Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 24, 14 June 1890 — Ahaolelo o 1890. [ARTICLE]

Ahaolelo o 1890.

LA Hana 14, lune 9, 1890. Halawai ka Hale e like me ka mea man. Peresidena ma ka noho. Na Palapala Hoopii, Paoe mai ka Loio Kuhioa, ua makeinake loa au e kaioailio i keia inannwa, ma ke aoo e paoe ako i oa oleio a paq ake Kahioa Kalaiaioa ī paoe mai ai īi»'q i ka Poalima nei. Eula mal o Kikila Balauno, orBi" ka Loio Kuhina e haiolelo ana, Pane ki Peresidena ua ka ka Loio Kuhiua 4 kamailio malalo o oa rala. Hoopii mal 0 Kikila i ka rula aoa a ka Peresideoa imua o ke kpmite o ka hale. Ua hoomau oaai ka Loio Kuhioa i ka olelo ana mai peoei: I kela la aku oei ua hookua aku kakou i ke Kuhioa Kalaiaioa e*kamailio loihi me ke keakea ole ia aku, a oiai hoi, e holo aoa kekahi o na mokuahi i oa aioa e i keia la, me he mea la e hooili ia aka eoa maluoa ooa oa eke leta, a me ka haiolelo pu kekahi a ke Knhina Kalaiaina i pa'i ia a hoolaha ia ma na nupepa, a i ole, e hooili ia aku ana he hoike o ia mea ina aina e, Aole loa au 1 makemake e lawe hewa ia aku oa' lono, aia he mau hooneoe kaaa ua hoala koke ia ae nei iloko iho nei o Aperila. A oohila au i maoao ai he maoawa kopono loa keia oa'u e kamailio ai; me ke pale kumo ana i na olelo a ko'u hoa Kahioa i wale ai a nui ma luna o'u ame ko'u maa hoa mawaho ae. Kam&ilio mai o Kalua, ua oianao aa e waiho a hoea mai na hoike a elua i' kauoha ia ai e pa'i, a o ia ka manawa e kamailio ai. He mea hilahila no'u ka ike ana ke hakaka oei keia mau laoa kiekie oke aupuoi, he mea hoa keia, a aole au 1 ike mai ko'u ooho aoa he hoa no keia hale oiai ka 1880 ahiki i keia la. O ka mua keia o ka'u ike aoa i ka hke ole mawaena o na kaha waiwai oka lehulehu, na kauwa a ke aupuni, a ina lakou e like ole mau mai ai, he hookahi wale oo alanui kupooo a ka lehulehu e hana ai, oke kipaku aku ia I&koa ā paa.

Kam&ilio mai ke 'lii j M Ho'raer, ua manao au i oa e hoopololei mai nei ka* mea hanohano o Wailaka i ka rula ana a ka Peresidena i ka Loio Kahioa, oia hoi e kamailio mai ma na mea a pau e ! pi!i ana iaia iho, aole hoi o ka ohi paka wale toai no i ōa mea e ae. Kamaīlio mai o Kikila Balauna, o! keia mea ake 'lii i hoakaka iho nei. ka'a i makemake ai e hoopololei ia oa kamailio ana, aka ua rula ia iho uei hoi e ka Pereßtdeoa, a oia ka'a i hoopii iho nei ia ra!a «na imua o ke koajīta o ka b«le ke hooholo ia. Kamailio mai ke 'lii Wilimana he mea kupaoaha keia i ko'a ike aaa, uo k« mea, oiai kekahi e ku aaa e koike no kekahi mea pfli isia, a uh hoapanpa wale ia iho la no» me he mea Ip, ua ka-' pono no ka Loio Kuhiaa e hoakaka pouo imaa o keia hal«? i aa haua a paa 4 e pili ana i kona keena, a i na paua aua paha qo kekahi maa mea i niaan ia aku a i hana ia aku psha iaia. He mea kopauaha no hoi ko'a ike Hna ma kekahi mau uapepa haole, ua hoao ia e keakea ko ke Kuhiui hoao ana e pane i kekahi mau oiaau a keia h*le. A ke uoi aku neī au e hookaa aka kakou i ke Kuhina e kamailio uoua iho. Ua kokua ikaika o Kahookano i keia mauao me ke uoi mai e uiuau auo. Ma ka uioau auā, aa hooliolo ia kel uoi.e paue ka Loio Kahiua uoua iho ma ua olelo a ke Kahina Kalaiaiaa e pili «na i ka Ilamaku o ke aupuui. A oia ka ka Loio Kuhiua i haiolelo loihi mai ai. Oui ka Loio Kahiaa e kamailio aua i ua we» pili i koo* kaikaaau», ua kue mai o Bikate iko ka Lno Kuhiua ku p&le aua uo ka pouo o kekahi kauaka mawaho. Kokua mai o KiklU i ka mau&o oka loua mai Hamakua uiai, aka o ka'ue mauao nei, e k«msil o uiai ka īioio KuUiua uia ua mea a pau i pili i»i« e iike uie kana i uoi ilio uei i keia hale. He oiaio uo ua kamailio ke Kuhiua Kalaiaiua mawaho ae o ta uiea kapono iaia ke olelo, a ua kakali aku au o& l»kou eei ae no e īke &e ia mea. Hoopa«p»a k* hale, alaila ua hee uaau liiai la uo ka Loio Kuhiua i ks' bftlolelo *UB. auk« uoi, ua hot>maha ka hate a nolio how i k» hora 1:30 auwioa" ia, Ilor<» 1:30 p m ha'awai hou ka ha!e • llke me ka au» mai ks iiara 19 mai i> ke awalea.

