke kino o ka Moi ame ka maluhia a maluna o ka Aba Kuhina ka hlhia o na hana: a ma ka Pauku 41, ua olelo ia, u adtts a paa kekahi hana aka Moi ke ole 1 kakau inoa ia e kekahi hoa o ka Aha Kuhina, ama ia kakau ana ua ili ka hihia maluna ona." Aole ioa he aupuni poolua, Aole loa he mana me ka hala ole< Aole ma luna oka Moi na hala. Ua kau ke Ku mokanawai i ka hewa o ke aupuni maiuna oka Aha Kuhina: no ia mea, aia ia iakou. ka mana. Me keia mau wehe weue atia, ua lokahi ko inakou manao ona kahualiana i hoolalaia e oukou a hoikeia aku imua o ka Moi e like me ia 1 hoikeia mamua, ua kuiike me ka makemake a me ka hooko ana o ke Kumu kanawai. Ke makemake nei makou e hoike hon aku, ma ka wa a ka Moi i noonoo 8i i ka ponō o kooa apono ana i ke Kai>awai a ka Ahaolelo o 1887 (oiahoi ka mo.kuna 25 o na Kanawai o 1887), ua Loouna aku ka Aha Kiekie, mamuli o kana iioi he> manao maluna o ka huna i hoolulaia.

0 ka mauap, penei: l( Ke ike nei makou, aohe he huikau o keia Kanawai me na Pauku 16 a me 4S o ke Kumukanawai. Ua haikau nae keia Kanawai me ka Pauku 78 o ke Kumukanawai, a o ke kabua o ia mea t ke h'oo piiiia nei me na olelo pu o ea Kanawai." "A ua m«īopopo ia makou, o ka manao io o na olelo o ke kauawai, o ua ha na a ka Moi ua hana ia ine ke kan o na hala maluna o ka Aha Kuhina, koe wa ie no a ikeia ma ua olelo ponoi, & ma ke auo maoli o ke kumu oia haua he mea pilikiuo." O makou iho no, A. F. Judd. La\vreuot» MeCully, Edward Pi-eeiou; Bichd. F. Bickerton, Sindford. B. Dole. ī ka hora 12 awakea o ka Poak&hi Angate 5, komo aku ka Aha Kuhiua e halawai me ka Mui maloko u ka Hale aln a waiho aku la i inua oua i && meuao o ka Aha Kiekie, a uoi hou aku la lakoo i kona ae mai i ua uiaa i komo iloko o ka uae&o hoolala. Ua pane mai oia, ua kulou oia « hoolohe aku i k« oaanao o ka Aha Kkkio, a ae mai U i ka papa hoolala hana a k& Aha Ku hina ana i kiola mua ai, me ke noi mai e hookomo ia kona ae aua maloko o ka moolelo o ka Aha Kuhiua. 1 ka wa i ouou hou i& aku ai o ke komwiu* o Col. V V Aehtord, u& paoe

inai ka Moi, mai ka wa mai j k'a Pouo- j no i liala, ua helahelu hoo oia i ke ka- j nawai koa, a ua ike oia ua hewa kooa hoola mua ana. Nolaila, ua kalau iho la oia i ke komiaiua. I kalike ai me ka mana i haawiia i j ke Kuhina o ko na aiua e, ua hoopau' ia aka o Kapeua J Kahalewai o na koa' Kumau, no kona komo pu ana iloko o ke kipi, a ho ia mea, ua lilo aku la ka, noho poo ana o na koa ia Lutanela R. W. Park«r. Nolaila, ua hoopuka koke ia na kauoha oo ka halihah ana i na lako kaua, koe na lako kaua e paa ia ana e kela a me keia koa kumau, mai ka Halealn a me ka Halekoa mai i Kuapapanui. ā me na lako poka ame pauda. eia ke malamaia nei ma Kuapapapui.