Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 48, 30 November 1889 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

0 na hui e hookuku kiuipopo aua i ka hora 1:30 auiua la i keia la, o lolaui koe ia Puuahou.

T7a lilo ae la i ua oua o ka mahiko p Puehuehu ma ke kmii na aiua wiliko o Kapaau.

K holo aua na kaa ahi o ka Hui Alahao amē Aina o Oahu ma db la Sabati i keia mua aku.

Ua hiki mai oei ma ka moku pea W. H. Dituoud he elua mau kaa hou oa helu 1 no ka Hui Alahao a.me Aina o Oahu.

Ua make ma Houolulu uei i ka la 27 o Npvemaba nei, o Buuito Guerrero, he inaikai a he kamaaiua no Līhue, Kauai mamua aku uoi.

Ua malamaia na auaiua hoalohaloha i ke Akaa, ma ua laakini o Kuukeano, Bibopa a me Boma, no ka hoolohe aua i ke kaahaua a ka Peresidena o Ame ; rica Huipūia.

E nana ae ko makou poe heluhelu i na hoolaha malalo o ke kolamu Ma kekauoha, no ka mea aia he mau hoolaha wraiwai loa malaila. ,

Oi&i e kaawale ana ka Loio Kahina i na aiaa e, aa oluolu i ka Moi ka hookoho ana ia His Ex. L. A. Kakiua i kokua Loio Kahina no ke aupuni.

Ua lohe ia mai, ua lilo aenei i ka hoolimalimaia e Mr. B. F. DilliDgham na aioa o Honouliuli a me Kahuku ma Oahu hei, no ke kanalima makahiki ka loihi.

Ua lono wale ia, e hookupu ana ua mamo a Vanabila e ola nei i $750.000 no na lilo o ka Hoikeike Nui e kukulu īa ana ma America Huipuia i ka makahiki 1892 aenei.

Ūa hoouna aku ke Keena Hoouna Dala Hale JLeta ma na Mokuahi Zealandia"a me Australia i hala, iha kikoo he 318 no lakou ka liaina dala pau loa he $4.853.30.

Aia k9 pai hou īa la ma Ladana ka buke Io ka moolelo a Hon. A. Fornander i kakau ai uo ka Poluneaia nei, no ka mea ua pau loa na buke mua 1 paiia ai a lawa ole.

I keia Poakahi ae, Dekemab;t .2, e holo hou aku ai ka mokuahi mīsiouari e hoolawa i kaua huakai makaikai ina mieiona lehalehu ma na mokupuni liilii o ka hema.

Eia ke au mai nei i ke kai, he ekolu mau moku waiwai mai Europa mai, a he hookahi mai Bosetona mai. O lakeu a pau eku mai ana iloko o Dekemaba aenei.

Ma ka mokomoko lima mawaena o ka paele Jackßon o Ausetaralia a me ko Enelani moho kaulana Jem Smith ma Enelani i ka la 9 o Novemaba, ua kui palu ia ko Enelani moho e ka paele iloko o elua wale no puni.

Ua uku aku ka Hui Mahiko o Makaweli ī ka Poalima i hala ia CoI George W. Makapolena, he $50.000 no kona luhi o ka hooikaika ana e hoolnna i ko ka Hui inoa piaikai ma ka makeke o Ladana.

Ua haalele o Mr. J. Emmeluth ī kona uoho lala a hui ana me ka Hui Mikanika o keia kulanakauhale. Lohe ia mai, he like ole no kona manao me na kahua holo balotaa ka Hui. Makala ia lala koikoi o ka hui.

Ika la 3abati uei i holo aku ai ka moku "W. G. iiiwiu" uo ivapulakiko, me ka lawe pu aku ia G ohua kapeua, 797 leta, GG , nupepa a me na waiwai Hawaii he 2077 oke laiki ame 32 paha malakeke, uo lakon ke kumukuai he $12.062,

O ua lie holo kiauau holo loa o Ame rioa e malamn ia mai uei ka mauawa holo no ka mile hookahi, oia o Maud 8» he 2toB|; Jay Eye Seo, he 2:10; a o Snmol, he 2;10J. O ka lio hope, uo Kaleponi aeaei is, a he ekolu w«le uo makahiki.

