Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 34, 24 August 1889 — Ke Aupuni. [ARTICLE]

Ke Aupuni.

(Hoomaui#.)

Ua ulu 10 uo, h ua ao a puka a maka ae nei ma ka Poalua la 30 o lulai, Ina ī holopooo keia kooao fcipf aoa a Wilikoki, a make ka Moi, a lilo boi ka ma□a«ttoomh!u iloko o ka lima o ka poe kipi, ina ua knui ka aka a Bosh n>a a me kana napepa kawahakole (Ka Oialo.) Keia ka haoa ino loa i olu se nei a Ka Oiaio i lulu se oei do na aialama «iua n oi iki 1 hala ae Deī; E aho uo ioa aole i hoi hou uaai o J. E, Bush i Hawaii uei, na ka lili i keia Aha jguihina i ka hoopau is asa a ka ūeho Kuhioa uoho «ua oo Hawali uei ma moa, ua ia mea 1 kouo mai i ua manao uluku o ka iuaiua e heopuka i uupepa i puka ka leo; a i ka puka io aua, e kepa aua io a ia nei, e ku-o aua 1 ka hlo o ka Ohi ai aua ma! ka poli aku, a i ka poo aua e hoiuo tn«kA welawola loa uei, ua mamo ti ua Misnin«rl, e kuamu«mu LUHoii aua uo i ko kakou ' Luuakftii;nv,ii Kiekio. Healia la ka Alnpai knuka (J\hW) | ' Ailue;,o Iniki, i hooheoekeo* wale «i i ka ūu s fi piii ok> iaia?

1 pok> kh iiuu!B»iu ana'. *"£a mft ka Oūo iio^o 03&i mua mai & hiki ika U3O o lulai i Lala, e paa aoa uiA ka moolelo oka noho Bupuni bd» o Hawaii oei; 'a i ke an hoi oka Moi Kalakaaa 1. He moo lelo kipī knloko, bo ni k»Daka Haw«ii poooi, i noho poo <a e 11. W. Wilikoki be Hawan hapa: h i nlu hoi ma oks | paipai aoa a J. E. Buab ma o ka Nupe p& Kii Oiaio. . KA Nfcl>El'A ELKLE. Okaioo ka ka Elele mea e paipai nei, he hoonla mai i ke kaua koloko uo ka mea, ke kue uei ka Elele ina baoa a paq a keia aa hoopooopono aapoūi; e hoopaa i na Kuhina a pau o kp aupaoi, a e kabea ana hoi i ka lahm kiawaii, e hoolohe i kaoa knoiu hana oiai oa oele loa na kanaka H*waiii»a oihaika a eia kaoa mauou e hoalaala ai iaa Hawaii ih ulaula e kauo aku i Hui Kalaiaiaa; o ka poe 1 lawelawe oihana ike au o Kipikooa, ua moe kaoo a ua hui pu me ka Looahoopooopono oka Elele, ua holo nui mai Hawaii, Maui a mai Kaaai mai, ua hui a kuka po, no ke kukolu aua i ka Hni Kalaiaina i iala ma kela a me keia apa ua koho: ao oa poe haahaa loa, ua puoi wale aku no, a hopkahi kao-o ku ka puah, kalali ka seo, me ka maoao ia iakou ka hanohauo o ka la kobo. —Pua ka uahi — Hae-hae ka mauu Ua a maka ae nei ke kipi mai loko ae o ua poe ohumu pei i ua hooke le ana a keia aupuui hoom«emHe; o ka manao uui o keĪM poe, e kipaka i na haoie a pau m«i oa Oihuua aku; a e liio na kauaka Hawaii maol} a pau 1 mau Kulnua —Lunakanawai Kiekie a haahaa, Loio Kuhina a llamuku a mau makai Nui a llilii, a pela aku a pela aku, na paipaī ake oiban<s i hooi aku i ka ula hae o kekahi heluna o na Hawaii naaupo i pnni wale i na paipaiia mai ena poe i manao o lakou maoli ūo ke kupono e lawelawe i na hana o ko lakou aupuoi, a ma ka la 30 o lalai i pau [PoaluaJ ua hooko aku ua poe ohamu kipi nei i ke aupnui ma bo lakou komo kino Bua iloko o ka Pa'alii e hooko i ka lakou bana pouwai Eleele ioa, i noho alakai ia e R. W. Wilikoki me ka mauao e kau aku i ko lakou lima maiuua oka Moi, a e kaili ku ae 1 ka mana boom.<lu o ke Aupuoi iloko o ko iakou mau lima; a e like me ka oleio kahiko, "Aohe kipi e pla," a pela no, ua pao o Wilikoki a me koua poe i ka hopu ia no ka hewa kiekie loa, he kipi.

E hoomauao ia, o keia R W, Wiliko ki, be Hawaii hapa oia £bapa haole| o Ulapoiaka, Maui koua oue haann, ma ke kau o 1882 «a koho ia oia i Lanamakaainaoa mai ka Apana ako o Waiiako. a mahope o ka hookuu aoa oka Ahaoielo, ua hooana ia oia i Itaiia e ho ooaaaao ia ai; aua ooho oia ma ke Knla koa; a o kana uko i kooa aupaoi a me kona Moi, he kipi, waiwai ole. Ke īke nei kakoa oR. W. Wilikoki ke alakai o keia kipi kaloko, do ka mea, oia do ke poo o na poe he 80 a 100 paba i komo i ka Pa'alii, me ka manao e pepebi ika Moi, a e lawe i ka maoa hoomala o ke Aupuni iloko o ko lakoa lima, Ke i aka nei au, be hooko w«le no ka Wilikoki ika 'maio i hoaiai maa ia oia hoi e kipaku i keia au hooponoponp anpuni, a na na kanaka Hawail ili ulaula e noho ma na Oihana Aupuni mai lona a hala ilelo; a owai ka mea moa nana ī hoalaala i keia manao? O ka Ēlele no in a me Uona Lunahooponopono. Aole i paa.