Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 23, 7 June 1890 — Ahaolelo o 1890. [ARTICLE]

Ahaolelo o 1890.

. La HANA 11, lume 4,1890., Halawai ka hale e like me ka mau, Na Palapala Hoopii. Ueiuhelu mni o Kamai mai Uana uiai i keia taaa hoopii: I—E1 —E pa pa aaa i ua kahuunpule o na aoao h'oomana a paa aole e haawi i» i na oihana aupani. Haawi la i ke komite hookolokolu. 2—E noi ana e hoomau ia o Hnelo a me Houuauln no ka apana koho o Haua. Noi mai o Waipailani e waiho ia m» ka papn a noonoo pu ia me ke fean»WAi aka Luoa m«i Kooiaapoko mai e hoololi ana i ke kanawai koho balot-j.. Nana hou mai.no, he hoopii mai Kipahulu mui: I—E1 —E noi Bna e hoole loa aku i na kauawpi e hookapa ana i aa kai koeohiki, 2—E hoonoa loa ina kai kapa a pau lou. Waiho ia a noonoo pu ia me ka b'la a ka Lnna mai Koolaupoko mai. Hoike a na Komite Kamau. Waiho mai j lunahoomalu o ke ko-mite hookolokolo i ka lakou hoike e pili «na i ka palapala hoopii a Kamai mai Kula mai, e c>oi ana e koho ia na lonakanawai apana o Kula me ka balota. Ke noi nei kou komite e waiho ma ka papa no ka mea, he mau palapala hoopii bapo loa keia e hoea mai nei īloko o keia hale. Apono ia ka hoike« Waiho hou mai no oia 1 ka hoike no ka hoopii eaai Waiiuka, Maui mai, e nouoi ana e hoekaawale ia ka oihana kakauolelo a ka Makai Nui i kanaka okoa ae. Noi mai ke komita e waihp ma ka papa a noonoo pu ia me ka Bila Haawina. Hoakaka hou mai oia ua makaukau kekeiū mf« ea ka waiho aka īmua o ka hale, aka, aole nae i kaken ieoa na lt>ia o ke komiie. Na Olelo HoohMo meha Bila. Na Kamei he olelo hooholo e kauoha ana e hookaawale ia ma ka Bila Haawiaa i $2.500 no ke alahaka ma| kahawai o Hnna. _ | NaKahiokano he olelo hooholo e kauolia aua ī ka Loio Kuhina e hoakak& pouo uiai iloko o umi la, heaha la ke auo o ka hoohuihui a hoomoakaka ole ia o na haawina pakahi ona luna mikai nui, na hope, na makai malalo o ka oihana oka Loio Kuhioa. Kokua mai o Nawalii, a noi m«i e pu ileko o keia olelo hooholo, e hoomoakaka pu mai me na Kuhiua e ae i ke ano oia hoohaikau pohihihi ia ana ;o na uku, e like me ke Keena Wniwai, I Keena Kalaiaiua. Waiho ia malalo o | na rala. | Hoolalia ui»i o Kikila, e lawe mai apa oi.-i ike kauawai e pili ana 'i ka moui. Nonoi mai ka Loio Kuhiua e liaawi. aku i manawa heu nona e paue mai ai ika olelo Looholo mai a Paehuole mai. Xa Paehaole he o'.elo hooholo e kauoha ana i $600 no ka hana hon ana i ke alaūui pali o Wailiū. Waiho ia a neonoo pu ia me ka Bila Uaawiu*. Na White he olelo hooholo e noi ana i $15,000 no ka hoom»emse bou ana ike Hlaoai paU o Aalaloloa. Waiho ia a noonoo pu ia ms ka Bila Haawiua.

Na WaiDui!aui he olelo hooholo e aoi aaa b hookomo ia uia ka Bila Haawiua i $80D uo ka awap> o Keiuhou, i $200 no ka halo ukaua m« Eeauhou, i $200 i hale ukaua uo Khiluh, Waiho ia a ooouoo pu ia me k& Bita Haawiua, Waiho naai o Kalua fep boike no keia aiau palapaU hoopii: 1 — Kft hoopii a Kanni o>ai Knla uaai p noi suh e hookaawaie h o Kuh i aV>aa» koho okoa. WaiLo i» a ooonoo pa ia tue k<v k*hi kaoawai e !«»we i* taai an*. _ —Ka hoopii niHi H«na ni»l, aoīe e moraki na kaoaka i ko t«kou ainn ua haole. Oa manao ke komit?? ua pono 1 keia h«!e ke ae «hu i keia hOv>pii iua o ua kaiiaka wale no o Ku!», t>ka, ke nouoi nei keia hoopii i na poe a pan o keia aupnni. Ke noi nei au e waiho ma ka papa. B—Ks hoopii a Kamai e hooa«> ho hou in na kiaamn a eoe k§ hoopii e hoop»n ia ka Ahs Kohin», Ke noi nei ke komih» o M*«ihv> w* ka papa a U(H>-

