Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 18, 3 May 1890 — He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTEONA. KA WELI O KE AO HOLOOKOA KA MEA I KAPAIA Ka Olali o na Aupuni Hui he Kanalima Kumamalua. KA LIMA KU'I O MAUDELANA [ARTICLE]

He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTEONA. KA WELI O KE AO HOLOOKOA

KA MEA I KAPAIA Ka Olali o na Aupuni Hui he Kanalima Kumamalua.

KA LIMA KU'I O MAUDELANA

Ka Limakahi i haaheo al ka Honua Na hda Ohi>. vks j k.a:>vk o Aimiona Unuhiia no Ko īlaieaii f'"r Aina. Heln 125 Ika manawa no aua lio nei i huli mai ai a haawi ike kunou ika opio, oia ao kona manawa i huli hou aku ai imua. A me he olap \ana Ia na ka uwila, a he uina ana hoi me ke poha ka ia nei i lohe aku, nauene ae lake kumu laau, a e haalulu ana hoi ka honuU kahi a ianei eku ana, ika ua mea oka ikaika launa ole o ua lio la i ka huki. He manawa keia o ka opjo ē ku ana me ka manao pahaohao, a e nalu ana hoi iloko iho ona, heaha la ke ano o keia lio. Oiai nae ka lio keokeo i lele ai imua a moku maī la hoi na kaulaliao elima a o ka eono hoi ia o kona lele ana. A oia hoi ka manawa a ua opio nei i hooho ae ai me ke ano puiwa, heaha ke ano o keia mau hana, u oki! ileko o keia manawa a ka opio i, hoopuka aku ai i keia mau huaolelo. ua hoike mai ?a ua lio nei i kona kulana li-o, a e oni ana hoi eia io a ianei me he lio ahiu la.

0 keia mau hana a ka Lio Lekooaa, he mau hana wale no ia e hoomaka'uka'u aku ana i ka opio. A ina e makau aea ka opio, a loli ae paha kona mau noonoo ana, alaiU he mea maopopo e nalo ana ka lio keokeo mai kona ike ana. Aole nae i hopo iho ka manao oka opio, a o kana mea wale no o nalu ana pehea la ke ano o keia lio o ke ku ana ma keia wahi. Aoleiloaa iki mai na hoomanao ana iloko o ka opio no ka lio Lekeona, oiai ua uhi ia mai kona ike e ka maoa o ka Lekeona. Oiai no nae ka opio e eoonoo ana, iloko iho ona, aia no ka lio keokeo ke hoike mai la i kona niau nanaina pahaohao. Ika ewalu oka lele ana a ua lio nei, a moku aku la hoi na kaulahao elima, ahe umi wale no kaulahao i koe, alaila lanakila ka lio keokeo maluna o ka umii ana a na kaulahao he kanalima. Wahi aua opio nei i pt»r.p ae ai, he umi wale no kaalahao i ko«, alaila ike aku au ika hopena o kau niau haua a me ka'u. A owai la a uanei ko kaua mea e lanakila «na, nau paha na ka holoholona, a na'w paha oa ke kanaka, aka he mea maopopo oa'n nv>. lloko nae o keia manawa aka opio e kamailio nei, ua luai mai la ua lio nei i kekahi mea uiailoko mai ona a waiho iho la mamua o ka opio, a i ko na hopu ana iho ike iho ia ola he buke uuku nani. Nona ka waihooluu oke a ua omau ia hoi me kekahi piue <laimana, e lewalewa aua hoi kekahi mau kaula g»l». I ka uiauawa a ka lio i luai ai i keia mea, ua hao aku la oia i koua ikaika me ka manao e hemo aku oia, aka, aole pela, ua moku aku la na kaulaliao elima, a lie elima i koo.

