Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 12, 22 March 1890 — Ka Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTEONA. KA WELI O KE AO HOLOOKOA KA MEA I KAPAIA Ka Olali o na Aupuni Hui he Kanalima Kumamalua. KA LIMA KU'I O MAUDELANA [ARTICLE]

Ka Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTEONA. KA WELI O KE AO HOLOOKOA

KA MEA I KAPAIA Ka Olali o na Aupuni Hui he Kanalima Kumamalua.

KA LIMA KU'I O MAUDELANA

Ka Limakahi i haaheo ai ka Honua Na hua Ohīa Keleawe o Aikīona Vnuhiia no Ko Hawaii Pae Aina. Helu 119 Oiai nae ke ka o ka moiwaliine e ku ana, na hiki mai Ia o Piukeona, e tikali ia ana hoi e na kanaka he ntii. A e hooho ana hoi lakou me ka olelo ana, e lilo ana ka makana a ka inoi wahine i keia opio, a heaha la ananei kana mea e noi aku ai i ba moiwahine. A e hooho ana hoi kekahi poe, me ka olelo ana, ua kupono loa no keia opio e lilo i kane na ka kakou moiwa hiile, oiai he mau opio no laua a elua, a he nui wale afeu na oPele. Aka, aia ka moiwahine Masera ke hoolohe ala, ake hauoli ala hoi kona manao no ka lokahi o ka hapanui o ko na mau makaainana e mare ia laua, a oia kana i hooheno ae ai: "Lia au i ka nani o ia pua Ka waiho kahela i kuu alo". Ao ke pio boi i keia manawa aia oia ke lawe ia ala eka puali koa no ka papu, a aole hoi i maopopo kona hoopai e kau ia aku ai.

Ia Piukeona nae i hiki mai ai ma kahi o ke kaa moi, me ka eleu a me ka hikiwawe ka moiwahine Masera i lele iho ai ilalo. Eu iho la oia, hopu aku la i na hma o Piukeona a pe!u īho la kona maa kuli ilalo me ka olelo ana aku. E ola mau loa aku oe e Piukeona, ke koa o na koa a me ka wiwo ole o na wiwo ole. I ka manawa nae a ua moiwahine Maaela ne i hoomaka iho ai e pelu na kuli, ua pane aku la o Piukeona. E ka moiwahine maikai, ma kou ano he wahine, aole he mea kupono ke pelu ana mai o kou mau kuli imua 0 makou. Ano, e ku iluna ma kou kulana hanohano, a h« moiwahine lioi no keia aupuni. Ia manawa i ku ae ai ka moiwahine iluna, a ma kona ano paa ru!a, i hookipa aku ai oia ia Piukeona iluna o kona kaa moi, a hoi aku la no ka pa alii. Akahi no hoi a lohe keia poe kanaka i ka inoa o keia opio, aole nae hoi 1 maopopo ia lakou kona wahi i he!e mai ai. He la keia no ka hauoli o na mea a pau, a e hoi ana hoi lakoo mo na leo huro 0 paiaku'i ana i ko ke knlanakauhale poe. Oiai nae ua nukoona nei i kau aku ai maluua o ke kaa o ka moiwahine Mapera, i ukali ia lioi e kana wahi aikane Aliikoa. Ia maoawa i lawe kiau aku ai na paa lio eono, a 0 oniu poahi ana hoi bb huila o ua kaa a!a s ne he poahi ana la na ka mikini. Aia hoi ke kipu ala ka nvn%vahii)e Masera mo kona nmu manao i maopopo ole aku ia kakou, a o kahi Aliikoa hoi e kulana ana imua a i hope i ka ua mon o ke' kuupau lauua ole o ke ka!at>va kaa i ka holo, 0 ako aoa lioi o ' ka hiki keke aku i ka ha!e alii, I