Ma ka halawai oka l'apa Ola i ka uei, uiahope o ka pau aua o kekaUi m&u hau& Liiiii, ua waiho mai ka f ereaideu« i koua mauao i uiua o na hoa 1 koua uiakeeuake e wailio i ka noho Pfreskleua aua uo ka P&pa ika !a hojsfe o keia makahiki.

L. W, Wilpox, a me Uuu|iolelo oka Aha Kwkie i uoho iho heiau k&nawai ok& Aha Hoom&lsf o Houolulu i ka li6bedouu holohala, oiai ke kahu mau e kaapuui &u& i k& mokupuui o &*kuiūhew& e W&Uma i ua aha auhau.

E kalawai aua ka Ahaelele o ka makupuai o Kauai ma Lihue, i ka ia 14 o. Dekemaba aenei, no ka wae ana !na moho holo Alii a aie na moho holo Lanauiakaaiuaua. Ua lokahi Kauai ao ke aupuui lioomaemae, aohe mau moho kae e puka malaila.

Ma ka lono hope loa, aia o Rev. Qeorpje Wallee o ka ekaleeīa Bihopa o Honolulu nei ma ka mokuaina o Wi«eeonoaina kahi 1 noho ai me kona ohaua, Aia ke kamailio ia la koua iuoa no ua kahu ole ma Lynn, Makeeakea a me Bridgeport, Konitikuta.

1 ka hora 10 kakahiaka Poalua nei; ua kau aku ka Moi malaua o ke kaa ahi a holo aku la no kona wahi nia Aiea me Kona Hope Puuku a me na poe kanaka o Koua alo a ine ka Paali Puhi Ohe. A i kn hoi ana mai, ua kipa ae ka huakai ma Moanalua.

Ua kapiliia mai nei ma Port Blake)y e ua iioahauau Hall, he moku hou loa, e hiki ai iaia ke hoohikihiki mai i k& wa hookahi he ewalu haneri tausaui kapuai papa, a ua.kapaia koua inoa o "Iraigard" ma ka inoa o ke kaikamahine a Mr. F. A. Bchaefer o keia kulauakauhale.

Aia ka Puali Kiaipopu o lioaelioiia, ma Kapalakiko kahi e paani la a liiki i ka la Hape Nuiō; alaila pau ka paam ana. loa e hiki sua ia Houolulu ke mali i maunu e Liki mai ai lakou īanei, alaila ua hiki no ia lakou ke liolo mai ma ka "Australia" o lanuari a hoi uo ma ia mokuahi.

Ua lokomaikai io ae no o Mr. B. F. Dilinahama i na kamalii Kula Sabati o Kaumakapili ma o ka hooholo wale ana ia lakou maluaa o ke Alahao o Ewa a hiki i Kalaaao i ka Poaha . nei. Ua manao ia, ua hiki aku i ka 300 poe i holo malalo oka inoa oke Kula Sabati o Kaumakapili.

O ka nui o na leta a me na nupepa a ka Oihaha Leta i hoouna aku ai ma ke Zealandia o Novemaba 16 a me ka Australia o Novemaba 22 ke hui ia, he 12.630 leta a me 3.954 nupepa. Ke pii mahuahua mai nei ka hana hoouna leta a me nupepa a Ktia anaina i ko na aina e.

Mahope iLo o ka hora 4 o ke ahiahi Poaono nei, ua haule a paholo iloko o ke kai, ke pao ahi haole Thomas Leayitt o ka Waialeale, oiai e pili ana i ka uopo ma Aiuahou. Aele i loaa iki kona kiuo make ahiki inehinei. He 54 ka nui o kona mau makahiki, he Beritauia ma ka hanau ana.

Ua hoouna aka ka Hui Maia Hawaii ia Jno. Maipinepine ame J. W. H. Wahinoaua i Kapalakiko ma Ka "Australia" oka Poalima 1 hala, me 409 ahui maia, no ka piepiele ana ma ia makeke. He Hui Hawaii hou keia e hapai nei i keia hana. imua aku aole ka paapauaho.