Iloko o keia manawa, ua 'īoaopōpo iho la ika opio, aole he wa pono e ae ana e hoomakaukau ai, o keia manawa wale no. Nolaila. hookomo ae la oia i ka buke iloko o kona poli me ka nana hou ole iho, a haka pono aku la koiia mau maka uiaiuna o ka lio keokeo. Wahi aoa opio nei iloko iho on& e lilo ana oe i pip na'u iloko o keia inau miaute. 0 ko ka opio manao iloko ona i keia manawa, aia a hoomaka hou ka lio o lele, alaila e hoao oia e lele aku n kau ilnna o ka lio/a e hoan oia i kona akamai hoioiio iloko oia uiulaau. Oiai ka lio keokeo e hoomakaukau ana e iele ako imua, aia no ka opio ke ku ala me ka makaukau. A mamua ae hoi oka moku ana o na kanlahao elima a kaawale aku ka lio keokeo, oia no ka manawa aka opio i lele aka ai me ka mama a hoho ilnna o ka lio keokeo. Ika opio i noho iho ai, aa moku mai la na kaalahao elima i hoopaa ia ai ma ke kumu laau.

A hd anuu ana ka ka opio i ike, a lie uina ana hoi ka ia nei i lohe, a he poha ana hoi kai ka lewa, kaalo ana lana nei ma na ao kaahlewa Iloko o keia manawa i ike iho ai ka opio, aole keia he lio okoa aku, aka o ka .* -»keona no, ka mea hoi ana i hele aku ai e hoola hou. He mea oiaio e oa makamaka lielu, helu, ua ola hou ka Lekeona, a oia ke kamu o kona ahai ana ika opio ika lewa, e hoike aku ana ina kupun a pau aka lewa, eia au oka Lekeooake kupua o ka Muliwai Make. Ma keia wahi hoi e. na makapaaka heluhelu, e waiho iki iho ike kamailio ana no ame ka Lekeona e lele ala ika lewa, a e kamailio iki ae kakou no Pīuke. Oiw .o Piuke e noho ana ma ko au - puni Muliwai Make, e hoolohe ana hoi i keia mea haluln, a me ba hopena e hikimai ana. I ka halulu hopoloa ana, aia hoi, ua lohe aku la ua Piuke nei i kekahi mea poha i ka lēwa. ~ Me ka puiwa nui i hooho ae ai ua Piuke nei, ua ola liou anei kuu hoaloha Lekeona. Oiai ano i keia hora i lohe ai au i ka hoailoua i maa mau ia'u i na manawa i kaahope aku, a ina o oe io keia,.e hauoli no au no ka manawa pau ole.

Iloko nae o keia manawa a ua Piuke oei e kamailio ana, ua Laupu koke ae la oia no fea ualowale kupauaha aua o kana ili. Ano ia mea i pane ae ei ua Piuke nei me ke ano kuLihewa, ina na kou mana i lawe aku nei i kuu ili, alaiia i ka wa kea la auanei au e ike liou aku aiiaia. Me keia maa huaolelo hope loa ua Piuke nei i pane ae ai a noho ih«4a oia e kali no ka hopena e hiki mai ana ma ia mua iho. Oiai nae ka opio Eaonohiokala e kau ana maluna oka lio Lekeona, a e uina poha ana hoi i ka lewa. Ua hoopuiwa ia ka manao o na kupua a pau, a e olelo ana lakou, owai la ke kupua nana i hoola hou mai ika lio Lekeona. , Aole he hookahi ona kupua i ike, aka, oka ka llio Leina Hiu wale no ka mea i maopepo, a kani iho ke u a ua wahi ilio nei. Me ka oleio ana, heaha la hoi auanei ka hewa, e noho ae no hoi au mahope 0 ko'u haku, a e hoao no au e pale i na poino e hiki mai ana e like me ka ma na i loaa ia'u. 0a keapuni ia ka lewa eka lio Le keona i ua puni efcofu, a i ka puni eha 1 pane ae ai ka opio ika lio Lekeona, iialo no ke aupuni Muliwai make ka p&hu hopu.

I loa no a paa ke kamailio ana aka opio, he uina ana ko na kapuai hope o ka Lekeona ka 1 ka lewa, ahe poha ana boi noho ana laua nei i ke aupuni Maliwai Make. He mea eehia no Piuke ka ike ana mai i kona lio Lekeonu eku aku ana me ke kino e naka aaa, ame na wai maka hoi e hiolo, lloko o keia manawa 1 hui aloha ae ai o Pittkj> me kona lio, a ua liooh&la ia e laua he manawa loihi me he ma kua la e uwe'ana i kana keiki. Aoie i i>au.