Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 46, 16 November 1889 — HE KUPONO ANEI NA KANAKA HAIHAI KANAWAI E LILO I KIURE? [ARTICLE]

HE KUPONO ANEI NA KANAKA HAIHAI KANAWAI E LILO I KIURE?

; E Ko Hawaii Pae Aina, Aloha oe: Ao!e au he miaanele» aole hoi h.e Uaole, aka he kauaka Hawaii su mailuoa a lalo, aka ua hlo nae na a'o aaa a na makaa mieanele i panana no ko'a uhane e hookele ia ai Ike aapani iani ke pono ka'a man hana a maemae knpono hoi no ia aupani, Ke nobo nei au, be mea malama i ke kanawai o ka aina, oka malahia a me ka noho ana maikai o na mea a pau malalo iho ona kanawai ko'u iini ina ia a paa. Aka, he lili aa i ka mea haki haki kanawai ke noho lanakanawai a kiure mai maluna o'o, o kana olelo hoo Uolo maluna o kona hoakanaka, aole e olaolu ko'a ahane. Ina ia he haole ili keokeo, ha ili uiaula a eleele paha, aka he mea hakihaki kanawai nae ia a noho lunakanawai mai, na like la me ka mea hoopailna loa la'u. Pela no kela kiure Hawaii Pipikane e noho nei maaka koke aku o ko'a wahi e hoopnnana nei, ka mea i hnohaahaa ia mai e ka aha, e kipaka ana iaia mai ka puulu mai o na kiuae maikai, e kiola loa ia ana kona inoa mai ka papa kiare mai, a e hoohalike ana iaia me he kanaKa pono kivila ole la i koe ma kela lala hana o ke aapani. Me kona ike no, ua paa ma ka moolelo oka aha kona kipaku loa ia ana, aka ua ku mai oia me ka hoopalaimaka a pale iaia iho ma ka pepa me he mea ua hemolele a pololei oia ma kana ha na ana i kipaku ino ia ai oia eka aha, j Ua lele ae koaa maiaa maluna o Ka- j wainui no kela wahi huaolelo hookahi wale no he "hooio," aka ua mumule koni leheleha i ka ekemu kue ana aku 1 ka mea nana ia i kipaku iao mai, e hoohilahila ana iaia imua o na taasani o ka lahui a pau.

la* i naaa pjao ia ka hoohiki a keia kiure i hoohiki ai ma tela hihia, e h*awi i kaua olelo hooholo malalo o ua ole'.o ike ama ka kauawai, alaila aole he kaaīa i makeoiake ia e wanana toai, ua loaa e uo kaaa o'elo hooholo oiainua o kt noho ana e lioolohe i ka hihia. No ka māa, he auaaue hiki ole i kekahi ksnska aooao» ke haawi i kaaa olelo hooholo ui i ki olelo ike o ka aoao hookahi. ma ka ike o!e u o ka olelo ike o kekahi aoao» aole hoi ō loaa he ole|o hooLolo iaa aole oiaa olelo ike e pnle «na i ua olelo ike o ke aupuoi, Nolail», aa kaaiakaia kela kaaaka ] i kaun hoohiki, a aa poao kona oki ia aoa mni ka o ua kiuie. Kauluwela.

Ke Alanui Pali 0 Kalaupapa.—Ma ka la 15 o Okatobi i liala, ua iioouiaka IH ka hauH o ka alaoai pali o Kalaapapa e hiki aka ai ilaaa o Kalae, l«lo o ka noho laua aoa o J, lio a me oa poe haoa he 18. He $iOO k& uku pna, a ua pau i ka haiia ia iiokja o umi 1«. M& ka la 2 o malamaia eua poe paahaua nei, ke papa ahaaiua uui malalo o ka maiu kuikui o ka paleua pau o kaiii i iiauaip ai e hkou. Mahope iho o ka pau aua p k» paiua aua, ua haiolelo mai la o Saj£ Knmoahakau a me W, H. ūo ua mea e pili aua i ke aiauui a ke kapaU aua o ko alauui o Alauai Kahaulelio. Malaila ee ua Juua uui £ k<* Paualaau uoi. .Ee uaui a maikai alauui pali Kahaulelio. H. P. Kalawaiaopuua. ;j 1