Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 13, 29 March 1890 — HE MOOLELO KAAO NO OLIVA GULA Ka mea i kapaia KA HAPAMANU A HAPAWAHINE NANI HOOMAHIE A NA IPO HE LEHULEHU. A O KA MEA NANA I HOOHAULEPIO KE KUPUA BOLUONA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO OLIVA GULA Ka mea i kapaia KA HAPAMANU A HAPAWAHINE NANI HOOMAHIE A NA IPO HE LEHULEHU. A O KA MEA NANA I HOOHAULEPIO KE KUPUA BOLUONA.

He Moolelo no ke au kahiko loa 0 Ababia. 1 A0 ua aupuni Ddina6 ala ke aupu- ' ni i helu ia ma na ikaika helu ekahi, aohe aupuni nana 0 kaihi ae i kona maua. Aohe hoi he mea e ao nana i makaikai ia aupuni, owau walē no ama ka Hipa Keokeo. A eia hoi au ke onou opiopio aku nei ia 0© e hele ilaila, ma ke ano o oe ka moho mua loa nana i hehiihoia aupuni- [ Ooe hoi ke koa ame ka nani e hoohaahaa ai i aia aupuni a pau, aohe he mea nana e hoohaule i kou ikaika e kuu kaikamahino aloha a hiki i ka hopena. , L Oka elua ona auponi, oia no ke aupuni oka Hipa Keokeo, aua kapa ia hoi kona inoa mamuli o keia aupuni. 1 A ina e loaa kela hipa ia oe, oia kou i alauui a me koa puuhonua e holo ai e pakele, a he hoola pokole hoi nou ilo,i ko o ua aekona o ka pilikia. r Oke kolu oua aupupi, oia no ka |l hope loa ona aupuni e loaa aku aua lia oe, a o kela pahikaua, oia kou ala|kai mana wahi a pau au e makemake ai. Nolaila mai hopohopo a makau hoi, 'ho ka mea o kou pomaikai ia,, a i hoo- | lohe ole oe i keia, maluna *no ou kou ■ poino. i No ka mea, owau nei, e pokole ana Iko'u mau la, oiai aole au i lioolohe 1 ike kauoha a na kupua nana i malama ia'u mai ko'u wa uuku mai. 1 A ina oe e hooko ana i keia mau mea'a pau, a i kou wa e waiho ai ia'u ! maluna o kela mauua, e ala inai no ;auanei au a kiei aku ia oe mai kela 'mauna kiekie mai. I . i 0 keia mau mea a pau ka'u e lioike aku nei ia oe, aka e hookoe aua au i hookahi, a oia keia: , Mai uoho ue a ike ika uaui oua heleheleua o kekahi kauaka opiu a hooka mauao ia mea, oiai, o .uaka e halawai uiua aua aie oe o kou Jkaikuuauo uo ia. ; . I O keia ae la ka hopena p ka'u mau alelo ia oe e kuu aiiiwahiue maikai*. a Jo haele kaua uo kahi a kaua e hele aku uei. : ! Mai īolii kaua, me lie uiea la ke ho - liluulu ia iuai uei ko'u mau la, ako 'kolioke mai uei ua hora a uie ua soko ua 0 liaaMe iho ai t\u vaoe e hele liookaM iloko o lok ulu. uahele au hoi i jk»ttiawu« ole ai. I la uiauawa i paue aku ai ua Oliwa Kula uoi, e kuu makamaka maikai, ua jmaopapo ia'u kau mau mea apaui jkamailio mai uei, a eia iloko o'a kalu |i waiho ax ' Āka, uo ka hopo o kau mau mea i kamailio mai uei, aoie īoa au i makemake e lohe la uiea, a aole uo hoi he mea maikai ia oe ka haalele aua mai jis\i s » e kuewa liele hookahi hoi ilok'o 0 keia waouahele aoioauo kauaka ole 1.-

