Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 29, 19 July 1890 — Ahaolelo o 1890. [ARTICLE]

Ahaolelo o 1890.

La Hana 29, lulai 12, 1890. Halawai k<i Hale e like me ka mau, heluhelaiā ka moolelo oka la i hala a aponoia. Na Palapalii Hoopii. 3Sa. Kamai ■» $1.000 no kekukulu ana ! i uwāpo no Alrlele me Kipahulu. liaawiia i ke komile o nā hana hou. hou no e hoonoa loa ia na l'aau koa o ha aina aupuni i na kanaka Hawaii no ka liana ana i waa, haawiia no i kela komite. Na Nawahi mai Hilo mai," e kokua„ aku ko aupuni i ka hoohoihoi ana i )&īna mokuahi iiiai Hilo a Sana Diego haawiiu i ke komire kalepa. Nana hou no i $5.000 no ke kokua ānā &lu ike kula o >Sana Maria noa Hilo. ; Na Waipuilani e haawi la 52.00 ka uku la ona kumukula ao i ka olēlo Hawaii, haawiia i ke komite hoonaauao. r Na Olelo Hooholo. Na Kickard i $5.000 no ka hoomaemae ana i na alanui me na alahaka ma ka apana o Hamakua, waihoia a noonoo pu me ka bila haawina. ; Na Wilikoki e uku ia ke koena uku Orke *lii Papai oiai oia e nohō kiai ana iio ka Haiahai, he S3OO, haawiia i ke komite waiwai. |Na Wilikoki hou no i $10 000 no ke kokua ana i ke kula o Sana Lui, waiho iq, a noonoo kekahi 'olelo hooholo oia ano ma ka bils haawina. | Na Piia i koixiite 5 lala e hele e nana ina mai iepera ma Kalihi, hoQle ia. Na Wilimana e uku ia i $25.00 ia J. P|. Mendonca i auh.au palua ia. Holuiieiu ua&i o *Kamai no ku wa ina bila kanawai ana i hoolaha mua ai, kne mai o Kalua i ka bila hoololi Kumukanawai, a noi e hoomoe unuhi hou o Kamai ika bila me ka, hoike akū e lawe hou mai ana i keia pule iUo. . _ . :Ma ke noi, ua hoopanee ka Hale a noho hou ma ka hora 10 a m, lulai 14. i La Hana 30, lulai 14,1890. ! Halaw&i ka hale e like me ka mau, helohela a nponoia ka moolelo oka la ilhala. ! Kobo ia he komite eha lala e nana pono 1 ke ano o k8 koho ia ana o C. O. Berger i ahi ma kahi o J. A. Ca£nmins ā hoike mai ke komite ua koho pono iā. kohoia he komite ekolu lalā no ke kii ana aka i kekahi o na Lanakanawai kiekie. Hoohiki ia o Berger a hoomaKa na hana. Na Hoopii. ; _Na Rice i $500 no na alanai tpa Hal&ia Lihue haawi ia i ke komite 0 na ama aapnoi. 1 Na Lacas he f1025e nkuia aku i kekahi mea i auhau pa!palua ia, haawi i ke ko(nite Waiwai. i Na|Walabalaki he hoopii mai WaiHaelo oie Moiokai. e hoihoi ka feau kaapuni o Maai ma Wailuku, haawiia i ke komits hookolokolo. 1 Ns Kamai he m&a hoopii aiai Uaua &o fefekahs alanuii e hookaawaleia 1 puu dala» haawīia ike koaiite oua haua hou. i Na Bash he enau lioopii niai EUna uo ka hoomana hou ika Moi, a me ka ! hooki aku i ke komo mai o na Uuiaha-, Oa. - j 1 Na S Parker„ he niau koi $~"06c k oa uku hnua iua paka pa o H kahi | a ho $2,04.7 ko<uia uku haua kukm uwila. n|iA Halealii OŌ, haawiia 1 kekahi wae, i Hoike Komite Maa, 1N» MuHer oke komite Kslepa 4 no ka hiH>pii a u» Poola a papa aī i ka lo«a aoa o ka haua i ka peni o ua UUui e, Y waiho ia uia ka papa, Na ia koaiilo uo ike oua i4 pwa* noi uiai e wsiho uia ka , . - - - j Ku<? ikaikā mai o P.-iehao!t\ & noi fo»i. o a ke komite ke waiho nk ka oka bīta, a uoi uiai ojīi e k&kauia «a ae uie na hoale oia ua hjila uei, a pmei o k& poe ma ka ae o Ukoa ma ka hoopanee loa, ao ka peo aa ka hoole, o lakou ka h k>!o. 11 Ns »?—His Ex. J, A. CacuuiliLS, G, Brown. C. N A P Pttersou, ! Hou Wilimana, lVrger, Walkor, MaI kauoieu*, MalvMakake. Paillip, I\ mi, Kauhaue, Hōracr* HmO, rarkh t ; Cer»ire!l, l Aml-rs >u v *Fsfii|Nsky, Wilikoki, ! i>*ker, A I ii Apiki, Kalus, iL>U>1 kk WilīUki ol