Da hoomau oiaī 1« do~kā Loio Kahina i kaoa haiolelo apa e like me ka I hoouiaka epa oka h&law&i i _ke k&ka.hiaka ahiki i ka paa ana. Koi be 'lii Wilimaoa e aoohi ia keia haiolelo a ka Loio Kahiiia a e pa'i la u haawi ia i kekahi koraite wae. Noi ke 'lii Balaawin&, m&hope o ka unuhi ame ke pa'i ia aua, e pooo e haawi ia i kekahi komite o 7 lala. Kokaa m&i be iii Wilimnna ika Loololi. K&mailio m&i o Kikiia no kn like ole o na noi, no ka mea, i kei« wa" he e?oa doi 0 wBĪbo nei imaa o ka Lsle. I—o ke noi e unuhi a p»*i. 2—o ka haawi i ke komite. O ka mea pouo w&le no e ke kauoha aku e uouhi a pa'i a aia a hoihoi la mai ika hale alaila, haawi aku i ke komite. Paue mai ke Kahioa Kalaiaiua no ba wahahee o kekahi maa mea aka Loio Kūhina i kamailio ai noaa. Ua pale pn mai ke Kohiua Waiw&i no ka oiaio ole o na olelo a ka Loio Kahma e pili an& iaie. Noi mai o Kalua e uinau ano i k« noi imua o ka haie e uuohi ia a pa'i ia. Eoohoio ia. Ma ke noi, ua hoopanee ka bate 9 ooho hod i ka hort» 10 a m, lane 10.

La HANA 15, luke 10, 1890. Halawai ka Hale elike iue ka noes mau, ' ' Kamailio mai oE W Wil.'keki i ka hale, ua makaukaa aa e kamailio pale aku i kekahi mau olelo pono ole' a k£ Kahina Kalaiaioa i hooill mai ai malanao'a i ka Poalipaa i halaae. A oiai hoi aa ae la kp'a hoa i hpioo pa ia āi e ke Kuhioa Kalaiaina e ka paie nona iho ika la inehinei aku la, nolalla aa manao au e ae ia mai ana aa i keia la e kamaiiio no ko'u pooo kaokoa iho, a iuamnli ona oielo a ke Kahina au i hoiuoi me he> ta oa Jawe mapli iia wao mai a'o aka ko'u maa pono kivila pili paa, aaa lilo an i mea ole a hiliuai ole ia. ■ Iw&eoa dko Wilikoii wa e hai'olelo ana, aa helahelu mai la oia ika palapaia hookoha a kekahi o oa laaakoa kiekie o lialia, © hoike ana i koaa kaiana hoiomaa iloko o na kala a'o koa o Tarina ma italia. Pna kaaa maa olelo, 1 ka hor a 11:25 a m, Noi mai o Whito e anuhi a pa': ia keia pane a lawe mai i Bafe 000 pa ia me Da hoike i oa- Knhina a elaa a haawi aka i kekahi kbmite Hooholoia. Na Palapala Hoopii, Helahela mai o Kikila i keia maa hoopii elua: I—E hoopaa īa a 1 ole e' hoololi ia ke kanawai e hoohaiki aoa i na eemoka msi na aina e mai, Haawiia kb J£om:te hookolokolo. 2—E lioo- , moe ia ke ppipa wai o ke a hoea i na kaahale o kahi i kapaia Sea View, ma Paahi», Manoa. fiaawi ia 1 ke komite o na aopani. Na A S Wilikoki mai h? hoopii Haena, Kaaai mai, e noi ana e hookaawale ia ma ka b'la haawiaa i $2000 no ka hana hou ana ike alanai pali ma' Haeua, Kauai. Na Luc;>B, uiai Hooolulu mai he hoo pii na na makai, e noi ana e hooaiahua haa ae i ko lakoa uku. Ha«tfi ia i komit3 hookolokolo. ' Noi mni o Kahookano e waiho ma ka' paoa a hoonoo J)i tte fca b!!a haawinei ma ka mea e pili aoa i ka aku o na' makai. ' ' Hoakaka mai o Kalaa, he »»laa wal£ no a!anni a keia paīapalā hoopli e bēle > at v , ka aitia i ke komiie waiwai, ka lai i ke komite hookolokolo. ' Noi mai o Kikat* e waiho ia ma papa a nooaoi) pa la me" k'ekahi maa ! palapala e ae e hoea mai aoa. Katnaitto msi k« Mif "\Yilimstj« aohe waiwal o k-» waiho ana o keia palapala hoopii a noonoo pa ka bī!a hāawlhi oiajj aa mahtiahaa kahiko no aa haa hela o ia lnla. Noi mai o Laeie e haawi ia i kek?>hi komite. No keia hoopīapaa ua kahea ia ka ninaa ano. Ninaa ia ka haawi aaa i ke komite waiwai. Haale. • " r Ninaa ia ka waiho ma ka papa a noo noo pu me k» bila haawma. Haule. 3

