Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 39, 28 September 1889 — HE MOOLELO NO WOKA RALE KA Emepera o ke kipu ka Ili Ka Olali kau lio o na Hilana KE MEA I KAPAIA KA OPIO PUUWAI HAOKILA A O Ka Poka Pahu o na Kualono. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO WOKA RALE KA Emepera o ke kipu ka Ili

Ka Olali kau lio o na Hilana

KE MEA I KAPAIA KA OPIO PUUWAI HAOKILA A O Ka Poka Pahu o na Kualono.

" 0 na me* wuL ko'a luhiehu Na kahiko h|£hio o ke kua Kar»lia > .0 ka make » ke ola 0 ka. inakia I|a oiUana Naita." " ; /- / MO A YII. J£B ALOALII 0 }£4LIA-~iiE KEIKI ALII EEAO 0 j|A*ALI EIV7A. -■■ Iloko o keia laap a nae ka nui hev«thewa oua me« jwaiwai, aole loa i pau a kauahai koni aua a kona pepeiao keko eahi.me ke ano mau o ia holoh-lona, k||||j|a me t<a makaau hele ana ma keltfin6 keia wahi e loaa ai iaia kaua me&ilōilLO loa ai. A o ka hana a ua pepe iao holoholona iIK 'ua aku la oia no ka 4 mauawa ma ke al • alii o ka Moi Pilipo no k«£oi ana aku i ka 1 ma nkau oke kaikflpfajne alii Karoke i iwi-aoao nona ... - ' ~A wahiTTri^<ri6emtfr^S' Moi Pi.io >. uole he uiea a ke kaikamahine alu a kanalun ai oiai. ua imi ao i kēia mea o ka waiwai a aohe ona palena e pau ai. aka, i mea nou.e ike>i i ka oīhio o ka'u mau olelo, ke kono aku nei aa i ko ■ ihiiiii e pii no ko'a home kuahiwi e makaikai ii ikona mau paia i hele a luhiehu me'na waiwai makamae. " ■ I . Mamuli o keia a Hero i ka Moi Pilipo ua lilo ia i mda hauoli loa iaia; nolaila pii aku la la.ti!ā no ka home kuahiwi o uaeueu la. Ia laua i hoea aku ai i ka home kua hiwi o ua Hero nei, āole oia i lawe aka i ka Moi uo kahi o kona mau kanaka © hoomoana ana, oiai. iia komo ka hopo hopo iloko oaa malia! paha o ike ia ka na mau hana. '" Nolaila lawe loa aliu la oia i ka Moi no kona home kakelā (Lua huna waiwai) a malaila oia i .hoikeike aku ai i ka Moi Pilipo i na w|aiwai he nui wa--16 I Ika lawa aua o k<j> ka Moi Pilipo makaikai ana ina yain\aio ka Moi X>ala ona pali eiwa, j huli hoi aku la laua no kai o ke kulaiiakauhale aliime ka manaolaua hauoli no ka pomoikai nui o kana i keia kanaka.

Ua kualiaua pu a©j la ua Moi Pilipo uei e luiu-e ia aua ke kaikamahiae a<ii Karoke me ko keiki Hero o na paU eiwa. j j Ua kuka a kamailio pu no hoi ka ! Moi PUipo me kaua kftikamalim« a ua lilo mo ia he mMkāi i ko ke kaikamahiae alii Karoki mauao, a lie hookahi wale uo moa i fcjoe oka hoea mai Oiamanawa. | ; Ua kauohaia na mlo lolē akaoiai no la hana ana i lole n are uo ka kaikamahiue alii a o na WU hoi o ko a!o fttii, aia lakou apau Vo hoohiUihilu ala ina w hi npau o ha> nlii me n& iuhit?hu e Iwwa ;\i kai maka ko iko aku. t MO&U2U VIIL | KE SAIKAXAKtSK ALII KAKOK? 3CS KA (btALI 6 SA PALI EJ WA—KOUMIAKO KA HAPA lUSKO Ml 7 A O KE AO. I ka nianawa 1 holo ao ai k* lono a puni o t iUa <Maar<i !a aua ke b»ika niahiai? aHi K:\roke uio ko koiki ālii Horo o n:\ kuAhiwi, u huliamahi kok* ) iio la Inkou m\i ko Uiskw a ka | i» kulai i aua tuo ka l.auoli no ka la nui liauohauo o ko lakoi. aupuui, I '!

