Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 23, 7 June 1890 — Ahaolelo o 1890. [ARTICLE]

Ahaolelo o 1890.

LA llaka 9j lONĒ % 1890. Halawa'i ka Hāle e likeme ka mea maa. Peres!dena ma ka noho. Na Palapala Hoopii. Na Kalua ba palapala hoopii mai Kalawao, Molpkai mai, h uoi. HU£ e ae īa aku o Kauka Luzt e lilo i uoho paa no ua ma'i ma Kalawao. Waihoia 5 ke komite malama ola, 2—Mai laila mai vo c voi aea i 62000 5 »ko do Kaoka Lozt, "Waihoia a 000000 pu me ka bila haawioa. Mai a R W Wilikoki mai he palapala hoopii e noi ana e hookomoia ma ka bila haawiua i $5,000 no ka haoa ana i alanui mai Iwiiei a i ka Halemai ma Kalihi. Wnihoia a 000000 pu me ka biia h.iawiua. Na ke 'lii Pua he hoojpii-e noi ana e hookomo ia ma ka bila haawina i $7,000 no ka hana ana i alaoui mai Kōpalama a alaniai Kūla. Waihoia a hoonoo pa me ka bila haawioa. Na Kanealii he palapala hoopii e noi aua, e hoomaopopo pono be aapooi 1 ka pono o ka leholehu e pili ana ma na uwapo a aie na awapae a paa o ke aupuni, no ka mea ua īke ia ka pilikia i kekahi wa. Haawi ia I ke komite o na aina aupuui me haoa hou. 2—E hookomoia ma ka b;la haawioa i $2,000 no ka hana aoa i ke alahaka 'ma Paokukalo, Wailuku Akau. 3—E noi ana e hoomaopopo hōu ia ke ktoawai o na Kiaaiua. Waihoia ma ka papa a nobuoo pa ia me kekahi bil« kaoawai e lawe ia mai aoa . Mai a Kahookano mti he miu hoopii e noi ana, e kukuluia i Halemai no ka apaha o Kohala. 2—E noi ana e hoonohoia i wahme Yir>g ne j mea malama i na ma'i, Waihoia ma ka papa a noonoo po ia me' kekr.bi kaUawai e lawe ia mai aoa. Helahelu hou mai o Kamai he hoopii e noi ana e hoopau i ke kaoawai o ka poe koho alii. Noi mai o Paehaole e waiho īa ma ka papa a laWe mai i kanawai ē hoololi koa i ka pauku -08 o ke Kumukanawai. W-aiho ia a Doonoo pu me ka hoike a ke komite hookolokolo. 2—-E noi ana e hookomo ia m». ka bila haaWioa i $5,000 no awapae o Kipahulu. Noi mai o ' JPaehaole e waihoia ma ka papa a noonoo pa m« | ka bila haawina. j Mai a Hookano mai he hoopii e noi ana e kukuluia i hale kula Eoēlaoi ma Honomakau, Kohala Akaa. Haawiia i ke komite hoonaauao. Na Kalua e noi aoa e kookomoia ma ka bila ha-.wioa i $3,500 do ka hana ana i alahaka mh ke kahaw&i o Waikapu. Haawiia i ke komite o 'na āina aapuoi me han* hou. 2—-e hooooa ina kai konohik?, wailio ,ma ka papa b n doo noo pa me ka bila a ka lona o Koolaa poko, Na Paehaole, e hoohalike ia ka oku ona kumukula. 2—E haawi maa ia ka hana i na knpa o ka aina mamaa o na malihini. 3— E hookaalike la ka aku o na makai haole me na Hawaii. NaMakuieihe hoopii mai na Pa* kiki mai 220, e noi ana e hoopauia ka Maheleolelo Pakiki o ka aha hookolokolo. Noi o Kalua, a ua hooana loa ia k*j hoopii i ka Kiekie. Na Kanealii mai Wailaku mai, e noi ana e hookaawale ia ma ka bila haawina i $1,000 no ka hoomaemae ana 1 ke alanui e pii !a iaka o lao, Wailuko, Maui. Waihoia a 000000 pa ma ka bi!a haawina. 2—E hookaawale ia ma ka bila haawina i $2 S OŌO no ka hana ana i palewai ma ke alahaka o Wailaka Na Kalaa he hoopii e noi aoa e hoopan ia ke kaoawai e pili ana i ka papa alaoai eka nei, a e hoala ana ike kanawai o naluna alanai naio ke aupani. Haawiia i ke komiie o na aina aapuoi. 2 he hoopii e noi ana e hookaulike ia ka aka o na kamukula Hawaii me haole. Haawiia i ke komite hoonaauao. 3—E hookaswale i3 ka uku kekauolelo J oka oihana makai nui. 4—E hoopaa 1 ka Aha Kanio«. s—l $10,000 i uku no Kauka Luzt. Waihoia malalo o na | ru!a. |