Na lioole—Hou D W Pa», Cucntninga I Ai6rqufb, Iv aa, B jki, Kauhi, Kahokaj no, Waipuilaai, Paeh«ole, White, Kftnealii, Kamai. 12. Ma ke noi, ns hoopaoee ka hale a ooho hou i !;n hora 1:30 p a>. Hora I*3o p m halawai bou ka hale e like mo kn man. Hoolaha tuai o Voa TempBky e lawa oaai auH oi» he bil* kanawai. Heluhelu mai oKeaeo ka wa maa i kt ktihi bila kuaawai. Na Kanehlii i $500 no ke kukulu ana i mau kukni nlaoui uo Waihee. Waihoia a nooooo me ka bita haawiaa. Helahelo mai o Wilimaaa oo ka wa mua i kekihi biia kanawai. Noi mai i $8,000 oo ka palekai ma Waialaa, Waihoia a aooaoo me ka bjla ha«wiaa. N& Paa i §3,000 do ka hpakea aua 1 ke alanaī Moi ma ka uapo ma Nuhelewai. Waihoia a dooqoo pa me k» bila haawiaa. . Na Kaohi ī $500 no ka h*naboo aoa ikeaiamii ooaī Moaoaiaa a Kapuaikaula iiia Ewa. Waihoia a, noono pa oie ka bila haawiaa. Nana hoo no i $3.500 no ke alahaka ma Waiawa. Ēwa. Wailioia a noouoo pa me ka bila haawioa. Na hana o ka la. Heiahela ekola ia ka bila e hoololi ai i ka m«lama ana a hooponopono ana i na Paahao mai ka oihana Kalaiama a ika oihana Loio Knhina. HooholoiH. Komits> ka hale oo ka noonoo aua i ka bila hanwina. Paehiaoīe ma ka noho lōoahoomala. Oihana Kalaiaina. Okao ke Kahina .$lO,OOO " vv ke Kakaaolelo maa... . .6,000 " 4< " kokaa. .18.400 Hoopau la ke komite a apouoia ka hoike. Mia ke noi, ua hooptiaee ka hale a noho hon ma ka boralo a m lal ū 15. LJ» Ba2?A 31, īvlaī 15, 1890. Halswai ka hele e like me ka u>d.t man. Helahela a apono ia ka moolel.T o ka lt» haua moa.