U* hoomau ia na lealea o kela a me keia ano, a hiki wule ika la i mohai ia aku ai ua mali alii opio la imua o ke kuahu hemolele, a me he mea la. ua ano poina a palaka ia lakou no na la haeloole o ka poino e pahola aua malana o lakou; he mau la i hala aku. I kahoea ana mai o ka la e hoohui ia ai oua mau nlii opio nei, ku ae la kela me keia kanaka puuwai makee alii,j& kamoe aku la no ka hale alii me J na makana lehulehu ma ko lakou mau lima. Oka leo_o na mea kani lehulehu, ke kupinai wawalo ala ia ma kela me keia wahi o ka pa alii, a.ma ka ole lo pokole ana aku, o kekahi ia o na Ia lua ole o ka hauoli ame ka hiwahiwa i; ike ia ma lialia; a o kekahi hoi o na la maka kanaka nui i ike ole ia mamua jka hele a 1 haale i ke pili" Mahope iho o ka pau ana o ka maro o na alii opio, ua pahola ia ae la kepapaaina nui iluhiehu me na ku- i hinia he manuunuu wale. Ua ai a lawa ua inu a kena me ka maluhia. A i ka hala ana o kekahi mau la lehulehu ona hoomanao hauoli o ke aupuni o Italia, ua huli hoi aku la ke keiki alii Hero me kana aliiwahine no ko laua home kuahiwi, e hoohala ana i ko laua mau la iloko oke aloha me ka olu o na ea kuahiwi ame ka moani aala o na lipooia wao. . No na la lehulehu lm ko laua noho, ana ma ua homo kuaKiwi nei, ulu moi 'la he manao pono o'e iloko o ke aliiwahine Karoke no kana kane, oiai. mai ko laua wa i liipuu ia ai ma ka mare a laiki i keia hora, ua lilo i mea ■haohao a &no e no kona noonoo ka ike 'mau ana i kana kane e paa ana kona poo ika pulou, a koe na helehele_na. " Nolaiia i mea e hoopau ia ae ai o kona mau noonoo ano e, ua ninau aku la oia i kana kane no ia mea. aka, ua okalakala mai la ua Hero nei e like me ke keko huhu ka hele o na hulu a houkaTHkuptta. - 5 - kftja_n?tu hana a Hero, ike iho ■la ke aliiwahine he mea makehewa wa le no ka ninau hou ana aku, aka, wahi r ua alhwahine la; aia n'' he wa e hiki mai ana. e ahu w le no kou mau an<> imua o'u. a ke hoohiki nei au ma ka inoa o ke kolukahi, aole e pili na maka oke kaikamahine alii Karpke a hiki i ka wa e hooko ia ni o ka mea a'a e kuko nui nei. Noloil-» ma kekahi po, mahope iho o ko laua hoohala ana he maū hora loihi ma ke kuka kamailio no na mea pili ia laua iho. haule aku la laua hiamoe. a iwaena o ko laua hiamoe ana ua ala ae la ke kaikamahine alii Karoke me ka ike ole o kana a iloko o ka palanehe nui. wehe ae la oia ika uhī pale poo o kana kane, me ka hikilele nui 1 oia 1 ike iho ai he kanaka pepeiao hu- ! Iu keko ka kana kane. I i Holo la ke puanuan iloko ona bakoko oua kama'lii ala, a wahi ana iain iho "eia ka be kane apiki keia" a mai liio au i loahi no kaha mau hana, malia no la e okalakala ku nei he hoai ioea ano e kona r a ala pu mai la na manao no ka hale alii o kona makua. i Mekeia mau mauao e lauwili aua iloko o kona noonoo, haule aku la oia

ma ka aoao o kau& kaue e hi&a wale ana no me na kuko ino ana, me ka po no ole o kona mauao i Oiai ke kaikamahiue al'i Karoke e ililo ana iloko o xia uluahewa uiauao auo e, ua iKiiua a palaka lo» ia oia i ka uhi Ipaleppo o kaua kaii?» uoUula i ka hiki |ana aku i ua hora molehulehu oka 'wehena kaiao. ka mauawa hoi i maa mau iua Horo uel i kc aia 4 uo ka hele ( aua e, hakilo ike auo oke kulaua o kona poo kauaka, ala ae la oia e like |me kona mau aka t me ka p lia iuaiua nui 110 tiße oia 1 hoopuka ae ai lua ;o!rio hooweliwoli. E mako uo ka uiea nana i haua koia man mea ma ka \v»ho 'o kmt Hma, I Mo ka hikiwawo u\n eapale luai k joia i ka uhi o \Rona poo, a hele awiwi | aku k oia uo ke kahua hoomoaua o |koua poa. kau ka v I laia i hiki aku ai pupuhi ae la ia i : ikaua ole uo ekolu uiauawa, a i ke kuu, aua iho, hw hoi o like me ka oili aua a ka pua kakaka, pela iho la ua koa kiai ; i hoea akn ai imna o ko lakou haku. I Av4o auei oakou i ike ikekahiouea I kiuo kauak * maloko o ua uei o i iko kakou kahua h-.v>ouioaua? waUi a | Hexo i uiuau aku ai i ua kiai

