Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 11, 15 March 1890 — Keoni Ailuene Buki [ARTICLE]

Keoni Ailuene Buki

KONA AKO OPLLEI'ULE A OLALAU I KEIA WA—KA EKAEKA A PIIIA LEPO O KONA WAHA—NA KKIKI A XA MISIOXARI KONA MAU ENEMI OIAIO—NA MAIIIKO ME" KEKAIII I'OE KUON'oONO O KA AINA NEI NA n:LA KAt'>!AKA IWINO LOA A KO>'A MAUONOiiI M iHA, A I'KLA AKU, A 3'KLA AKU. . , ile mnnao f sue nkea no ua maoao opulopole, oialnu, a'mu ua manao I»ipuwji!e aalwkai hew«a Keo--ni Ailueue Baki i ka Lahoi llaw«ii. Ka EKA O KA WAhIA O AILUENE, Ma ka hapaoui o na mane.o paoe a Ailuene e hookomo nei iloko o kaoa mau wahi nux">ep*, -e owili mau ja ana ia maa maoHo me oa hu »ole!o kuamuamu, hailiili a hoīoo pilikioo m'aoli. i kekahi keiki, a'we ua keiki uo a pau a oa oiiaionan', oh k'ihnnapale ili u!aula la, he ili kea paha—aa poekoenoono maoli o ka aina, a me kela a me keia mea i eaemi ia e ia. E hoomaoao iLo oe e ka makamaka heluhelo 1 keia mau ano olelo a i loai mai ai no ka Laoakaoawai Kiekie, "kahi keiki kuko a hookaoo a Knuka Letua a oo na mision«ri hoi e kapa aoa ia lt~ koo, he holoholooa, he omo koko, h< poe aoe Karsst), he poe poni d ila v a ine na olelo hoioo e se he nui. Ma ka hoomaopopo m%oli ana iho, e ka makamaka heiohelo doodoo fe»ulise » maaao ewaewa o!e iloiio o ko kaua mao nooooo maikai aua, he mea maopopo ua piha maoli ko Ailuene waha i _ke koamuamo, ka hailiili a me ka hoino pilikioo. A ua kupooo maoli no ke oleloia waha eka oia. Ma kona t»no Karistiauo, ana hoi e painuu m.ai nei, a he mea hoi i paulele i ka Baibala mamuli o oa alakai a me oa kuhikuhi olalau ana a ka hoomana Poahiku, ua paweo īho Ifir>oia i kahi o' ka Baibala e oieio ana. *' Eia hoi ka'u e olelo aku nei ia oukou. O ka mea e hohu hala ole 1 kona hoahaoau, e lilo' ana ia i mea no kahoahewaia; a o ka mea hailiili (e like me Ailuene) i kona hoahaoau. E pupuka ! e lilo ia i mea no ka hookolokok»; a o ka mea hailiili aku. E lapawale ! e lilo ia i mea no ke ahi i Gehena. " Ke olelo mai nei 0 Crcilen ms kaoa CoDcerdaoce, no ka me ae pili ana i na olelo hoinoinoo keia ano ae la, a me na olelo like penei: " O keia mau olelo hoino s hoowahawaha a akiaki wale oia ka hoomaka ana o ka pepehi kanaka (omo koko) a me ka hoala ana e haha io ia ia hana, a he mau hoikeaoa hoi ia o ka pauwai omo koko a pepehi kHnaka." Ea, oiai o Ailaene e hailiili a hoiuo ana, e like me na mea i hoikeia ae ueiua moakaka lea loa mamuli o na hoakaka au» a Craden, aia he h&ka eleele 1 hilihili ia me ke kiheahea keko, ke hoopaoaaa ala iloko o kooa puuwai. A me he mea'la ke nei oia e hooula hou ia tie haoa hookahe koko akea, e like me ko ka la 30 o lulai 1889 a o na mahiko, na kahunapule Hawaii a haole. o " a Kaaka paoi dala, oßihopa puoi dala, na Kakela puni dala, * * * na Walehau pani d »Ia na Kaikoeka puni dala, na Hoahanau puni data a Lemu dxU 00 a pau A o ka ljioomana hoole pope", o lakou ka ailaene e lia oei e pau ko lakoo mau koko i ke omo ia e ia * me na Hawaii naaupo e puoi »ku BDa i k*na mau alakai lapuwale. E Keoni e! Ua oki ke kuamuamu!! E Ailueoo o ! E pau ka hailiili!! E Buki! H>loi ka waha a maemae, aa uai k< eka ia!! E kalai i ka olelo maluua ponoi o ke kuoauhaoa, me ka hana ole 1 ka hana waha lepo. He hoike waie mai oo ia haoa i k» lili, ka inaiua, a tne ka huhu pilikino iloko o ka naan. Aīluene a me ka la 30 o lulai ISSO. lie kalahea mau uei o Keoui Aīluene Buki imua o ka I«hui Hawaii, ms ka iioohiki maa ana t na keiki a na ouart a me kekahi poe kaoooono e ae o k& aina nei, he pi>e omo k<>feo & he poe kipu hoi. A 0 0 AUuene ? E»a: He otno koko m»o popo 01«, a he mes kiki pu no boi. O īa k6 kaina o kona kuai aua i pu raifdl» mn ka la2SJ v o iulai, a ke ole e hoo mwnao hewa k» men kakau, o na pu la kekahi ha.'l.. ia o U-k.» o na hale īuu raiM» o keiH kolauakHuhale. A oia ao lioi k* pu i haawi ia mst «i īa Keoki