Ua maoao ia, ua haalele aku la ka mokoahi "Kina" oka Hui Hooholo Mokuahi oka Pakipika ia lokahama fkaia 23 o Novemaba nei a holo mai la no Honolulu nei a me Kapalakiko. He mokaahi hou loa keia oka Hui. E holo mai ana oia ia nei e hooholo ia malalo o ka hae Hawaii,

... Ma ka mokuahi "Mariposa" o ke Sabati nei i holo aku ai i na Panailaau oka Hema, i kaa aka ai o Prof. P.A. Van Tassell ame kona agena, ma ka huakai hoikeike ika iele ana o ka baluim iko na Panalaau o ka Hema. Ame he mea ia, ke nana aku nei oia ia mua e like ana kona hopena me kona hoahanau i hala aku ia.

Oka nui oka poj makaikai i ka Hoikeike nui o Parisa i keia makahiki ■1889, he 25,000,000; i ka hoikeike nui hoi 1878 malaila no, he 12.000,000; a i 'ka hoikeike o 1567 uo he 8,000,000. Oka loaa o ke Towera a i kukulu ai i mea makaikai aa ba poe e kipa ana ika hoikeika nui* he «1,300,000.

1 Ke manao nei ko Ausetaralia e liaoi» lakoa me ua kopaa mai Peru, Amerk»a Hema mai. Ko k& moa, «ole paha e holomua ea kanu koauaaia Maeenelaud. Ina e loa ae o KaleP°oi ika hooulu ko uak, malia paha 0 leha aku ko Hawaii mau uiaka iua Wunlaau o ka Heuia, i wakeke piepie(ekopaa.

0» hooholo ia e ua wakauiaka o JxaE. T, %oUs i make a ke *Oomtnorant M e kukuiu i puka hooaianao noua ma ka laakini Bihopa ijio ka $200. A u& liooholu hou it, $ kuku l|u i puka aniam hoomauao hou ma i* luakiui uo k* hoouiauao au.-i ia Kapei*&<wtta»&ker a uie kaPuukn Artos ii ui*ke o ka manuwa America **'V*udaiw ka huini d»U hou «ku i like wekokamua.

—T; Oka nui ona kopaa i ohiia iiiai ka Mahiko mai oka Kula o K.amaojoauo no ke oo ko o 1888 —89, ha-13,340 iooa noua ua cli!a loaa he $1,427,182. O ua hoolilo uo ka makaiiiki, he $013,377, oia hoi lie $51,1G1 uo ka lualama. Ua maUele ia ua puka i ka makahiki i kala ika poe i kuleaoa, uooa ka huiua Ee $345 000; ua uka ia he SlOO,OOO o ka aie, a aa hoolilo ia aku he §100,000 uo ke kuai ana i ka hapalua kuleana o ka Mahiko o Waikapu, āua koe ma ka waihnna i ka la 31 o Okatoba 1889, he $271,000. O ka aie i koe o ka Hui, he «918,782, aka oka wāiwai io oka Hui eku nei, ke huiia kt aiua, pa wili, ua lako hana ua hale a me ua hana hou a pau, he $3,978,596. Eia uo he hiliuapiha ika waiwai o ka aiua i keīa mua aku.

Eia ka nee ana o ua mokuahi kuwaho i ka malama aenei oDekemaba: E ku mai aua ka mokuahi "Chiua" maauei ika la 3 aenei o 3J>ekemaba mai Kiua mai, a e holo aku ana uo Kap?.lakiko ia la no; e ku mai aua ka mokuahi "Kio de Janeiro" maauei i ka la 10 o Dekemaba mai Kapalakiko mai, a o hoio aku aua uo oiano Kiua ia la; e tu mai aua ka mokuahi "Aostralia" maa nei ikala 14 o Dekemaba mai Kapalakiko mai, a ehuli hoi hou aku aua ōia no„ia awa ma ka la 20 o Dekemaba; ekn ūiai ana ka mokaahi "Alameda" maanei i ka la 14 o Dekemaba mai na Panalaau mei oka Hema, a e holo loa aku ana no i Kapalakiko ia Ir.; eku mai ana ka mokuahi "2lealaßdia" maa-. nei i ka la 21 o Dekemaba mai Kapala kiko mai, a e holo loa aku aua no i ua Hema ia la no. Nolaila ua piha mokuahi kuWHĪio kakou i keia malama ae.