N» Khiu »i e uoi aua e hoihoi hoa ia mai ke KnmukBa«wai o Kamehameha V., no k» aioa, Noi ojsi o Paehaole e waihoi* nis k» p?»pa a lswe mai ka luoh o H«uh i kauawai e hoopau nua i ke e ko uei, Waihoia i»#ilalo o oa r»la, Hoike a ua Koajite taau. M«i «i J W līkUih luu'Uioomala o te kou)ite hiHikolukolo he h»>ike uo ka ualapala e hoopau aua i ke koho īa auH o aa alii o ka ahaoleio. Noi euai oia e waiho ia oia ka pap i a lawe ia uaai ke kauawai e hoololi ai 1 kekahi uiau pauku o ke Kuaiukauawai. 2— Ka hoike e pili au* i ke uoi e haemi ia ka uka oka M.ci. 3 — K.a hoike e pili aui no ka hoouiaoMa oke kuokoa o ke aupuiii. Apooom ka hoike a ke komilē a waihoia malaīo o na ruU,

Olelo Hōoholo mē na Heluhelu uaai q liikhte be olelo hooholo o kaaoha ana o hookomoia ma fea kila haawioa i $1000 no ka haoa ana i alanoi do na apana aina a ke aoponi 1 hoolilo aku ai ma Honokaa. 2—l $15,000 no ka hooinaemae ana i ke ■ alaniu pali o Waipio, Ilamakaa. 3—l $800 no ke knkala ana 1 halo noho no ke kuoiuknla ma ka apaua o Koha!a. Hiawiia i ko komite hoonaauao. Helahelu m'ii ke Kiihina Kakina no ka wa i Uo kanawai o hooloH ana i ka 31 o ea o 1888, Waiho ia no ka heluhela, e!ua. Nana hoa mai no ho ka wa mda i ke Kanāwai e hooponopono hon ai i ke kanawai hooknouoopo, Waihoia no ka holnheln elūa. Hoike mai ke Kuhina o ko na aina e oa kakaninoa ka Moī i ka bi!a kahawai e hookaawale ana i na lilo o keia kau ahaalelo. Heluheīu mai o Riknte i ke kanawai e hoala āna i maq halemai lala ma kela ame keia mokapaui. Waihoia no ka heluhela elna. Hoolaba mai ke 'iii Papai e lawe mai ana oia be e 'huoponopono ai i ka noho ana o ka poe. hoolimalima ma kahi e noho ia nei e na Pake ma Honolala. Hoike mai ke Kuhiaa o ko na aina e i kana pane no ka olelo hooholo e kaaoha ana iaia e hoike aka imua o ka halai na palapāla, na moolelo a me na mea a paa e pili ana ina n i hana ia kekahi man knkakaka pili knikahi mawaena ōna ame be Kuhina noho ma Wesicetona, Amerika. 2—He pane no oa olelo hooholo e pili ana i ka malama ia ana o na pnalikoa puala haole a elaa. Noi mai ke 'iii Makate e waiho ia ma ka lima o ke komiie koa ka hoike hope a ke Kahina. Hooholoia. Waiho mai ka Loio Kuhiua i kana hoike e pili ana i na ole'o hoohoio elua a na *iii Maia me Papai e ninau ana no ka malinaa ia ana ma ka Halewai i kekahi poe kiaī mawaho ae o na makaī, a e hoike ana oV V Akepoka a me E W Wilikoki na mea hoala haanaele i lohe iā. Noi mai ke Kuhina Kalaiaina e waiho ma ka papa a lawe naai oia i kana pane no keia mea, oiai aa kama* ilio pinepine ia oia me ka Ilamoku ma ia lioike.