Hoike Komite Kamaa. Na Kalua i k» hoika a ke komita hookolokoio do ka hoopli niai Kaa uiai e hoona loa ai i ka nolio lunamakaaiaaoa au& o Apiki. Hoike mai ke komite, aole e hoonoa ia aua o Apiki malalo ona kama hoopii i waiho īa taai ai, oiai ua lawa ole na alelo ike i waihoia aiai no oa kuma lioopii i waiho pa ia mai ai. Apoaoia ka hoik^. Na Oialo Uoohoio. Na e hoopaa ia 110 aamaie k=i loihi e kamailio ai o kela a me keia lioa. Hopholoia peia, Na Waipuiiani, e aioaa aaa 1 keia mau oiuaa i ke Kuhiaa Kalaiaiua. I—E hoike mai ika papaiaoa ona laweleta npani ka paeama me ko lakoa aka laalaaia. 2—E hoike ia mai ka nai ona Laaa Leta, na iao& ame ko iakou nka malama. Helahelu mai o Marqaea no ka wa maa i kekalii b»la aaa i iioolaha mai ai e kukulu ai i papa hana aiaaui maa ma ua apaaa. Waiho ia ao ka helahela c!aa. Na J M Horaer, e kauoha ia o Naw&lii e hooia mai no kaoa mau oieio ī kamailio ai e pili ana no ka haawi ia i ua kainu Hnwaii he |i ap fco iak Qa aka moku o ka holo ana mai e moe aua ma ka ooeki, ahe |2o hoi o ua kumu haole e moe aaa iloko o ka rami. Haa. wi ia i ke komii» wie. Hoolaha mai ka Loio K.akia& e lawe mai ana oia he bila kauawai. Heluhflu mai o Kahookaoo oo ka ws tnna be bils kanawai, He!afce!a mai o Pilipi uo ka wa mua he elaa mau bita kauawai. Hoelaha mai o Apiki e lawe mai au& o!a he maa bUa kauawai. HohiUelu aiAi o Yoa Tsuipaky no k« mvsa v k*katu tnfa kaaawd*, Hoolaha o R:c»ard o lawe paai ana oia he bi!a kanawau. N« Nawnhi e kauoha ia k« koaiiU hoonaaaao e noi aku * ka l?eresideua o w rspa H'X)naauho, hoikti j papa kahikuhi o aa lilo o ua kumukuia I feolo wat »iei j ka aha aiaaaioau uoi ttoty|ulu Apoaoii^ K* Wb»te he aiaau ike Kahiua o ko na «aa e e hoike mai ika u«L ka luoa a uie ka ūku ohpoe i Lookupa i» e haaa aei ms aa K<?ena aupuui, apoao ia« Koho iuhi ka Pertstdeua i keia mau komite wae ao ka olelo hooholo a J M H<uroer: Kalo*, M-,rsd ? o. HiaO. hi a «ue Kaud«a, U»m o ea lii» elua la ka Uk H*U 1? P'* i ka h001.4i aaa i k« 1 o ka Jttvkuiia 70 o na kauawai o i V<>k 4 Ui k '11l U 4 k*ti*ia Hiwmah* uy« «. j k« 1.50 Ī> m.

Halawui ka hnle i ka hora 1:30 pm. Na h«nft o kfi la, Heluheiu plaa i ke kanawai e hoopsu bi i ua pauku 109 ine 117 o na kaaawai Kivilh; i ke konoite malama ola. Heluhe u eiua una i Ka bila e hoololi ai i kekahi'kßn«wni o 1359 p pi'i «na i ke kukulu au i i ku LL.iii* o uo Luiui hooholo ih ka bila a e heiuhe'a ekolaia ma ka'Poalima.' Heluhelu elua ia ke kaoawui e hoololi ai i ka pauku 22 o !<a mokuiid 95 o UH kannwhi o 1870, haawi ia i ke komite W«iwai. Heluh«lu elua i» ka bila e hoololi :u i ka moUuūa 31 o Da knnawai o 1882 h(>ohfihiia e k'iknu poepoe a Leluhelo ekolu ia mn ka Poalima.

Heluhelu elua aaa i ke Hotne Liilii, habwiia itē komite oua ama aupaui. Kanawai e kukalu >i i na halawai ma na apHU», haawiia īke k.omite malnma ola. Kauawai e hōololi ai i ka Aha Apaua o Makawao i Aha Hoomalu, hooholo ia ka bila a e heluhelu ekolu ia ma ka Poalima. Kanawai e hoopua ai 1 ua uku haoa o kekahi poe h&na me ke hupunī no ka aie, haawiia 1 ke komita hookolokoio. Kenawni e haawī ui i §12,000 uo ke i kokua &ua i ka P«redaiso, hui ka hoo - paapaa ma keia bila, elua noi i waihol ia m&i, o ka lo&, a o ka lua e Imawi i ke kofnite kalepa, amn ka ninio hoopanee loa, ua ninau la ua ae a me oa hoole, o ka poe ma ka hoopaaee o latcou ma ka ae, a ma ka hoole, o lakoa ka poe hoole i ka hoopanee. Aoie—Kuhina Keonikamaki, Barau na, Pf>terBoū; Na 'lii Berger, Makapo* lena, Maller, Makake, Phillipa, Papai Kanhanp, J M Hona, MsrBdea, Baldwin, W Y Hona, Walbridge, Anderson *on Tempsky, G'N'Wile Kanoa; Iscnberg; Marqaes, Lucas, Baker, Rikake, R ; ca, A S Wilcox,—26 Ae —Pua» Hiod, Borcbardt; Browo, Bosh, Kauhi, Nawahi, A Hona, Kahoo kano, Waipnilaoi, Apiki, Paehaole, Ka nealii, Whīte, Halstead, Kamai a me Ktudswn.—l7 Haawiia ka bila i ke komite Kaiepa kōho mai ka PerfS!deua i keia mau boa no ke komīte wae opinma penei: Barauou, Baki, Bsker, Yoo Tempsky WLite, Anderson a me Rickard. Hoopanee ka Hale a noho bou ika faotA 10 am Poakolu. LA HANA 32, ICTL iī 16. Halawai ka Hale e like me ka mso, heluhelu ia ka moolelo o ka hala a apo noia. Na hoopii. Na Kalua he hoopii mai ka Papa Kuauhau Alii e uku ia aku he $226 66, haawiia i ke komite waiwai.

