Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 19, 10 May 1890 — HE MOOLELO NO WOKA RALE KA Emepera o ke kipuka Ili Ka Olali kau lio o na Hilana KA MEA I KAPAIA KA OPIO PUUWAI HAOKILA A O Ka Poka Pahu o na Kualono. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO WOKA RALE KA Emepera o ke kipuka Ili

Ka Olali kau lio o na Hilana

KA MEA I KAPAIA KA OPIO PUUWAI HAOKILA A O Ka Poka Pahu o na Kualono.

" O. na me» kan» ko'n luhieha Na kahiko ha&heo o ks koa KaValia O ka make a me ke o!& I o.ka maMa ia p ka olhana Kaila." ' MOKUNA XXXVIII, KA OLALI kat; j.io ona iiilana no ka LI7A O EA MANAWA. rT O AO aka la oia i ka hookomo ■ ana ike kaulawaha aia hoi aole i koe mai ka lio eleele e like me kooa wa i kinohi, a o ka oluolu a me ka laka o ia na mea i panai.ia mai. A oii ka ua opio nei i pane ae ai, ke haawi aku nei au i ko'u hoomaikai ana Eoue kua hoa alo o keia ulu nahele mamuli o kou pe oluola ana | mai ia'u e hoohana hou aku ia oe, a ke ole āu e kuhihewa e lilo no oe i puna hele no ke alo alii o Pelekane nei ke hoea aku kaua ilaila Me keia mau oleJo, kau ae la ua alii opio la a kamoe aku la ko laua ala no ke kulanakauhale alii me ka lo*a ole'o kekahi mau kuia, oiai aole i hoao hou ka lio eleele e kue a hana ioo i kona mea hooholo Ia laua e hoi nei a ma kahi he mau mile ka mamao mai ke kulanakauhale atu, ua hoopuīwa ia o "Woka Rare 1 kona wa i lohe aku ai ika leo phe o ke kumakena, a oia kana 1 nalu iho ai iloko Ona he pihe kumikena aha la hoi keia ? Hoeuau ae la oia i kona lio no ka awiwi ana aku, a mamua aa o ka oili ana mai ona kukuna oka la o ia kakahiaka, hoea aku la laua maluna o kekahi puu, a malaila i ike aku "&i ua Rare nei i ka hapa o na hae o ke kulanakauliale. Mamuli o keia mau hiona a ftare e ike nei me ka maopopo 010 iaia o ke kumu i hapa ai o na hae, nolaila hookuu aku la oia I ka holo o kona Ho elaele ke hele la a ku ka hue'o i ke k)a mua me ke kue ole aku i kona makpmakē. A iloko o na hora pokole, aia oia īloko oka huikau oke kulanakaiihale kahi i kainepu ai, ma kona ala e hiki aku ai i ka halealii. ; Ua ike pu ia inai la no hoi oia e kanaka ia wa, aua pahola koke ae la ka loqo me ka hikiwawe o olelo ai|a, aole i make ka moi opio ! laia i koea aku ai i ka halealii, ka ohana alii e ku inai ana me ka uiakaukau no ka hookipa ana aku ia|a» oiai aa hoea e aku Ia ka lono no kona palekana, aole hoi e like me mea i lolw uiuh ia ai a i maiiao wale ia hoi aa lilo oia i luahi na ua l .la laau oka

uahele, _ j I ka mauawa i hui ae ai ua l\aro oko aloha iuo kaua ftlihvalihiQ a me ka ohaua alii ho mau sokoua ia ] 0 ka hauoli a uie ka puuioliaua a oba kahiko knmakeua i kau ia ai ua lu ū\ iholaiailalo. '/ Ma ia kakaliiaka ua liaawi ia ao h'e papaaiua hanohauo uo ua opio uu iio ooi, aua kouo ia ua mea a paul 0 komo pu akn iloko oua hauoli auM o ia la. 1 Maluna o ua papaaiua la ua hiai aku ua op|o uoi i ua knhiuia o kaua liij;a« kai holo ualiolo imua o ka poo a pali i akoakoa ao, a ua moni ia akn !a ia 0 lakou mo ka hiaai uni. \