Ma ke uoi, ua hoopanee ka hale a noho hoa i k<» hora 10 a m, lune 3. LA Uana 10, lŪNE 3 , 1890. Haiawa} ka Hale e like me ka mea< maa, Peresidena ma ka nobo. Na Palapala Hoopii, Na Kamai i helohelu mai i keia mau hoopii lehnleha mai Makawao mai, penei; I—E noi ana e hanaia i kaoawai e hoopao ai i ka Papa Ola. 2—E noi ana e hana ia i kanawai e hoopau »i i ka noho ana o na ma'i lepera ma Kalawao, Molokai, me ka hoihoi ia o bs oob > i ma na halemai ma ra apana. Haawī ia i ke komiie malama o!ft. 3—E noi ana e hoo'taawale ia o Knla i apana hookolokolo okoa. Waihoia i ke komiie hookolokolo. 4—E ae ia kela a me keia apana e koho i ko lakou mau louakanawai apana iho. 5 —E ae ia n* oa makaainaea e koho i o» lunakanawai, na kiaaioa, na luna makai, na hope a pela aka. Noi mai o Nawahi o waihoia ma ka papa a lawe ia mai i bila kauawai, Hauie. Noi o Paehaole e waiho ma ka papa. Hooholoia, Na Kalua, mai Kalawao, Molokai mw» e noi ana e hoonoho ia ī hope kauka no Kauka Lūzt, a e hookaawala ia i puu dala uo īa hope kauka. Haawi la i ke komite malama ola. Na Kamai, mai Hana mai he hoopii e hoonoa ia na kai lawaia a pau. Noi mai o Nawahi e waihoia ma ka papa a noonoo pu me ke kanawai a ka luna o Koolaapoko. Hoike a be Komite. Na W H Kamaki, lunahoomalu o ke komit* o na aina aopum me haua hoi?, i w«ho mai i ka hoike e pih aua i uja hoopii lehuleha wale no na i?a uwapo, na alanui, na awapae a ui'e luawai aniani. Ua noi mai ke komite 'e waiho ma ka papa a noouoo pu me ka bila haawina. Apoeioia ka hoike. Noi mai o 15alaunu lunahooiualu o k® komUa w*e e piii aua i ka opiuuaa e haawi hou aku i manawa no lakon. Hooholoia. j Koi mai ke 'lii Makapolen% lunahoomaiu o ke komila wae uo k« iuii ana i na hana kolohe i ka hui hoomue waea uioaaa, e haawi hou aku ka hale \ manawa hou. Heoholoia. ! Waiho mai o Makiuai o ke komUe o na aina e lawe mai ana oia i kalii wa i ka hoiko no kekahi bila i haawi ia aku la lakou. , ; Koho reresideaa i na hoi o ke Kocuite Wae o na alahao, a eia ua UI4. Ke iii Wilimaua, Kl\ Hiud, C I>iowu # ke lii Cammina a me ka Loio Euhiu*. Na lala o ke KomUii Wa,o uo ka ponopouo 1 ke kuai ana i k& opiuui^.;