Na i $5.000 no k» alauui ma lwilei, haawiia i ke komite waiwai, Na CdQicoiugs i $10 000 uo ka wele aua i elnuui mai alauui Liliha a hui oie alauui Nuuauu.a hoea loa i Auwai olimu; $10 000 i alauui eaai alauui Lihha a hoea i alauui Pepu f 7.000 no ka wehe ana aku i ke alanui Kukui a hui me alaaui Lilih«, haawiia.ke i komita o n« Aiua Aupuni. Na 13ush i $35.000 no ke ala pali o Nuuauu, $3 000 no na aiaoai, $10 000 no kekaki maa palekai ma Koolaupoko $1000 uo kekthi uwapo ma Kaalaea ha&wiia i ke kotnifca o na Aiua Aupaui., Na Kalua, i $240, e akaia i ke kiai o Aiiioiaui Haie, haawiia ike Kuhina Kalaiaiun. Na Busa, he niuau ī ke Kuhina Kalaiaina, pehea la oia e paa lda nei i kekahi poe limahaaa mal*lo o koua maln f oiai ua loiia ia īho uei o lakou kek«\hi \ hui pu iloko oua hana kipi i ka a nolaiU ha mea pJuo ka hoopau aku, i* iakou i Hoolaha mai ka Loio Kuhiua e lawa mai auaoia he bila kanawai. Hooiaha mai o Waipuilani e lawe uiai aka oia he b.ila kanawai. Na Haoa o La. Oihana Kal-uaiua. Dkn o na Elt>le ..$2.400» Kel i Uu> keia mau liīo huikau. .3.000 Boro Ana Aina : Uku Luua Aua Aiuu Nui $7 000, ' malalo ihome ualilo eaeso. 000, ua haawiia ī ke komite wae. ! Oihana Kakau Kope, Luua Kaksukope ~.. ,T56.000! Hopo Luua " v4,000Ī Na Kikauolelo 5.500! KeU me keia lilo Haua Uoa aua i uh buke kahiko 3 3JO Kope Buke Hooua Kuleaua., Hv>ouiaha ka hale uoho hou ika horal,3o p ui. | Halawa) Uou ka ha'e i ka UcrA 1:30 pui; hoouiaka hou ua liaua mekihila' Uaawiua.

Baro Uka o ka Luua uui $i,bUO 13ku luua uui I»paiid nme uuubi - olelo ....... .$6,000 Hela me kein mau lilo e »e... .1,600 Hoihoi aoa i ua Na Htber-,di. .3,000 Oihana Letn. Dku Lana Leta Nai... £7000 Uku o na kakauolelo 533,000; ua haawiia keia itimu i kekahi kouiita wae. Hoopau ia ke komite, a hoike aku i ka hale ua hooholo in an h.Kw(u-t m-»-luoa, apon'i in i/a hoike. tii .i I : i J.s-i-bi rg, hf halawai k> ke komite Hoonaauao maliope iho o ka hoouiaha, hdh o ka hale, Hoolnha mai o Makate be hnlawai ka ke komit'j i haawi M .ii uh koi a Bowler, mahope iho o ki hookuu ana O ka bale i ka Poaha. Hoolaha mai o Wilikuki eti .l iwai ana ke komite o ua koi a il u ouo i ka hora umi Pouhn. Hoopanee ka hale a nohu hou } ka hora 10 am Poaha.

