Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 49, 7 December 1889 — KAMANA KOHO BALOTA. [ARTICLE]

KAMANA KOHO BALOTA.

Ma kekahi kolaoaa o ka kakou pepa 0 keia la, e ike ia'i na olelo honkaka a ko kakoa Kuhioa Kalaiaioa, no oa mea e pili ana i ka mana koho haloU no pa Luuamakaainana a me ns alii iloko o keia aupuni. Ua lawe ia m«i isa huahela mailoko mai o La Papahelu Hoike Hui o ka poe kupono e koho ma kela a me keia mokaponi pak%ln, a ua houlaala kakaawale ia ka huinn o ke!a a me keia bdo lahoi i faiki ai ke hoomaopopo pono īa ka helana o, kela a me keia, a me ka 01 a ue ka emi mai paha o ka buina o kekahi mai k > kekahi. He haoa nai keia, a he mea ko 1 ka mahaloia ko ke Kuhina iiui ana a nowelo ana i keia maa mea a hoike ae i ke akea, i ike ia'i ke kulana o ka mana koho m-iwaena o na ano lahui like ole e noho ana iloko nei o ka aina. He hoike aoa mai no hoi keia i ke akenai o ko ke aopuoi aoeo e leaa i na makaftinana na booia oiaio ma na mea a pau e pili aua i ko lakou pono. O keia kekahi o m baaa kamahao a ka Aha Kuhina, be mea hoi e hiki ple ai i ke kanakn noonoo miikai ke lapae ae i ka mahalo, iua no he nonohun pilīkino kekahi iloko obh no keia au hoopo nopouo aupuni, Me he la, he mea makehewa ia makou ka hoak r ,ka a aku paha i na men e pili ana i na papahelu i waiho molaelae ia mni e ke Kuhina, no ka mea, ua lawa la mamuii o kaua mau hoakaka, oini, ua olelo ia meka oiaio — he mea \rahabee ole na hu-»belu. Aka oiai oa n«i mea 1 kauiailio ia a i hoolahn ia no keia niunn, e olt?Io ana i ke kaili, a i ka psk»liH \vnle ia o k* mana koho alti o na kanaka a ua haule loa i lalo a oi aku la ko uh lahui e, nolaila, oa n he rjes pono no e pakui hoa aku innkoa i mau hoakaka m«bope o ka ke Kuhina inau hoike naaaao. II hoooiaopopo ilio kako.i e .i,< uakamaka, o ka helnna nni o ka poe kupo no 1 ke koho LiiuHoiakNaiiiaua iloko o keia aupmii, he I I h b o i» huina, he 9,330 eoa aoao o oa , Hawaii, hoolawe ia mniloko mni j o 14 598. koe he -VJ. V 2 oo ns ano lahui

e ae a'pau, alaila, hoolawe ia 5,252 poe koho o na ano lahui e ae a pau mailoko rc«! q.9,33(3 .poe keho Hawaii, e lean no aiiaue' ka hoike moakaka he 4,071 ka oi o na Hi.waii ! 'A heaha ke kumn bka noūohu » ? I aha ai ka hoohalahala T A i aha ai a olelo iho ua pukahu ia ka mana koho o« e Uawmi ? Ke hoike aku uei keia mau hui-.hflu me ka moakaka lo«, eia no iloko a kou poho liuia e ke kanaku blawaii kou mana pilipaa, aole loa i kaili ia mai aoe ae, a e hooko aku nae oe ihe ka naaue.o a me ka noonoo maikai. E huli iho hoi kakou a e nana 1 ka pap ihele hoike oka poe kupono 1 ke koho biht* Alii, ka pulakaumaka nui o kekahi poe e walaau a e khuikani mai nei, a e loaa m> ia kakou na hoike e hoohewahewa ole ai a e hoopa'u ia'i hoi kuhihewa ame La kumu k/iualua, Oka haina phu oka poe kupouo e koho Alii iloko nei o ka ain», he 2 997, a iloko o laila he 1,065 poe Ilawaii, he 135 poe Hawaii uo lakou ua uaakun oua aiua e, he GGO Americi, lie 550 Berit«uia, he 143 Pukiki, he 295 Geremania, a he 185 ano ona Tt»hui e ae Al«ila, e ike la, he 405 ka oi o na Haw<iii M'iiuua o ua Amer;ea| he 515 ka 01 i na Berit inift; he 806 ku oi i na Garemauifl; he 922 ka oi i na Pukiki, he 1,030 ka oi i na Hawaii o na makua o na aina e, she heluna oi loa hoi mamaa ona aop lahui e ae! Alaila. no ke aha keia mau leo hauwawa e kal .- heanei ua kaililimanui ia kou poho a me kou mana ihiibi e ke kanaka H».waii? Mai hea m*i i loaa ai neia mau moeuhaue palaualelo i ka noonoo maikal o kou lunaikehala? A i aha ai na houpuopu a hoooauki ana i wahi e ala 8e ai kou mau maoao nonohua? Ke hoike mai nei keia mau huahelu elike me ks lamaku e hoomalamalama ana i ka pouli, eia no me oe e ke kauaka Ha- ! waii, eke kupa ame ke ewe o ka lepo ona aina kulaiwi nei, ka mana kiekie oke koho ana.i na alii no ka Hale Ahaolelo Kau Kanawai o kou aapuni a e hooko aku me ka ewaewa ole, me, ka manao a iae ka nooooo maikai, aole : me ka maoao kuhihewa a hilanai wale Ina wahakole, no ka mea, he uhaai ana ia i ua mana la, a e nele auanei oe i koii poiio a me kou aupuni pu.

He mea maopopo tna ka hoike a ke Kohioa Kalaiaioa, e hoopau ia ana na kuhihewa, a e hoohoka ia hōi ka koe kakaolelo maluoa o ka opala me ke kahua oie, a me ke kohokoho walo ana. A me he la, e like me ka mahele hope loa ona olelo hoakaka a ke Kuhioa, peia oo e hoani ia ae ai ka noonoo o ka (ehulehu mni oa Daue ana no keia , ni - oau i hoolilo ia e kahi poe i men hookaee mawaena o na ano lahoi like aole a e noonoo ia na mea a pau e pili ana i ka pono, k.a pomaikai a me ka holomoa o ka aioa ma kona mau aoo a pau oo ka noho'na lokahi iloko o ka oluola, kamalohia a me ka pomaikai o na mea a pan.