v Ma keia wahi e na makamaka helahelu o ka panea kamanao o Piukeona, ua ike ae la kakou i ka lanakila anvo Piukeona maluna ona koa kipi, a e nana aku hoi kakou unua no ko P;ukeona mau manao oonoi. A liealia la auanei kana moa o lmna bku ax imua oka moiwahine M»Ber»v ke hiki mai na ninau imua ona no kona pomaikai, ke hiki aku lakou Ika hale al ii. Aka e kaii iki kakou pela, a he mau minute walo no koe, alaila hiki aku lakou i ka hale alii, a e ike no kakou i ka lakou mea e hana iai. A e ninau iki ae hoi kakou i ke Piukeona maoao oiai oia e noho ana iiuna 0 ke kaa moi, a e nanea ana hoi ī ka hu lei lua o ke kaa pio. Oiai nae o Piukeona i pii aku ai a nobo iluna oke kaa moi, a mamua ae no hoi oia manawa, aole he mea nui e ae a koua manao e nalu ana, eia wa le iho no, o ka mea nana i luku na koa kipi o ka eheu hema o ka puali. Ūa hiki mai na noonoo he nui iloko ona, me ka maopopo ole nae iaia owai Ia keia lima kokua ikaika. Ua pouli pu kona noonoo, a e koho wale ana hoi oia ma o a maanei me ka nalu ana iloko ona penei: Olelo mai nei hoi kela kanaka ia'u he liona kana mea i ike ai e luku ana 1 na koa. A ina nae he oiuio kana mau olelo, alailn. aoie kela he liona e aku, o kuu mnkuakane hanai no, k-i moi hoi oke aupuni Lioua, ka mea hoi nana ke koo koo hoike akaku 1 inakana mai ai ia'u i na makahiki i £>ia hope aku la.

Aka, loli lioa ae ia no ka noonoo o ua Piukeona nei a pane iho la iloko ona. T :\ Ina paha hoi oia, , Fna paHa ua ike mai no hoi ia'u kana kelki hooka.ma nei, a o ka hele mai do la hoi e ike. oiai. aole ao i poina iaia. A pane hou ae la no oia, aole no pa ha oia. aole pahH e kala oia i make ai tio ka mea, haalele aku au iaia ua ele raaku!e, eole no oia. He mea oiaio ua hoolauwili ia kona noonoo, aua maopopo ole iaia kana mea e koJio ai. Aole no he mea eae nana i hoolau wili iaia. aka na ka .mana no o ka ilio Leina Eīii^. No ka mēa. ua maopopo no i ka ilio Leina Hiu. inā e hoike koke mai ana oia, alaila e lilo ana ia i mea na Piuke ona e inama ai, a o kona poino no i», nolaila ua kali oia a ka wa kupono. A oiai no ua Piukeona nei e nalu ana, ua pane hou ae la oia iloko ona, he mea oiaio, na kekahi ona kupua i hana i kela haoa, a owai la ia i maopo poolēaiia'u. Nolaila, ke hoohiki nei au me ka oiaio, i oa oia he wahme, e lilo no oia i wahioe na'a. A ina hoi oia he kane, e lilo no oia i aikane aloha na'u, a e make pu no au me ia. A ina hoi he holoholona oiaio oia, alaila, e hoolilo no au iaia i holoholo na punahele na'u, ama ko'u wahi e moe ai malaila oia e moe ai, a hoopau

ae la oia i kona mau noonoo ana Oiai nae ua Piukeona nei e kamai lio ana i keia mau olelo ae la maluna iloko ona, ai ka pau ana, oia no ka mauawa a ka ilio Leina Hiu i aoa mai ai no liookahi manawa. Ca Uoonakolokolo «e beia leo oka ilio Leina Hiu ina paia lewa, a e lioo haalulu ana lioi Ike aupuni Masera 4 aua pililiua hoi ka manao ona kana ka no keia m»a kapanaha. E hooho ana na kauaka, me ka eehia nui, heaha la kola uiea 2 wawnlo helo Ika lewa! auwo ko kakou make a m? kā poiuo e! Oi»i nae keia leo e wawalo hele nei ik» lewa, oia no ka manawa i maopo po mai ai ia Piokeona na mea a pau, a akahi no oia a iko, oka ilio punahele no ka a kona makuakane, a oia no hoi kn tfianawa 1 kani iho ai ke u a ua Pinkeona nei. I ka manawa na« a ua Piukeoua uei i kani iho aiken.ua lohe mai ?a ka moiwahīue Maaem a me kona wahi hoaloha. NolaiU, ua pane «ku la ka moiwahi ne Masem. i ka ninau an* aku, healni knu wea i n iho la, he pilikia anei 0 biki inni AoJe i pau !