La Hana 33, lūlai 17,1890. Halawai ka hale e like m?) ka mau, heluhelu a aponoia ka moolelo o ka la i hala. ; ' Kapaeia na rula a heluhelu mai ja o Lncas he paiapala hoopii maj ia Rawlins o Leleo, ejuka ia kona maa poho, no ka eli ia aua o ke blo oka hale hnna kopa. E noi pa ana e hookomoia ma ka bila haawina 55.439.30 a ma kekahi mau puu d ila lehalehn e ae. Haa wiia i ke komiie wae. Na Kalaa mai Hanalei Knuai mai, e hookaawale īa ma ka bil-k hnawina i Sl3OiS) no ka owapo dih Hau&lei; a i $250 no ke kao ma ka mahw&i o Kali hikai; $680 i kula olelo Euelani ma Ka lihikai, a e hoOpau ika uku auhau o ka poe holo ma ke kao. Wailioia i ke komiie o na aina aupani, Naua oo mai Kauai mai, e hookaawale ia ma ka bila haawiua i 81800 uo ; ke alauui o Waiaiha; $200 no ke kao o ; Weiuiha; $3500 uo ka uwapo o Wainjha. Nana no mai Kauai mii, e hoemiia ka uku Moi; na Kuhia"., na Lunakanawai Kiekie; ame kekahi p ilnpnla hoo pii e ae no mailaila mai. i ke komiie hookolokolo. Na Kamni he hoopii ē uoi ana e hoo pouopouo ia ka pepehi a mē ke kuai ia ana ona b!pi; a bipi paakai e like me ko ka poe laikiui. 2—E hookuu ina auhau pili kino ona mnkua keiki ole 3—O uh wahi o u : i alauui i'iao ika poe mahiko, ni i i poe uo e han3, ■£— .$2OO no ke alanui maī M-iknu-i a Keo i'oeeio. hoopaa i na uku hoomaa. 6—l eloa kuhina haoleelua kuhina Hawaii. 7—JB wehe i« ke awa o Huelo no ka lehulehu. Haawiia ike komite aina aupuni. Hoike Komite Mau. Hoakaka eiaio Makuiai no ke pili kia oka luna hoomalu o ke Kemita o aa aiua aupuui, ua wuiho mni ia oia i na hoike lehulehu: I—Na hoopii aKa mai e kuai na aina aupuui me ua kaua ka Hawaii a e oki ia na laau e na ka naka; e kuaiia ua aina lei alii me na kauaka; e hoohui ia Huelo me Houua ula no Hana. Waihoia ma ka papa.

No aa Uoopii inai K >UaU mai b noi aoa i pou d la uo aa pmpu wii; waiho ia a uoonoo me ka olelo hoohoio a ke a ke 'lii Ka hoopii mai Ma noa mai e kaohi aoa i ka wai o MauoB, Ke alaha&a ma Muolea Ka hoo| pii a Biktidt 1 pau d-ila ke alHnui; ma Hamakua, i $10,000 u > ' e alaaui o Kaa&ula Lihaioa; ua hoopii noi d-da iehulehu o na «laoai hoa o ka «pnua o Houolulu. Ua waihoia ka hoike mi ta psp» a noouoo pa oae ka bi!a hHHwioa.. Waiho mai oia i ka hoike a ka hapa nui o ke komiia uo ka makeke hou, uoi mai ke alii Wilikoki e waihoia uia ka papa a iawe mai i ka hoike a ka hapa aako; a ua kaaohnia ua ho;kt> e p ii. Hoīke mai ke kuhiua o ko uaaina e i ! ke kakaa iaoi aaa o k* M i ui i'.aaa o na kao&w&i ela*ij 1 e ihoi ai i ua paah«o i ke keeua Kuhina» 2—Kanawai eleao, Pane inai ke Kuhma Kalaiaiua i ua i olelo hooUolo eiua mai a Kalua a lue Waipuilaui mai. I—No1 —No ua lilo o ua kiai o AUiolani Hale; kiai hale uie uialama pa $12(K). Hoohmalioia ia Kawewehi fl©). Ia James Aukl jr ko ena $210. Ninan 6 P«i6haole hia ua ao io o J»tuēB Anld uo it uku; a na hooia mai ka Kahiaa Kalaiaius. Paoe ke Kuhioa Ka!?iiaiua i kt Ws)pailaß)<, eia ke waiho is aku nei he papa hoonohonoho loihi o lawe UU me oa Kmajeti ua spsu i kuaaiaa. Ktkaohj|ia e pai. . « Uellhela mai ka Per a;deua lapala%ouo inai ka lVpi HauuaaUHO inai. e&ipa aku ua hoa o ka ha!e i ka hoike p na kumukul* m t Papa i keia|i mauawa. ? Na Olelo Uooholo. N a Jyawahi he 01010 Uool.olo e kaaoha ana i ke kouiite hoima«uto e Uoike