noo pn ia.me kekabi mau lioopii e ae. Apono ia ka hoike a bo komitP. Noi tn«i o Kikilu 0 m k.-. uoo - aoo aoa no Qa haua o ka k. Na Haoao ka La. 13ila Hela 12, Helohela ana o ke kapawai © hoopaa sna i ka mōkuna 58 ona Keaawai o 1888. Noooi mai o Kalua ame White ma ka aoao e hoopaoeē loa. Mahope o na hoopaapaa ana ua kuhea ia na ae a me na hoole. He 18 toa lrn hoopnuee lo», ahe2Bma ka noole. N->iaii 1 aa huawi ia ka bila i ke komiie kalepa. Ma ke noi ka hale a ka hora 10 a m lune 5. La. Hana 12. lune 5. 1890. iīalawai ka Hale e like me ka mea mau, Na Palepala Hoopii, Na K»mai he palapnla hoopii e noi an» e ae ia aka na kanaka Hawaii e la paau ia lakou īho. Haawi i ke Komite 'nāalama ola. Hoike a no Komite. Na Mttkuisa laoahoomalu o ke Komita o pa bina e i wniho mai i ka hoike a ka hepanoi ake Komite e pili aha 1 ke kuikahi hon i hana ia e na Kuhioa me Araerika.

Bqlr aiai ln o Kikila 15araunu eoe ke ooi mai, e hoihoi hou in' kein iioike i ke Komiie, eo ka me», aole bo me.a ku i haūohano o keia hfile ka lawe ana mai o ke iliko o ka lakou hoike i oa olelo pili kiuo i oa Koliina. Nonoi mai o Paehaole e waihoia ka hoike ma fea papa a lawe ia mai ka haike a kn hapa uuku a ke Komite, kokoa mai ke'|ii Balanwina i ke ooi e walho me ka paoa a doodoo pu ia ixa hoike a elna a ke'Kotai'te. Mahope iho o tta hoopaapaa ana, ru!a mai la ks hale, a ua hoopii mai o Kalua 1 ka ro!a ana a ka Hale, me ke pakike aoa mai aole e hiki ia'u ke ae e hoopii i ka rula e keia oiai oa'u i hooōoho mnl »ila. Noi mai ke Kuhina Kalāiaioa e haa'wi ia ka hoike i k'e Komite okoa 'ae. Ku mai o Buki a noi ihaika mai e unubi aku ka mahele olelo ī ka hoike a ka hapaoui, a ua pale m«i ka mahele olelo manauli oka pohihihi o kekahi meu olelo a me ke kapa oiai he kepulu kē"komite Hoopaapaa hou ka Hale ma ka mea e pili ana i na rala, a mahope oa ku mai o Kalua a pane koe mai ī ka lana o Koolanpoko mamoli o ko ka mea hanohano mai Koolanpoko mai hoopuka bd» i ka roo)dwa o ka mihel© olelo a pela akn, Mnhope ua uuuhi co«i ka mahele olēlo i ka hoike & ka hepanui o ke Koraifc°. Noi mai ke 'lii Balauioa e waiho keia hoike ma ka papa a lawe ia mai kB hoike a ka hapa uuka o ke Komite, no ka mea owau kekahi lula o keia Kouiite aua halawai keia Komite i ke &hiahi nei uiawaeaa o na hora <L me 5, hooholo iho U aae e hoopaoee me ka maaao e h&lawai hoa &ua i keia la, a ua mauaolana ia e loaa hoa mai aaa m&i ke Kuhlna o ko na aina e mai, he mau palapala hou e hoelawa hou mai ai i ka hoike, aka, i keia kakahiaka n.B,e ua hiki mai la keia hoike me kekahi wahi palapala uuku mai ka lunahoomalu mai oua Komite nei, e oielo ana ua koikoi ikaika ia mai ke Komite e waiho | koke aku i keia'heike i keia la. Nolaila, aohe o'u manawa e nana pono ai i ka hoike, ua hoole aka au i ko'u kakau inoa ana. A oia ka'a e nonoi aku nei e waiho ia keia hoike ma ka papa a nopnoo pu īa me ka lioike a ka hapa uukū o ke Komite.