Ke 'lii Walbri<lge, J M Horoer, V Kanuka, ke 'lii Pilipi a Buki, Hēlahelo mai o Halste«d no ka mua i ke kanawai e hoonōho ai i luaakaoawai hoomaia no ka apaua o Makawao. Waihoia malalo o na ra!a. Na ke lii Makaie no ka wa mua he kanawai e hoohui a e hooponopono ai i na palapala kii Ganshee e pili ana iua ohi aie aoa, Waiho ia no ka heluhelu elaa Nuna mai no no ka wa mua he kanawai e hoohoihoi a hooholomua ana i ke pa'i a hoolaha «kea an.a i ka n'ipepa Paresaido Waihoia no ka heluhela elua. ' Hoolaha mai o Kahookano e lawe maī ana oia he kanawai e hooluha hou ai i.ka baro oka hoonaaaao aua i na Hawaii ma na aina e. ■ Nana mai no no ka wa mua i ke kanawai e hookaawale hou ai i wahi e noho ai ka aha kaapani apaua ekolu. "Waihoia malalo o na rula. Waiho mai o Kikila he olelo hooholo e kanoha ana e uku ia ke kakHuolelo o keia hale i $10 o ka la, maheleoielo i £10 oka la, makai iss o ba !a, elele i $3 o ka la, malama hale $2.50. Noi mai o Kauhi i $2 no ka mnlama hale. Haule. , Noi ke alii Pua i $lo pakahi ka uku 0 ke kakauolelo me mahele olelo, heule Noi o Bush i $12.50 pakalii o ke kakauolelo a me ka maheleo!elo. Haule. Hooholo loa ia ka 01010 hooholo a Kikila. ■ ! Na Baker he olelo hooholo e noi ana 1 $100,000 no ke knkoiu ana i Halemai Pupule, mamuli oka hoomaopopo ia ana e uui ana na nupule malalo o ke kanawai opa mau. Waihoia a noonoo pu me kabila hnawina. Na Lneaa he olelo hooholo e ninau ana īke Kuhiaa Kalaiaina ike kumu 0 kona hoolaha ana 1 ka poe koho haahaa no kekahi hana i hoakāka e ia kona haawina. Waihoia malalo ona ralaNa Kanealii he olelo hooholo e noi ani i ke Kuhina Kalaiaina e hoike mai 1 na kumu kupono o ka wawahi ia ana oka pa alii j oiai ma ia wawahi īa ana na lilo ka handhano a!ii i mea henehene ia, a e pane mai ko Kuhina īloko o ekolu la. Waiho mai o Kalaa he kapawai e hoomaopopo ana i ke kuai ana i ka opiuma. Na Paehaole he olelo hooholo e ninau ana i ke Liio Knhina ehia ia ka nui o na tiai opiūma i loaa aku aewa iho nei ma kahi paa o ke aapuai, a ehia la dala ka nai o ka waiwai io oia mea? E pane mai ke Kahina iloko ekola la. Hooholsia, Heluhelu mai o W H Kamaki no ka wa mua ike kanawai e laikini ai i ka poi. Waihoia malalo ona rala. Nana hon mai no no ka wa mua i ke kanawai e hookaawale ana i ka mare o na me» i loaa i ka ma'i lepera, Waihoia malalo o i>a mla.

TVaiho mai o Whiie hB olelo hooholo e kaaoha aea e hookaawale ia ma ka b'.la haawina $5,000 mo ka hana aaa i ke awapae me ka palekai o Lahaioa. Waiho ia ma ka papa a noonoo pa me ka bila haawina. Hoolaha maī o Rikbte e lawe mai ana oia i keia maa kanawai: I—He kanawai e hookuo ai i ua data maluna o kekahi msn waiwai. 2—He kanawai e hoololi ai i ka Mokuna 7 o ua kanawai karaitna, 3—He kanawai e lioololi ai i na auhau. Na Kahookano he olelo hooholo e «aioi eiiookaawalt ii $15,000 ma ka bila ha&wioa no ke alanui pali maj Kohala. Waihoia malalo o na rala. Na Hana o ka la. Helahela elaa i ke kanawai e papa ana i na haoa kolohe i na poo!et*, na i haokani ame na hoailona. Hnawi ia i i be boruite kalepa. | Hehihelr elua ana i ke kanuwai ej hoololi ai ika Pauku 3 Mokaaa 26 o na kauawai o 1888 Waiho ia nialalo o oa rala. Helahela elaa ana o ke kanawai e hoemi aoa i laīkioi kuai kauHuo, Hoohalahala uuai ke 'lii Wiliro*aa uo ka like ole o ua olelo elua. Waihoia uia lalo o na rala. Helahela elaa ana i ke kanawai e hoopau ai Ika Mokana o, oa kana wai o 1888, Haawi ia i ke komiie hookolokolo. Ma ke noi, ua koopauea ka hale a noho i ka hora 10 a ui luue 4.