Ua lilo pu ae ka linle lio kabi i hoopaa ia ai oka lio eleelo i walii makaikai nui ia e na lii a me ka laliui no ke ftilohi ana ika oiwi oka heokala kupua u na knahlwi o Polokan^. Ua akeua aku a ak»ua mai lakou i ka olali kau lio oke keikialii Ear-i, a ua lilo maoli no i mea ni lakou e moolelo mau ai i na la a pau a hiki loa mai i o kela lahu? kaulana, . MahofSe iho oka pau ana oua hauoli qka papaaina, ua makana aku ke keikialii Rare no kana wahine i ua lio eleele nei anauaui Ia o Pelekane i kapaakni ka inoa "Moiwahme Ane " Kolaila e ka mea heluhelu, a i ike ia kekahi lio ma ia inoa maloko o ko kakou nei nanea, e hoomanao iho o ka lio eleeie ia nana i alo na kualouo a me na awawa anoano o Pelekane me ka opio i kapaia lie Olali kau lio no na Hilana, a i makana ia aku hoi e ia no kana wajjina Ane Eare. ' MOKUNA XXXIX. KA HANAUNA ALII O PELEKANE He elna la i liala mahope iho o na mea i hoike ia ma ka mokuna i pau, | aia h&i puka ae la ke kuahaua aliī a i ke Woka Eare e kahea &n& i j na 'lii hanau oka aina a hiki loa aku i I \ ka makakila, e ako«koa ae ! lakou |iftloko o ka haloalii o St Ahl»ey ma-ka Ilora 12 ponoi o ua la nei, me ko lalou kahiko piha o ko lakou kulana, noia poni ana aku ia lakou maluna o ksfkuamoo alii pololei no ka wa pan ole. Aialnaloko b kela kuahaua alii, 'ua kahea pu ia ka poe waiwai a me ka poe hatie e akoakoa pu ae, no ka papahi i ka-hanohano oka la, malalo o'na pnunaue ana a ko lakou Moi opio. ? ' •• IKa a ka kuahaua alii i hoea ae ai ma na pipa alanui, ua pahola awiwi ae la ka lono a puni o Pelekane, ia wa i ku ae ai kel i a me keia puuwai makee alii, a kamoe aku la no ka halealii Sana Abbey. He la nanj me ka ulu mahiehie ua la nei i ike ia oja Pelekane, ua kalae na piko naauna, ao na pnu a me na kualono ke hoike mni la ko lakou mau nanaina i na luhiehu nani o kela a me keia ano, a ma ka hoopokole ana a9 lie wa na maka ke ike aku ia mau mea, e laa me ka nui hewahewa ona kanaka ame na-'lii oka aina, oiai ua unu ia aku ia lakou a piha kuineki ka pa alii. A he hookahi mea nui ī ka iehelehe ona kanaka oka iuoa o Woka Rare, ka puuwai waipahe o ka lokom&ikai, a iloko oxa mau nune olelo, aole loa i haule a kaawale mai ko lakou mau le helehe ae na kamailio e pili aDa i iia hana hookalakupua aua a'ii opio la, a lakou hoi i ikemaka ni. Oiai ka lahui Pelekane e huHamahi ana mai ke kiekie aka haahaa, aia ka manawa okala ke nee ae la i kona manawa, a o na ipuka o ka halealii St Abbey, ua wehe hamama ia mai la ia no ka poe i kahea ia maloko o ke kuahaua alii. E welo ana na hae me ka haaheo nui, ao na batari pu, ke uina nakolokolo ala ko lakou mau leo weliweli, mai ko ka aina a hiki i ko ke kai mau papu, no ka hoike ana aku i ke ao ho'ookoa, okala ia e hookahua ia ai ka hanauna alii oiaio o Pelekane, maluna oke kahua paa loa e like ke auo o ko lakou Q)HU koko aiii Ma keia wahi e ka «aakamaka heluheiu e braalo>e iho ko kaua kamailū ana no na ohohia hauoli o ka lahui Peiekane, a e nee aku k*ua uo raua ma kahi e lawelawe ia ai o na h»ua poni alii a ke Keikialii Woka Rare.

Ik* hiki ana ne oka manawa 1 ka' bora 12 p<moi, i» i nakolo a5» ai ka j leo o &a pukauiahi »10 ka !o;\, a iloko o 11* miimt<y pokoU\ \m poali! k© kaUnakauliale alii mo ka r. ivshi .l' k» ana ib<> o ka Jōo o ua pu-! kum&hi, ia wa 1 kvv a«? ai ke Keikialiil Woka B*re ilut«a a wMw mai la i koia mm ol«lo pokolo, pouī»i: | E na *fn a ioe «a eiakaawana, ua iH' iho raaluua o\i ka hanohano raa ka pa '" hola ana aku iama o onkon i ko koikoi' o kahana i hoikoia wa ko kuahaua'i alii I hoon akn at imua o oukou i kpia ] kakahiaka. 1 i pau.