Niaaa ia ks ia i ke komilō hookolokolo. Hooholoia. Na Kftbookano hīs hoopii mai Koba!a to«i e noi au», <? hoopaa i« kē k&Mtii e pili i ka baro hoopae litoa2—E ia 1 $1,500 tb»' k® bi!ft iit> * kt? kukulu sds 1 Kula Katolik)i mt» Kobftī«, Haawl ia i ke koniite boot>ttfttrao, Mm* a Kane»lii mai Kau mai, he boopii e> ooi «u« e liooooa ia ko O K Apiki oobo huh i Iniiimakaiinah», a e koho hoo ka apana o Kau. Haawi ia i ke koonie hookolokolo. iīa W li &«m&ki h* koopii e uoi aua e Wr?bo i& i alauui bou oiaoka aku o ka uwapo ō Waikahalulu, a e hookomoia m* ki biU haawioa i $8,000, Moooi mai o Paehaole, a ua haawi ia 1 ke komite o na aina aupuui me ua haua hou« Ileluheiu uiai o Kikiia i kok&hi ui&u pa!apa!a hoopii eouo mai Haua mai

psnei- 1— I laīkiui 'kuai' waioj/W" liilii. 2—l laikini kuai opiuma. 3—l $10,000 no na alanui me'a!ahafea. 4 —E hoomāhnahaa ae i ka uka o ka k&nka i $500 oka mahion. s—l S4O ka aka o na ianamalai oo ka mahina, 6—l $40 ka oku mahina no ka lawe )eta. 6—E ae ia ke komo oai ana mai o na knoaka mai na aina e mai. 7—E kno ia na kumakala mai na auliau waiw«i ako. B—E hookua ia na keiki mai ke Kala aku i hiki aku na makahiki i ka 13 « oi. 9—E hoooee ia ka pn enpani eka na mea a pan a ke kuma-' kanawai hou i hōakaka ai, e huomau aku. 11 —E hoomeu ia ka Aba Kuhioa. 12—E hoomau ia na hana kaioke* 13—E hoohui ia o Honpaulā me Kala no ka apana koho o M ik.iwao. 14 —E hookauhke ia ka uko o c na kumuknla15—E ae la ka hoomoe ana i na alaba6 ke nkn ia na poho o ka mea aina. 16—E ae ia na poe lawelawe oihank anpnni e kamailio ma na halawai makaainana. Haawi ia i ke komite huikau!. Na ke'lii Paa e noi .aoa e hana 1* kahi aku i koe o ke al'anai Kakaalike • hoea i alanai Borif.ania. Haawi ia ike komile o na aina aōponi. Na Kamai mai H«na m«i e noi ana i baie kqla Eoelani no Nahil;u, Haawiia Ike komite hoonaaaao. 2- Mai Kipaholo inai e hoopao i ka laikini lapaau. 3—E k*upplena ina nku ioio ma na hihia mikamina i $5, a ma na hihia karaima i $50. Waihoia a lawe mai i bila kanuwai. 4—E hoopaa ina kauka aupuni, a e hoonoho i ke kauka lapana. Haawiia i ke komiie ola. 5 - E hoopau ike kanawai ona iiaka me na kaawa Waihoia malalo o ua rula. Na Nawahi he hoopii e noi ana e papa īa ka pa ana me na uwea ooi. . Ninau mai ke 'lii Makate, a hea la hoea maī ka lioike a ke Kuhina Kalaiaina. Pane ke Kuhiua, e hoea koke mai ana hfi 100 kope. Hoike & na Komite. Na Kaloa Innahoomala o ke komiie hookolokolo i waiho mai i ka hoike o pili ana jke kanawai no na moraki. Nonoi mai e kakao poepoe. Apono ia ka hoike, waihoia a helahelu ekola ia ma ka Poaha. Ka hoike no ke kanawai e hoihoi ana i na Paahao malalo o ka Loio Kuhina. Nonoi mai e heluhelu ekola iaī ma ka Poatia luue 12. Apouoia ka hoike. Heluhela mai ke Kakauolelo i kekahi maa letā he kono mai ka hai heihei mai. 2—Mai ka oihana kinai ahi mai e kono ana i na hoa e hele i lea hnla. Mo ke n6i oa hoopanee k» hale a ka hora 10 a m lano 12.