He mau olelo oiaio kau e ko kaikamaMne, aka e hoike aku ana au ia oe i ka mea oiaio, a oia kou inea e waiwai ai, a e ldaa hoi ia oe ka ikaika mamua 0 na kupua a pau,, Nolaila mai hopoliopo kou manao no keia mau olelo a'u ia oe. e lioolana 1 kou manao, no ka mea he au ko ka manawa o ka lanakiia«... Ke hoomau ala no laua nei ika he le ana a hiki wale iko laua hiki ana aku malalo o kekahi puu. Ia laua nei i hiki aku. ai malaila, ua lele iho la ua Tasetase nei ilalo mailu na iho o kona lio me ka pane ana aku 5 ke kaikamoliina, Ano la, e/haaleie ana au ia oe maa- . nei, no ka mea ke kokoke loa nlai nei na hora oka make īa'a a mai poina 1 ka'u mau o'elo ia oe. loa ka hoi e hewa keia inaa mea a'u i a'oa'o aka oei ia oe, alaila, he poino nui nou ma keia alahele. • Ikela wa, lele iho la ua Oliwa Gula ala mailuna iho o kooa lio a pane aku la i ke kilokilo peaei: Eke kilokilo ! I lawe mai nei anei o9 ia'u e haalele maanei e like me ko'n lawe la aua mai aiai ke alo mai o ko'a mau makua hana lokoiuo ? Pane la ua kilokilo i kaua mau huaolelo hope peoei; Aloha oe. li hoomanao oe no'u a mai aloha iho, a lele loa ae la ka hanu o ua kilokilo TtiB.e la, aawe iuo oia. I ka wa i lele loa ae ai o ka hanu o ke kilokilo, oia no ka wa i uwē kepalili ae ai o Oliwa Gala me he mea Is, o kona mekuakane ponoi ala ie. j No kekahi manawa loihi keia noke ana o Oiiwa Gula i ka uwe, aohe hookahi lēō i pa e ae mai ke kilokilo ae. A pau ka Oliwa Gula uwe ana, hoomanao koke ae la oia i na oleio kauoha aua kilokilo la. hapai hoomanawanui ae la oia i ke kino kapapau oua kilokilo la a kau iluna o ka lio, a hoomaka aku la oia e lawe iluna oka mauna e ku koke mai ana. E hoomanao iho kaua e ka makamaka helahelu, he inomo ke e hiki aku ai iluna oua mauna la, aka, o ka oleio kauoha. malaila wale no ke kau noi oua kaikamahme alii Oliwa Gu!a oei, a ua hoomanawanui aku la oia i kn lawe ana i ke kilokilo me ka nui no hoi o na poino a me na keakea. Oiai hoi ka ohu e halii psa ana 1 ka piko on& mauna, a ine ka hau huihui hoi « houhou maī ana 1 ka ilī o ua kaikamahīne aiii la, a pela pa Uoī me na lala taau e kihele mai aua i ko iaaei wahi kapa a pau loa 1 ka nahaehae. Aka, ōia mau pilikia a pau, aole ia he mea no ke kaikamahine nlii Oliwa Gu!a e manao iho ai e kiloi i ke kino kupapau oua kilokilo ls, aka, uh hoomanawanui aku la no oia i ka lawe ana a hiki i kona hoea pono aua aku iluna o ka piko o ua mauna ls. Iko laua hiki poao ana aku ilena o ka piko ona maona la, pane iho la ua kaikamahine 1«, o kahi keia e hooBUaflj>opo nei oka piko ponoi keia o keia mauna, a 6 kahi kiekie loa uo hoi keia oua mauua Js, aolie &"u wahi ! ok<» e ae e maoao ai e kanu aku ia ee, o keia wahi wale no, nolaila e kanu ana au īa oe mt keia wahi, a hiki i kou wa e lilo ai i lepo. A pau ka ia nei mau olelo ana, hoomaka aku la oia e eli i ka laa kupapau

a i fca hohoou bd» oka lea, u& kauu iho la ōii i«a kilokilo !a a ealo, p&na iho la oa kaikamahine atii OliwA GaU 1« i keia mau haaolelo k&uaen&o pooei: E kun hoa helo hoi o k*ia aiua mahhini, a"hoa aU> kohau f>nu hoi o u& 1a 1 ha!A h\u U, o\* hoi kj uiakaratL&, habal wh!* 1 iuhī uo hoi &u uinliopo ou, ela as ke hanlolo uoī ia oe maluaa o k& piko o keia m&uua, & eU Loi aa ke> he--1« hooknhi n«?i i\is ko alAu;;; a'u e maaao nei e het<s nolaila, o ns pomaikai a paa malana i» o*xi nei, ka mea hoi 6 ola ttei. Nolaila, o ke aloha uui uo kou e kua hoahele l , aloha oe a uai >oc*. Ika pau wia o keia uia>u jīu&al«sla * aa kaiknuiHliiue ilii Oliwa Uol* ia, ua hooseakji koke &ku Uou u»j k* Wa ana uo kaaa lieuka; iuU i k,\ ui6& «£* i kaaoha ia ai, : . Aoi* i g*Uv '