Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 37, 14 September 1889 — Ke Aupuni. [ARTICLE]

Ke Aupuni.

(Qooo3Baia.) He mea mioamioa lor ke ola o ba poe 1 heiuia no ka oiake ai«moli o k«-ia mao maoao olaku o ka ioa'im i hoaUii», ahe mea hoe'hae'ha puuwai hui no'pa. wahine ame na keiki, ke kanikau ana oo ko lakoo maa makoa i nalohia aku. Aloha ipo. : . I': .' '■ - A he hnlaoa nai hoi o oa Hawoii opio i paa ma ka halepnahao uo ke kali ana ika olelo hopholo elike me ko l&kou mau kamu i hoopiiia ai e ke aapuni, he poe ua hoea ae ma ke kulana o ka {aalamaiama (uaauan) he m&u 'p'oe i kua nui ia na manaolana, he mau koa no ko kakou aina kalaiwi a me ko knkou Moi, ne bei» h&na o ka ja 30 o luUi i pea« «ieele i ko lakou maa iuoa, a e kapaia aku ai he po« kipi, a hoohauoaele kela; ka poe kela i kumo ai me WiUkoki ilok<J o. ka Pa'lii, ma ka ia 30 o la.ai, 1889, |ke kau nei ke kuni 0 ke kipi īiana o ka lae o keia pee; elike me ka homlona i kau ia e ke Aku« maluoa o ka lae o Eaioa no ka pfpebi auaia Ahehihama kona kaikaina. N«wai 1 a&u i keia koni o ke kipi iluoa o lakou iho? Na lakou no, mamali o na m»U8o puoihei wale me ka noonoo ole he hopeia aw»fewft p hoea mii ana. loi e hoomalielie kakon oa Hawaii, e r;ana ana ma kana ham. ponoi ibo me ka pono ame ka pololei, na is mea e hipai ae ia kakou iluua, b e hilinai ia mai knkou.

He Uhui unka ljtftkpa i keia w» nawnliwali, a kb kuoo iu nei hoi he heludh dqi eka aihi eun ole k» uif.i pnke (lfip.fTi,) hhe heluna noi ooa k.nne »> mt> dh wuhiue i hookaawule ia m«i kn beriti «9 oka arare, aooa keik) b«>i mni ka poli ako o na m»ka«, he uwe « be ena na hoi-O « pnu uihi tia Wiii h Kauai. E H»w«ii—eia k< a eoeoii e k &ko hī, £ ieoi & e »00000 uoi k»kou fea u)'>u * k>*ofv »»k*a i ke(H eoemi, i pio a i onlohia uiai «<• pap/ i-OM aku oko k«kuu aioa ah'lia, ' ke pio, h iihl.i keia epeoi waha dh nn e tie okoa nei in kikou—«laila ol» k keu, a 1 o!e, e pan loa kakou. Aole ena ke kaua aku a me ka li<t a ika»k«, no ka men, fto!e o ka ihe» ka laao pai»iU, ka pololu, ka ma», kn paboa, ka uihia oi»Da a eoe ba luaoa inea kaua o keia wa —na uiea kaua a ko kakou oiau kupuna o ke «u knhiko, aka he p>ihi a oae ka Ww-ki-pohn- na tnea k«ua o keia wa. a na ia mea 1 o'u ae ke ola makamae ona poa o kukoa w* ka la 30 o lulai i hala, ne ka punihei wale i ke koi ip, paipai ie, a pela aku. Da Ucku Kakou. Ma ka helu kauaka 1 ka M. H. 1884, 0 ka huiua o ko knkou lahui pouoi, be 40 014 o iia kane he 21 504, na wahine he 18 510. Oka emi ona kane o kakou i na lahui o ke kai mai, he 8531, o ka oi ona iahui o waho mai i o kakou nei be 564. Oiai, ma ka M. H. 1884 a 9 nei, mawaena o keia kowa ona makahiki kokoke e piha elieaa, ikomo nui mai ai na Pake, Pukiki ame na lapcv na. A iloko hoi o keia kowa, elua mau wahi e ale nui ia nei ko kakou lahui, e ka make oia ke panaiaau 0 Kalawao, e 01 naau aua ko kakou make i ko na tahui e &e, a he mea maopopo ma ka he ia kanaka o 1890 aeoei, ua emi loa iho ko kakou haluna iko ua lahui o waho mai.

Ua īlilmne kakou, a piiiwaie ka ia o pihwale. Ke aaoa kakou mai Hawaii a Kauai, ona ooa aioa nui o 03 haole, nn mHhiko ūo oa heole, ca hale kuai » pela aka no oa Uhui e, a iwaen» no hoi oko kakou kuUuakaahale alii, no OHlahui.ena hale pohaku nuoui, dh BiQHko, ao ko kakcfu maa wahi hala ua opa ia a pili pu i ka pnia.

Ke ano oka haole. £laa aqo o aa haole i hiki mni i Hnwaii uei, o ka mwhele ma«, u& hnle mni Ukoa * ao i keia lahui i k» pooo oke' Akua r ūjp k* O k» mnhele c»loft, dh he'e ffihi Ukou e i ke »o aua a kein pop, e ki.e mno »ds ia Inkoo »me kn inkeiu «o »bb, h pela i k <too Hi o Likt»ke i kn pilikin a kokokp i kn oanke, a i dh Q)kti*WH h i b«o--p»l ktd in mni si ko knkoa Hupuui p dh tnaoi ooi o kp &o tieī. O k« bjo4 o or p* tjiu> ik"»k* po e llioomHU t k<* kV>k<>N o k«> kak. u ain«, iok« Uk«u hnu» ouhu uo ia mni ī# oihi 8 hiki t ! keiii 1«. I I lioko o kein lov» o 09 naakahhL h»> ut»i o k>» eii* i koon» m»i tioko uei y> kn nioH, uh u« t»' oinla iuni Ukoun o ko k»> Uhui pauwHi hj»uinuis « heahea. „* | A i e losa «i ka «uhuh oka hj«> | ponopiit)o napnm, ko hookikiun x& i n«<t U k«»k.»u «h k«ts«tea ) * peuet oukou e hnua ai toa& ka psio, « me k* p<uu*tk*i. ( AoJt» o Ukou Q)*ti«o i ko kakou k<\ko; (iolo uo Iku h** w«u«to huh uo Nkou liO kn 0J(&a aolē uohē kuoao iioko 401.