Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 41, 12 October 1889 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

A ka Poakahi, e bo!o akn ai na moku kaaa lapana. I ka bora 4 o ke ahiahi Poaono Dei, i hoao īa ai ke kani o ka bele o ka poaI li kiaai abi hela 5. I ka lā 4 o Okatōba, ma Kapaokolo, Honolala nei, na hanaa mai he ' aikamahioe na Akoni (k) a me Mere (w). Ua lilo oenei ia Betison, Smith &Co. ka hoolako ina laan lapaaa i ka Papa Ola ame na kanka aupani no ka ma nawa he hookahi makahiki. Ua hoa ia kekahi wahiue Nu rede, ekn wahiae pana ke kane i aku me kela wahine moa, i kekahi ia oka pule i hala, ma Kapaa, Kaaai. Ua hoouna aku ka Hale Leta i ka Poaono i hala maluna oka mokuahi lapana lamaßiro, he 1774 leta a me 40 ope nupepa no lapana, a he 156 leta a me 24 nupepa no Kina. O ka aui o ttft kopaa j hooaoa ia ; iwaho, mal na awa kuuaoku akea aku o ( Hawaii nei iloko o ka hapaha makaliiki e pau ana i 3Sepatemaba 30, he 31,i 748.956 paona, no lakoa ke kumukuai he $2.138.210.79. oka hookuka kinipopo mawaena o na hai o na koiki hana alanai a me ala haka ame ko lolam, ma ke kahua o Makiki i ka aaina la Poaono i hala, aa eo i.ka hui mua, oiai he 20 a lakoo puni i ko loiaai 4 wale no. 1 ka hora 12 awakea Poeono nei, aa hnli hoi aku ka mokaalii lamasiro no lapana, me 10 ohna kapeoa ame 88 ohaa ooeki. Mawaena o na ohua kapena e ke Kanikela lapaoa o Honolulu nei, a me kana tede. Ua make ma ka la 22 o Sepatemaba, ma ka mokupaoi o Niihaa, ke keikikane elima makahiki a Mr. George S. Gay, Lanakanawai o Niihau a mekana wahine. Aioha ino ke kama īki i t\ko opiopio ia e ka make, He hoikeike lahui ke malamaia ana ma Danediu, Nakilani, i kamaiama aenei q lanuan. Ao un mea hoikeike o Hawaii uei e hoouna ia ana ilaila, he 4>ea pono ke liiki e malaila ma pule moa o I>ekdtnaba aenei. — .4. Ua hoohui aenei he mau hoi kinipopo eha ia lakou iiio e hoomau i,ke kinipopo ana mai keia Poaouo aku a|iiki ika mslama o FeberuBri. 0 na inoa ona hui, o Iwilei, Aala* Halekoa ame AUiolani. I keia Poaono ae» e hoomaka ai ka paaui o aa kai Halekpa a me Aliiolaui, Ua hoah«wa ia laehinei eka kiare haole o AVN*rt Loomens, ka haole Eule ginm» i hoopiiia no ke kipi, oiai oia q& komo pa i na haua o ka la 30 o lulai i' hali, a Hope Peresideua no ia Kīpi tTa pau loa ua kiur« he uuiikumimMn* ika ahewa iaia. ITa lioolla!*h~!s ka l oio i ka olelo hoohelo.