Makamu'i.k& po o ka U 29 ''lu'ai) e kfchi mea pili ī uh o Ailueae Balxi, oi&t' «j!u e. jj«-o iili.l LL el MikiLi. ll,cvtia u kuoio u kum koai aoA i ke'a pu, ia« aoio oua ui iUH'.) e oino i fce koko o knhi njfi ), nm ba !a 39 ae (5 lalai) oiai, me ke kaualun uls n=» loiie no oia, ma ka wanaao o ia la e lawe pio āi o Wilikoki a mre koun poe i kn Ph Alii ( ?) Aole anei o kooK kimt Hti!t i kpl»i pn/ he hoike aua mai 1»» i koun wakeainke e ki-ki pa ? A rio k'-whn h o!ti i ho;>n ole hi aia ka ia 30 o lulai 4 , ma ka aoao e aiakai i* nna eke kaU'ik» i lilo benei i mauau pakal'k«li aapa imua o ka lahui, ) li ••* ai ka l»»we ia o na wahi welo nupepe auu ? Auo, ke kaeua uei oia ī kou»i aloba ! aina, fee aloha : lahoi, a pela aku, a pela aku. Akn, i ki 1»« nse o ke aloha nhiH e liko me kioa e kuksl« nei i keia w», oia boi kela la B0 o lulai (1881)) aole oia ms kahi oka hana. O kona aloha aina anei i>t, 9 like me kaoa e kaulai nei imna o ka lahui, me ka hookamaui uui ? Kni uo hoi oka la ia o ke-aloha-aiua o ka Hiwaii, wabi a na o Ailueue e paiouu nei, heaha la hoi Jka mea o ka hele ole ana maloko o ka Pa Alii ma ua la la, oiai he kuleana hoi kona e hiki ai ilaila, oia kana pu raifela a mekoua aloha aina hoi, a ho ailolo la hoi 1 kana pu i ke koko o ka haole, 8 o ka ji loa i na haole "Puni X)ala o ka hoomana hoolepope." Aole he kumu pale kupono a ua o Ailuene e olelo mai ai no kona liiki ole ana maloko o ka Pa AJii ma ua la 'ln, no ka mea, aole oia i Samoa ia wa, e hiki ai 'la oia ke kala ia aku. Aole no oia ma kahi he 10 mile ka mamao mai H jdolulu aku nei; aki, aia p'inoi oia iloko ona, a o kona hale he mau anaoa wale no ke kaawale mai kuhi 0 ka haoa o ua la 30 poioa ole ala o lulai. Ke olelo mau mai nei o ua o Ailoene, he hana aloha aina ia, aole he kipi, a wahi hoi » ka loea a ike kahawai aoa i mahalo nui ai, oia o Kosa, na hoike maopopo oīa maloke o ka nopepa "Ka Ahailoūo o ka Lahui" he haoa kipi ka fre«ra z henaīa ma la la. A noi«iia, mamali oki lawe ana m<ii i ko Hon. A. Kosi maoao h iakaka ma keia mea, a kapae aka hoi iko Ailueae, oiai he manao koūa i hookahua ole īa maluna oke kaoawai, e like me ko Hon. AIsosa maOao, alaila, he kokua kipi 0 Ailaene, a maia ano ua hiki 00 oia ke oleloia he mēa i makemake e hookahe ia ke koko ma ka la 30 o lulai, 199 he ili ulaula, a he ili kea/t?aha, a" no ia mea, he omo koko oia"; & & ia oi loa aku he aloha aina kona aia'ma ka huelo ka ikeiaana.