Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 24, 14 June 1890 — Kike ka ala uwe ka Mamane. Poha ke au ke pii nei ka lena. INO KA I'A A UMIAMAKA HE OKEA OLOKO. [ARTICLE]

Kike ka ala uwe ka Mamane.

Poha ke au ke pii nei ka lena.

INO KA I'A A UMIAMAKA HE OKEA OLOKO.

Hawaii Oiwi kue ia Hawaii Hookama. Ma ka Poalima i hala i waiho ae ni ai ke Kohina Kalaīama Kakioa i kftiiB olelo pane do ka hoike a ka Loio Kahina e pili nna do db einap « na T lii Pspai me Mala i Dio«u »i i ka Loio Kuhioa no fee ku kihiia aōa iho nei e ka halewai e ka ilamuka oie na makai a me k«hi poe e ae i lako i na mea kaaa. O keia olelo paue a ke Kuhiūa Ks Uinioa, e hoomaka t»na ia penei: M U ka pane a ka Lbio Kahioa, he olelo ahewa laula ia maluna o ka Ahe Kōhioa no kona hookekeue ia ana &ku m« ka hooko ia aua ako o ksna mau haoa, a me kā hana ana ma ke ano he mea e poino ai na pono o ka lehulehu, ma ka maiama ia iloko o Apeiila &ko uei i h&la he poe kiai i Uko me oa eaea kaua nia ka halewai. O na ahewa ana a ka Loio he ekolu no mahele, a e kamailio aku an-5 ! u ia mau mea t " oia lioi; "i. Ua malama ae ka llamuku iloko aku uei o Aptrila l hala, he poe kiai i I lako eue na mea kaua, ma ks halewai. , me ke apouo is aus e ka hapauui o k» I Aha Kahiua, a 1 kue hei i ke apouo . ana a ka Loio Kuhiua. l ' 2. He h&na aaauao ole hoi ia. a he ! h&na kumu ole no hoi. ! I '3. lna ku?«n io Koknhi e hopo- ' bojK> ai p u'n s i 11 h b v,ft &!a* ' o'kei&ēhlua h i )KW»"hwe iā, he i hoolaleWle wale auK ixo i ■. ala 10 uaai ka hanuaele i manwoi-» e ku ai." 1 Malalo n kei& ekoln, ua ' hoaknkal? Kuhio» me ka I a me ka hopo'oie. Ma k& m»hele | <au«, ua «© uo ko Kuhiui* Knhiaina ua | hoonoho 10 no k* hapanai i> ka Ahs ! h* kw kii me ka 60 o.ka Le.o h "a oae ki> [ aa hwo >»:» n» oa huo « p4° e I fcer i kei» eiu o«e p ka Ufrua kupouo loa Ht«{i i<» I\u! i ;«.) e haua 4] Oi4 kou* uok »ia«i << * a e uiu«uuuu iWiīo i a » uio.. i UyoUuoi leu "Mwuao au" wahi a ke KuUiu% Kilaisiaa m&Ialo o kaoa hoīkē, '"ma ka hi o ka hoahewa hu-> i ks ho iuea pono ke !osa f»ku lua ais hoouiiikai aua a ka leliuleha, oia; ou i uan» o!t aō ai i ke ..aa o Von.- poo ma k* oih*ns, ivs loh.h k* hopo ot«> e !vw<>?mv<> i kt\-hiua, a'a e

<3 nei, oia Dft_mea i kiiiHĪ afea ! k« huea hon nnn mai o na hann i like loa rae na h«u« o 1h 30 o lulni aka nei." Ua hoike moshV(i «e ke Kuhina Kalaiaina, ma k.i hoooila'm ka olelo bni peuel" ' Oini-u-i ia ae nei ka oiaio o ke kamu h >H'iowri muh. na bre aku ka Ilaoanko i k p;o ma ka oihau«, a u»* Hpo .v> aku lioi ka hapanui o ka Ah'» Kahina ii han», me ke a'o ana nka e hooki nkn, a!aila aole aiinnei e mananalo aa* fc* Aha Kuhia», ke ole e !oi« he kumu knpono no īa meva iea e hiki ole ana i i'n ke holke aku he kuma kapono maoli no keia hana a (hßpanui o ka Aha Kahma) ke uonoi :iei t> ahewa ia lakoa, omi ua h&wa io lnkou." Ma keia olelo pane a ke Kuhina Kaiaiaina, e ike nmopopo iho ai ka lahui, ua hiki ika ah-*oJe!o ke ahew* i ka hapauoi o na hou o ki Aha Kohioa, īaa e ike ana lakou ua liiki ole i ke Kahiaa KalaUiua ke hoakaka pono aku i kekahi kuuia kupouo uaa ko la - koa aoao ma ko lakoa apono ann 1 na hani aka lUaiuka. He hoike aiaok#ka.l:>a keii» uiu.ka aotio •> U » hnpanai o ka iih'i liuiiiui» ī ko iakon hop:> ole ao ka haun a lakou iap>u > t»i e iiooko ia e ka liaoiaku nae ka ae o!e o ka Loio Kuuiu-H. Aua ole!o u»ai !a ke Kahioa peaei:

4i O ka aaakou ol«io pnle oin keia, ma ia mauAwa ua loaa i ba Lapanui o ka Aha Kcbm«i ke kuoau Kupouo © i»auaoia fti r Hia o VotQoy V A.kepoka a uia Robert W e hoolala ana e hooolu i.hbUQaele, aokn Lo;o Kuhina hoi, iaa aoie oia e kokua uaaoh aka, na kokaa pohoi»lo aku oo uae oia." Ma keia walli ! hoike mai aī ke Kti-" I hiūH 1 ba woolelo hohiokpa o ka hoala t»oa o R W Wjlīooki iloko o ka M H 1867 he kipi e hoopau i ke A!ii ka Moi mailuna mai o ka aohoalii, e hoo&aimli Ika Aha Kahiua a o kakala i kamukauawai hou. ' O kekaLi o u-* poa i Kokuainia (WiUkoki) ma ka haua i ūupaukimawai hoa ei» oia iloko nei o ka hale i keia wa," wahi a ke Kuhina i holke ux«i ai. Ua pau keia kumukauawai i ke kakau poepoe ia« oa hela aku > o WiLkuki a me keknUi pou e aku i ka halealii a koi ?ikū i ka Moi e haalele oia Ibt uoU ;»li; a e kukaia ae i kona kaikuahiue oia ka Moīwahiue. Ua paa no ka palapala a kakaumoa i'ao ai ka Moi i koua iuoa uo ka haaieie i ; ria i ka uohoalii, a i ole wale uo o Eobt Purker {Waipa) īua oka haua kipi ī hoga ma ka 1889, 01 hoea muia loa ia ma ua . la moa o ka 1888- O ua haua i hoolala ia e Wilikoki ma K wa, ua like loa no ia me n« hiina i ikeīa ait; k* oiilama o lulai 18$9. Na kekahi o keia poe i huipu ai me W)likok> i uoike aku i ke!» aiau i ke K iUiuu Kaliiaiua. Ua kauv>Ua s>6 i\uu»aa Kilaioioa, ma ua palapala ī Lyk«Uipi.e eae oia puuiu hoala Jiipi»B u« poe i hoike.ae ina mea a pau ī Uvutt»laia." Ua liele aku ka wahiue imua oke KuUma Kalaiaiua me ka uwe, uo ke uoi aua ike Kahiua Kaiaiaiua e hoo pau i ka mauao aui e hopu u WiUkoki * pela pu uo Uoi uie Wiiikoki 4 ua Uolo mihi «ku oo oia imaa o ke Kahiua Kalaiaiua, me ka olelo sna " ua liewa oia a ua ike oia i koua kaUihewa * * * * * Ua huliu oia ika Moi uo koua k&awi o!e »oa mal i wahi haaa iaia, ka mea hoi aua i miuao ai e loaa mai aoa. a i aeia hoi 6 haawi ia mai aua iaia. E hoi hoa au« oia 1 Italia a koiuo iloko o ka paalikoa o lts!ia e kaua ma Afabi?. * matia e !oaa iaia ka Uookie kie ia aua ae. n Mai ka mua aka bo*?e o koiu hoikj na oUa pau ia ae eke EuUiaa Kalai ua aiea a pau e pili aua iua Uoolele h-vuti i 'ouolouou uIK ka maiaoia aku uei o no ka hooi au-i ūai 0 kekali h.iunaole. o ka aoa ii.t Ii W. \TilikoU ue V V poka e hojUla aaa ia Us.ua iLka ui* mau la. IU p*ue uui kou mai ia mua a hope, aua ike lea u oua p.:e u..»ouo<» uiaik-ii a pau, U4 lia*. io Ue iuuiu kav>v»uo L>a ka *oao o k« hapuuui u kv Aha c «4 1 ua WoeUiua k. \i uo uialunia o leUaleau, 0 uie k& l*kou ; ai i u> haua « k* Ikiiuuku,. H Uoilah* nUA Uiakou 1 »k. Kuh u, KaV4 iu« {o«a la i; .koii Lv . n<i LKNUaikal c ki linln*..