Ma ka po o ka la 2 o keia malama, ua make aku la kela !io kea kaulana o Hon. Samael Parker- nona ka inoaWaterfurd ma Honokaa, Hamakua. E lilo aku ana o Mr. E. M. Walsh i Lana nu? no k* mahiko hou.loa e kukaīuia akn aoa ma Makaweh, Kauai, i keia mna koke iho. I koia po e wehe ia ai no ka wa mua loa, ka Pnali Keaka Lio Alii Italia kaulana nana e kaapluni nei ka honaa. Hele mua o nele a'uanei i kahi e noho ai. Ua lohe mai makou, ma ka noho ana oka Aha lana o Kaamakapili i ka po Poalioia i hala, ua noonoo lakou a ho~ oholo, ma keia hope aku aole loa eae ia ka lunkioi o Kaamakapili e weheia j uo kekahi halawai makaaiuona e noi ia' : oaai aea.- : i He.ahaaina kai haawiia e na lala o ' ka hui kinipopo Hawaii ma ka hale o Kapena Henry Kaia ika po Poaono 1 nei. Mulaiia pu ae na hoa oka hui > KaiaUni, ka lunakanawai o ka paani' kinipopo a-me ka helu ai, kahi i luakaha pu ai mn ia papaaina. Ua hopu ia kekahi poe luina oka moku pea J. A. Kiug i ka<po Poakahi nej no ka hoole hana, eia nae 1 ka hookolokoloia ana o ua pee nti i ka auina la Poalua nei, u& hala e aku la ka moka no ka moana, a ua liookuu wale ia kela poe Loole. hana. | Ma ka pauma ia ana o ka ikaika o ka wai o ke kiuai nhi oaahu o ka Helu .2 i ke ahiahi Poaono i hala me ka manao e hookuku me be kiekie o ka pahu bse o ke kaawai helu. 5, aia hōi ua lele aku ka wm aoi oaaluna o ua pahu hee ia nona ke kiekie he 139 kapuai. Ua lawe aku ka īwalaui i ka la 3 o Okatoba, no Kakuihaela a me Paaailo, he 94 limahana lapana, a ma ke Kinau hoi oka Poalima mai, he 300 lapana kane ame 72 wahipe, no na mahiko o Hawi, Paehnebu,Laupahoehot, Honomn, Onomea, W ainaku a me Waiakea» Ua haawi makana nenei ka Hon. C. R. Bishop i ka Waihona Boke oka Lehaleho, he $1.000 i ka makahiki, no ka loihi 5 makahiki,i mea kūai buke, ke hpokaa ka Hui i ka aie e ku nei, oia bo $1 600. Ua ae īa. ka makana, a ua koho ia he komite e huli i ke dala e hookaa ai i ka aie e ku nei. Ua paholo ae na lono ika la inehinei, e hoopauia aku aha ko Ailaene 'BakiH<>ho agena ana no ka waiwai o ke 'lii wahine, a e hoihoi ia ae ana paha ike Keikialii Kawanamakoa, ke ae oia. Loha wale ia mai, eia i ka naele 0 Alakai e iho la. 1 Ina hoi he oiaio keia maa lono, aohe no i waa. Pokole wale no ka hoi na la! — .. . » — Ua makana ae Lanakawai Kiekiē Hon. A. F. Jndd ī ka Ekaleeia o Kaamakapili ma oka Pnaku la, h'e maa lako papaaina dala 'no ka ahaaina a ka Haku, oia hoi 2 Pika Dal«, 4 Pa, 8 Ki aha, a me hookahi Pa wai no ka babeti so ana. Ē hoau ia ana ua makana nei Ika la apopo ae Oei 13. E nāue 86 db ! makamaka e ike 1 k'a makana a ke ōloha. - ' - I t- .../!■ I Oka nni ona lojo ma America Ha T I puia, he 66.000, aka o ka nuio ka lahui he 60.000.000. Oka nui o .na loio ma | Geremania, he 7 .000, aka he .000.000 Ika Aui oo ka lahui. Oka nui ona loio !ma F.a.rani 4 . he S.OQ£), aka he 40.000.000 ka nui oka lahui. , Ika Poakahi nei» | oia hoi ka la e waib)oīa ana na palapala hoopii o na lawehalp o ka la 30 o aa helu kekahi a me he mea la, he 23 na loio i akoakoa ae i kekahi wa, | Ua hookuu ihō 6t|7ka Ahaliui Euenelio Mokupuni o Oahu nei i ka halawai i ka po Poaha aku nei i hala, aka aohe nae he hoopii a ka ekaleaia o Kawaiahao i ko lakpu kahu 1 akn no ka hoopii a Ka Leo o ka j | a me Ka Oiaio. Qka mea pololei, o! | ka ekalesia Poaono.ke hoopii ia Ailuej ne no kona kuai ī pu ki kanaka a haa-. | wi aku i ka poe kijji ma ka po maiuua, i iho oka hoala io i,a ana o ka hewa^; | Aka ke nuku nei uae o Ailnene i knj j mea i hoolako ole iaia iho me ka pu. ! j ■ Ma.mua iho o ka" hōra 10 kakahi&kau oka Poaliu)a i haln t ī |),oao la ai j moku kaua Aiuer\C!jk ''Nipaie" mahope j īho o ka haua hou ij& aus ma Houolulol uei o koua mau i loaa ai i&ia | uia SauiOH. Oka |idiaiaraU kekaiii i, pu aku ma ia: hnakai. Ua puka »ku ka moka uiai ke awa aka a holo Jiku h no Laeahi a tjue KawaiLoa, |huli hoi mai la. aka ka uioku ka maikai a e:o (ka mahalpia, Ua uia koia hoso| aua, ua hol« oia, ka eiwa mile a ipe hapa ika hoia f a ma ko 54 p*oaa ūpaha ka ikaika oka Wliu, a eaa ke W aiuiu aua o k&j liuila i ka uiiuuk.

O ke £ama Aliiwahine de Isor.rbon i hiki ihai nei maanei ma ka- Pekioa,no ka hale iā o Bragatica } Potugala, he kaikamahine na jufaute Dom Miguel. 0 kona inoa ponoi, o Adelgunde de Icßus Maria de Braganc», a i hanau i Novemaba 10, 1858. Mawaena o ka hora 9 a me 10 kakahiaka Poakola nei, aa kipo ibo o Lai Braok!er, he kapa Alaaaee, iaia iho a make aka la, makai ae o Ma ka hale inu kope o Hanale Nolia kana hana i keia miiu la aku nei. Ua ole lo !«, na hoomaka oia e ki'pa ika wahine hapa haole i noho loihi me la ho eōho makahiki, aa holo kela malalo oka hale. Ūa manao paha ia na kn kan» wahine, noiaiia ua hooloh kela i ka pa aki iho la iaia ponoi, Uh hiki aka ka makai, a na lawe ia i ka Halemai Moi- ! wahine, a inalaila oia i make koke ai. 1 Ua kahea ia ke kiare kōronelo, ua tnakaikai i ke kino make a hoopanse mai ai ka auwiua 1«. —Ua hooholo ke kiure o kela haole kipa i make ai i ka Poalaa i hala ma Honolula nei, i make oia mai na |>alapa mai i loaa iaia mai kela pu mai.