OJKt", li<s Kgeua &nei kekahi oka P>»pft Houeaauno u>» EBpslakiko; a be&ba I& liOU>i uku? Na Wilimaoa he. olelo booho\o e kaīloha »ua e koho keia hale ekolu !a!a o ke kotflite e kuka pa rae ka Luan Let<i nui a me na o na mokuahi o na aina e oo ka hoopoaopooo »iu i i ka w& holo oua m >*aahi o q-i aiu'» e i hiki pono na eia na koaui+o: J M Uo-' on, Biuldwia a me Gr N Wilcox. Na WīlimaūH he olelo hooholo e kauqha snn e hoike mai na. kuhiua; heaha la kela oiau koi i hoolahaia i na he maa koiua ko ia poe, n owai la ia p >e? v , ,Ni Haua o ka La. eiuH aoa oka Bila 28; a hUo'oaha h hora 1:30 pna.

Hira 130 p m halawai hou ka hale e like aae kn m^u. iHapai hou in ka noouoo auu i ke kanawai e hooue * aua i ke Kuu o Waimea n i Kohxl,t. Noi ?nai o f£aho »kaao e ha»wi i ke kotnite h > ikolokolo. Hooholoia, Ma ke noi a ke Kuhiua Waiwai, ua waihoia ka biU laikini poi a me ka bila e oki ai iua ua lona o ua mea mareia iKa mai ahiki mai J|ka men DBn» ka bila.

iHeluheln tMai ia bila e hoopooopono ri i na m.oai h hooholoia o k<*kan poepoe a e heluhela nkola ia i ka Poal<{Qß. 1 Heluhela elaa Bna o ke kanawai e e hoopooopono ai i kahi ooho o ka Aha Hookolokolo KaWpuoī felua a i Wāilaka. Waihoia i kc &otDite Hookolokolo. Helahela elua aua i ke kaaawai hoopaahao o ka p>e htht»i aelike. ; Noi o Baki e haawi īa i ke komite wae eae ia, Hhhwi ia i ke komite wae o 7 lala: Baki, Balauna, Hind f Marsden, Baidwii.>, Msrqaes a me Kahookano. Helahelu elna ana i ka bila helu 34 0 ke kanawai e pili ana i na hana a ua kokoa ma'i lepera. Hiawiia i ke komite ola. | : Hoolaha mai ka luoahoomila o ke komite hookolokolo e nobo ana ke komite e noonoo i ke k#o'iw-ii e hoonee *na i ke Kau o Waieaea a i Kohala 1 keia ahiahi. A e noho ana ia komite ma ka hora 9 o ka la apopo no ka noonpo ana i ke kauawai e hoonee ana i ke Hau o Lahaina a i Wailuka. ! Heluhela ia mai ka pane a ka Papa Hoonaaaao no na olelo hōoholo Nawahi e pili una i ka aka moka o na kiamokala a mā ka papa iooa o na knmnknia. • Moi o K«luh s ua hsawi īa ka pane I ke koiniia wao o ka olelo hooholo a Hoo. J M Horoer. | Hooiaha miii o Kīkila he halawai ka ka ke komite wae o ka hoopii a L Ahlo i keia ahiahi. . Ma ke noi, aa hoop'aoee ka hale a aoho hoa ma ka hora 10 a m lalai 18.