Pwoe like mai la laVoa: AoTe eko makou liaka aole he j»_ea kinp i maalo maauei a hiki i keia hora. No keia hoole ana mai a na koa kiai, haili © oaai la na haliaUa ana oloko o u.& Heio nei, aole paha he mea okoa aku ka mea nana keia maa hana aka me lie mea la o kana wahine eo. Helaila e liko me na helehelena o ka lioua liae i hele a pololi, pela ua Hero nei i hoi aku ai no ko laua hale alii, a uinau aku la i kana wahine, aka, ua puai mai la kana wahine me na huaolelo hoole hoopunipuni i' p&kelo ai oia mai ka make weliweli mai a kanfi kan?, Aka oia mau hoole ana a Khroke, he mea makehewa wale uo ia no ka mea ai>» no kana kano me na hiliuai na kaua v r ahiue no i hana keia mau hana, A i mea e hiki ole ai i kana wahiae ke ike a hoomaopopo i kona manao, nola-. ila waiho mai ia oia i na kaau olelo maalea me ka waipahe aka, e like me ka hiki ole i ka mana o ka liao ke lanakila maluna oke oolea o ke kila pela no na waipahe olelo ana a ua Hero uei. .. I ka ike ana o Hero he mea hiki ole iaia ke lauakiia maluua o xta manao kupaa o kana waliiee, noho iho la īa mekeekemu ole no na la loihi, ao kona mau helehelena ke lio ala ia e like me kekahi liolōholoua hihiu. No keia .mau haaa a Oero, ua ane pono ole mai la ka manao o ko aliiwakina Karoke, a o na halialia aloha ana no kona makuakane hanai, aia ia ke maalo mau ala imua o kona mau maka, me ka iini nui o kona puuwai, e hehi hou ina papahele laahia o ko laua hale alii, aka. he mea paakiki ia ke olelo ae oiai» aia ka make ame ke ola imua oke alo. Nolaila noho iho la no ia me manawanui, i na hauā iuo.a kana kane a hiki wf»le i ka manawa a kona puha- , ka i lioohua mai ai i ka laua opua mua, Ika mea hoi uoua ke kaulaua ame ka weli ia e ka lahui Italia mahope mai o kona makuakaue, ma ka iuoa Boumia« no ka hapa keko mua o ke ao. 0 keia kanaka o īloumiaao he kanaka oia i kulike na heleheleua me koaa makuakane, ko<j wale no kona auo, mukokoki e like me ke keko, i ulu paa pu ia ena hulu lebu ehu akia. ona hana apau a kona makuakaue, aole loa he wahi malele mai kana keiki ae, a pakela loa aku ma na hana puuwai oleele. A ua olelo ia ma ko kakou. moolelp, oka poe apau e ioie ana ika iuoa o Koumiano ka hapa keko mua o ke ao e maule no ko lakoa pauwai, a oka holo aua o kolakou mau aakoko e paakiki no ia e like me ka hau paa. 1 ka mauawa i hanau ai o Koumiano ua hanai a malama ia oia me ka ihiihi loa, aole hoi e ike wale ia e ni oflero, koe wale no koaa poe kahn : hanai, a i ka wa e hiki aku §i o &a makahiki i na la o ke u& moni mua ae la oia me ka.ike ma ka oniu ana i na mea kauH, a i ka euauawa hoi o na hulu o ke kanaka makua i kau iho ai inaluua ona alaila, ha oiea hewa ole ke olelo pokole ae, ua helu ia oia ma ka papa ekahi o na olohe oniu makakila aUe luoa hoi kona i kau ia ka weii « puni o lialia, Ua kaoa o Hero i keia iuoa maluaa o kana keiki ma ke auo he iaoa i weU a makau nui ia, a ua lilo pu hoi ua iuoa Koumiauo la i aiōa hoomaua nui ia ena puali kaua iua ke aao oia ke akua uui o ka poe kaua, a oiai hoi» aia ua Hero nei tua ia kuaaioo hookahi o ka hookahe koko, uolaila ua uianao oi& he mea pono na kaaa keiki e papahi ka hanohauo oia iaoi, ; mea u«ua e bookv> a hoopiha koua oiak&lua k* oihMia powA. A.ka, uo te lilo ua heleheleu* pupukA 0 k« ltUii keiki i wa* « hoowahnw&ha iaia, ika h&la ana ae o 04 U ooto wnuo o ke keiki &lii Koueuiauo» haalele aku 1* k m*a makua alii iaia l a , oh auaakoua mau k«h« han*i* a hati hoi aku la Uua oo Uī e • ke kolaoakaahnle ahi, oiai ua loi4i &a la 0 ka*w*le aaa. J I-* !*na i hcva aku ai. ua hookij>a i* ; | aka !a Uuh itoko 0 ot puili puoaeheu* 1 o «KW*tua o ka uiakua om k« k ! aI ki hal* aaa 0i« maa hī* lakoftibtaaU ka oloola, i