Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 47, 23 November 1889 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

Mariposa i keia la! £Tui mea hou Paakahi! ■: Laualiea, ua īuahuka Lumana inehinei! Kanalua. La kulaia aupuni Peaha, lja 28. La Kuokoa Hawaii. , & W. Makapolena, makana īā |H3O 000 e Makaweli! Pomaikai. E i aku keknhi puali makaikai hoa ia HhWaii nei ke hoakoakoa mai !a ma America a holo kino mai U« hala e:ku ka Loio Kuhiua C. W. Asbford i Kapal.ikiko ma ke Zsa)andia o ka po Poaono iho nei. Maweena oka hora 2 a me 3 auina la Poaono nei, i ku oaai ai k& mokuahi Zealandia mai na Panalaau mai oka Hema, a ma ka hora 9 iho no oia po, ua holo loa aku oia no Kapalakiko. Ma keia Poaono e hoopuka ia aku ai na palepala ho!o kaa ahi no Da kamalii malnlo okn 12 makahiki, ma ka hapalua o ka uku o ka poe nunui, I kekalii la o keia pule aku, e huli hoi aku ai ka moknahi misīonari "Hokuao" e hoopau i kana hana i hoouna mua ia aku nei a hoi ookole mai uei. Ua kaaoha a-k-u nei ka Hai Maliiko o Makaweli ika Hui o John Fowler &Co. t e hoouua mai i elua maa pa!au inahu nunui, no ka hoomaka ana i ka hana pulan !epo e kanu iho ai na pulopula ko ma ua mahiko la, A ka !a 3 aenei o Dekem«bn, e haaiele aku ai ka mokuahi "liio de Janfeiro" ia Ki'palakiko, a holo ae no Kin«, aka-ua manao ifl uae, a ku mai anaoii m«anei m«cjua o ka hoohiki ana i Kina.

Ua liio aeoei ka aelike oke kukulu aDa i hale prfhaka a!a hoa loa ma ke kahua kahiko o ka Koīele Hoiele i ku ihō nei, kihi hikipa odb huina alanui Kalepa a me Nuuanu, ia Walker a me liedward, no ka SGI27. 0 ka la 28 aenei o Novemaba, oia hoi ko H<i\vaii la kuokoa e kalaia au- . puni ia ana, he la hoalohaioha īa ike Akua na keaupuui o Amene* Huipoia. E malama ftna na Amen'ei ia la maaeeii la haipule, a o na Hnwaii hoi, ila lealea. Ika hora 12 awakea oka Poalima i hala, 1 ku mai ai ka mokuahi "Australia" ma keīa awa, m«i Kapalakiko mai, me 57 ohua kapeu», 62 ohua oneki, 8,631 let<, 9.625 nupepa, 1775 tona ukana a me £40.250 m-i ke gula, no ka Banako o Eihopa Ma. Eia na kuaiahana a k» Hai Mikani ka o Hou>»!ulu nei e hoolala mai nei me ke akaka ole oka apoao ia i keia wa: I—E kohoia ma ka b>dota na luna aopuni poo; 2 -E hoemiia na auhan pilikiūo; 3—E hoopauia ke ana-WBiwai oka poe koho a!ii; 4—E kaa kanawai īa na pake komo mai.