ELoakaka tttai ke 'lii Wihmauu Le luaikai (io k« wailio nua ma ka aka, oke kaāoha aku e pa"i ka pono ioa. ■: Nioaa ia k \ waiho ma ka papa a nooooo pa me kn hoike a ka hapa uaka o ke komite a hooholoia. He 20 oia kft ae & be 22 ma ka hoole. Ma ke noi, a« lioopttie« ka hale & aoho i k* hora 10 ft m luoe (>,

La 13, Trxr. 6,1890. Halawai ka Ilale q like oia ka me i mau. Peresideua iua ka uoht\ lioike a ua Kouiite. , Na ke 'iii Mula (uuahoomulu o ke komite kalepa i wailio max i kn lakou hoike uo kokahi mau palapala ekola m«i a Kauini mai: I—E papa aaa i fce koma aua mal o ua lahui o ua aiua e iloko nei o ka siaa. 2—E ujoi aoa i hookahi Uikiui kaai waioua «s ua apaua koho, a me kdknhi hoojjsu okoa iho. A ua msuao kou komitj &p--be mau kuiau kupouo uolaila, ke upi uei e hoauioe u uia ka papa, ka hoike. Hoike mai o W II Kamaki luuahoo mslu o komile o ua aiua aupuui e pili aua i aa olelo hoaholo lehatohu a me ka pal&pala hoopii inai a Klal*|a mai, e uoi aua o hoopau i ka papa al%uui, a e hoata i kaunwai o ua luua &li-

nui. Ke noi nti kou komite e waiho ia tQB ka pāpa a noouoo ia fca bila baa wina, * -1.. Hoohalahala mai ke 'iii U&lauwina aole i kupouo e waihoia a nepuoo pa ; me ka bila haawina, no ka uaea lie mea okoa loa kela he hoopii mabale pili kaaawai.ia, Aponoia ka hoike me ka hoololi a ke 'lii Eakuwina. Hoike mai o Laeaa ua pau i ke pa'i ia ka hoike a ka Laaa Hooia Nui o ke Aupani. Na W H Ka'aaki hon tnai no he ho- ■ ike no ka hoopii ti n* rab.iki e noi aoa! e hookaawale ia iia kulaia no ia lahui. Oa noi mai ke komite e waiho ia ma 1 ka papa. ' ' . ■ Kamailio mai ke Ēuhina Kalaiaina, | aohe hiki i keia hale ke haawi aku i j mau Ia kulaia no na Pakiki a Uhui e ae paha, nolaila ke apono aku nei uu i ka waiho ma ki p»pa. Hooholoia. Hoike hoa mai o W H Kamaki e pili aoa i ka haomoo ana i- ke alnhao. Ke noi nei ke komite e haawi ia i ke komiie o oa alahao. Aponoia ka hoike a ke komite. , Iloike mai o Loeaa ua pau i ke pa'i ia kekahi maa bila kanawai eiwa. Hoike mai ke 'lii Kamaki ua aaono mai ke Alii ka Moi i ka paue a ke komits wae i Kana haioleio Alii. Aponoia ka hoike. Noi mai ke 'iii Wilimana 'ke komiie o na aiahao e haawi hou 1 manawa no ia komite. H oholoia. Noi mai o Kikila BarauQu e hookuu ia kela komite wae e pili ana i ka haiolelo alii. ;H6oholoia, Paoe mai k* Loio Kuhina i ks nioau a Paehaole i waiho eaua ia aka ai, a eia ka helann oaa tioi opiama 390 tiui i haawiia i ka Papa Oia; ma ka lima o Luna I)uts he 850 tiut; a. ma ka lima o ka Ilamoku ho 10, a o ka huina pau he 1.280 tini, a aohe loaa ia'u na wahi apaoa dala okeia huina. Heluhelu mai o Kikila i kekahi bi!a kauawai ana i hoolaha e mai ai, he kanawai e i ka Pauko 3 o. ka Mokuua 35 ona kau»wai o 188G, a waihoia na ru!a. Pane mai ke Kuhina Kalaiaiua uo ka nioaa a Lueia, heaha la ke kurau o ko ke Kuhina Kalaiaina hooūha; aoa.' i ka poe koho haahaa no kekahi hana «iupani. Pane mai ke Kuhioa Kalaiaina ua kauoha ia oia e ke kanaw&i e hana pela.

Pane hoa mai ke Kahinn Kilamina i ka o!elo pane oo na olelo a"ka Loio Kahina keknhi mau oleio honholo i onou ia aka e na'lii Mala me Papai. He 2 hora a rae hapa ka loilii o ke ka~ mailio ana tn» na o!s>Io elua, a uh pili pu na lehelehe euea o na k>koino. Noi ka Loio Eahina e waiho ma ka papa a l&we mai oia i kana olelo pane no keia mau olelo a ke Kuhina Kalaiaina. Noi mai hoi o Baki q pai ia aa olelo wehewehe soa elaa, kokua mav o Hoohoioia. Ma ke noi, hoopanee ka ha|e a noho hoa i ka hor» 10 a m. lune 9.