I ka Loral:4s wanano S»bati oei, ua kani ae he bels pau abi no kekahi ■ wahi hhle mnkai ue o Panaliou e noho ia ana e kekahi lima lawelawe o ke kaa alahao Hawaii, oii o J. Bantile. Ua lalapa ia a hala i ka !epo, be loau wahi lako knkaikahi kai pnkele mai. O ke poho a pm, he S3OO paba. Ma ka hookaku kinipopo mawaeoa 0 na hui opū» o Eamehameha a me Ya!ley Boys i ka anioa Poaono i hala, na Kauiehameha ka eo, oia hoi he 13 8 lakou puui i k* V»lb y Boys 3 wale 00. —Ma it» auina 1h no, o ka hookuku mawaeua o na Hui Aliiolaui a me Iwilei, na Aliiolani ka po. oia he 11 a lakou i ka Iwilei 7 wnle no. Ua haawiia he aha mele maluna o ka oneki o ka "Anstralia" ma keia hua kai i hoi oma aku nei i 4£-u>Hlakiko i ka la 30 o Ok»t An, no ka pomaikai o na lepera. M* ia alm melo i komo pu ai ke Kt>ikin!ii Kawananakoa, ka pnali a Patuani h me kekolii o ka Puali Keaka līo. ua ilila he $80 a hnawiia i ka Pe-iku o ka luokuahi. Mn ka h-no i Uwe i ino i K>ipa!akiko mai ke kahua pepehi kohola mai o ka Aritn e ka moku kuua "Altoū" i ku ae 1 fea po o ka 1h *2 o Nvv.>mhb->, ua ikeia M8 wahi moku i loaa na kohola ahiki i ka ta -3 o Sep'>temab.-», eia wale uo: Baleu* 1 koiioU, .1 A Howlaiul 1, Helen Msr 1, ilunter 1, .Tcssio Freeman 1, H- s-irio 1, Belv »dore 2, James Alleo W 1 ewis % 2. Oroa % North»ri» L gi.t % Reimi.»er 3, Nar : wh«l 4, Thr«t;her »*. O koena aka o n« moku okohoU be '21, bē wale uo. i

L a emi hou ke k'uaiukuai o ke kopaa ma Kapalukiko a ī ka ō| Jkeneta o ka paona. 'I ka la 7 o Nuvemaba, ois Niibao ( aa haule ia lie wahi kaikamahme uuku noua ua makahiki iie 9 a 10 paha mai luna iho o ka lio a aa iiaki kekahi lioia mawaena o ka pnlima a me ka huiiima. Ua hoihoi ia i ka hale a kau ia i ke kowali. . - .. : : Ua hoi mai kamokunhi Ilokuao i ke ahiahi Poakahi nei mai me Misa L. M. logerßoll mai Ponape tuai, Miss S. L. Boiith a me E. T. Crcsby mt i Kaaaie mai, o lakaa a pau me na kino nawaliwali wale uo. Ua hoihoi pu mai oia i na olnlo o ka moku kiaua Amerika U T, L. Sweat" ī ili ai ma Su. sanna ikala 9 o Aperiīa i hala, a pakele mai na kanaka a pau oluna. Eia ke mHumaua mai nei na iouo, aia ke Kuhina Huwaii Kaaka ke hoolali la e kuknlu ia ona laina mokuahi no ka holoholo ana mawaeua o Wuainet >ua a me Hooolulu, me ka pahola !oa aku i Kina. Ua hoopuipui hoa ia mai keia lohe, o ka manao o Mr. Kaaka a me kekahi poo e ae, o ke kukulu i Hui Hoomaeniaa Kopaa mn S ;utt!e a i o!e ma īiioma.

Ua loaa mai uei ke kiaba kaia.mokoQQoko n%ni a ka Hai lieihei Moku ma o ks Hni mai o E O Hall & Son o keia kaliiaakuuhale, i baua mHiau ia e ka oui Haoa o Gorham o Prov.denca, lii.eiilaaa, Ua kahaEiaha pu ia ma kooa kino kekahi mao kii o ua wahi kaulaoa 0 Hawaii nei a toe kekahi miu hoohieh'e e ae. Oke kuoaukaai, he $350. E lilo aon ka paa mua i na ooa o ĪLmlaui. Ua ka mai i k>i Puaha oai ka mokaahi hoohikihiki limiihiiua lapaiia "IaCQaairo Mara" iloko o umikumamaha la hulo ehueha mai lokah ima mai, me 17 ohaa kapena, ke huiia o Mrs. Li lia EeHweamahi a me 2 mau kamalii a me 1050 lap-ioa, oia hpi he 842 kaue a me 208 wahiue. Ak i li jra 12 o keia la, e liuli hoi aku ai ka "Limtisīro Maru" no lapaoa, Ua hōomauao m*ii nei ke Keiki-ihi Hda Bourb'>o a me k».ua alii wahine la laua ma Kapalakiko i ke Kumu Puhi Ohe H. Berger a me ka Puali Puhi Olie h'olookoa, e haawi mai ana i ke aloha a me ka mahalo pu mai no ka Paali Puhi Ohe Hawaii, kH oi a laua 1 lohe ai nmyaho aka o Eoropa. Ua pakoi pa ia mui keia hoomaikai alii me ka makaoa hpomaaao he komo onohi pohaku iwaeoa me eha (laimann. 0 keia komo, ain ma ke hoo hoku.

Ma k& Buke (j o na Olelo HooLolo ka Ahft Kiekie o ko Hawuii Pae Ama, e loai ai, he 183 eu&u oielo hooholo i haawi pakahi ia o ,d& Luuukanawai i hoopii hou ole ia aka i ka hha piha mai ka 1866 mai ahiki ika 1889. O kei& uiau olelo Looholo, ua hoopukaia ena luoakauawai pakahi penei: G. M. Bob»kana 1, H. A. Wielemaoa 1, R. F. Bic'iertoo 1, S. B. Djle 2, Austiu 6, A. S. HaHweii 10, E, Preston 13, E. H, Al len 35, C C Harris 19, L. Mj McCutly 26, A. F. Judd 89.

Oka aui oka poe kupouo ike koho lauamakaainaua a puui kā Aina hoiookoa, he 14.598. Mailoko mni o keia heiana nui, ua mahelehele ia na ahui iike oie kupono i ke koho penei: Hawaii ame Hapa Hawaii, he 9336; na keiki ana makoa haole, he 189, na America, he 806; na HenUni'-», he 670; na Pukiki. he 2812; na Gerem(iuia, he 443; na lahui e ae, he 3.4.2. No ka poe kupono ike koho alii a puui ka Pae Aina, penei: Na Hawaii a mo na H.ipa Hawaii, he 1065; u* keiki » na uiakua haoie, he 13ō; na Amerlci, he 660; na Beritania, he 550; na Pulūki, he 143; na Geremania, he 259, uh lahui e ae,. he 185. Huina nui oka poe kupone i ke koho alii, he 2997.

Ua lohe mai makou, eia ke wae mai nei keknUī poe o k& au kipulu i an moho Luuamakaaiuuua a iua ni alii 110 keu mokupuui o Oiliu, pauoi ka hoolala aua no ua mohaLunauiakaaiuaua: No īii si)4ua eliuia o Houolulu nei, m«iloko uiai oua iuoa 011 W Wiiikoki, W C Aehi, 8 M Kaaukai, S K Kane, J K Kauli», J E l>as!i, S Nowleiu, Bila Kamiiki; no J L Khulukon; no Koolauloa a oie Waialua; A liosa, no Ewa a mo Waiuuae, A Kauhi. No ua moho holo alii o keia iuokuouui, mai na iuoa mai o llou H A WidemftOd, ilon JTauies I I>owsttt Sr., Hou J 8 Watker, € O B;»rger, Hou 0 P laukea, Hou Johu Eua, J F Colbura, Hor, et> G Cr«bbe amo A Mar ques. E kala mai ka p;e uoua ua iUv>a maluui ae iko mukou hooiaha aua ia lakou ma ke akea. no ka uioa ua haku ih kaia mau papa iuoA ma kahi uialu e ka poe o ke au kapulu. aka ua hala loa ae nae oa louo iko uiakou aiakai kiu hauu mea hou. Ua lohe pu uiai ma kou, e hookekeua ia aua ka Hui KaUikii a Laiaua e lawe i keia uiau moho a hooholo.