Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 29, 19 July 1890 — Ko ke Kula Alii Iubile. Hoomanao Kanali ma Makahiki. NO KE KU AN O KE KULA. ME KA AHAAINA HAWAII. [ARTICLE]

Ko ke Kula Alii Iubile.

Hoomanao Kanali ma Makahiki.

NO KE KU AN O KE KULA.

ME KA AHAAINA HAWAII.

Uā malamaia ka hoomanao luliile o ke ku ana oke Kala Alii, ma ke kanua o Kahehuna, i ka Poaouo i hala, lulai 12,1890, me ka maikai, mahaloia a me ka holopōE'o ma na mea a pau. ; - :' 3 , **V. ■ ' ■ Ka hoomaka mua ia ana o ke Eula Alii. Ika makahiki 1840, ua nehe mua ia ke Kula.Ohaua (Kala Alii) no na alii opio Hawaii. ma kahi kokoke i ka Hale Koa e ku nei, no lakou ka nui he umikumamaha haumana, a o ka makamua ia oke ao> ia. ana ona alii Hawaii ma ka o'elo Beritania; malalo o Mr- A. $. Cooke i make ame kana wahine Mrs. J. M. Cooke e ola nei, N& ke &\jpuui ka uku o keia hoonaauao ia ana. Oke Alīi Ka Moi, ka Hooilina Moi a me Mrs, Kekaaniau Pratfc na liaumana mua loa e ola uei. Ika 1850, ua hoonee ia ke Kula Alii ma ke kahua o Kehehuna e ku nei i keia wa. Ka HOEUEU ANA E MALAMA I KA ĪUBILK. Na keia moolelo pokole i hoeueu ae ika manao e malama i ka hoomaeao lubile no keia kula, i hoolanalana a hoeueu loa ia mai e ke Kumuluna o ke kula i keia wa Rev A Maekinioeh, a i apo lokahi ia e na haumana 1 hoohauoli ia no ka loaa ana he la kamahao no ko lakou hale hoonaauao iao ia ai. Ka hoohana aka e hooko. Nolaiia, ma ka hor» 1;30 «uina la Poaouo, AperīU 19, u» akoakoa ae ma ka halekula o Kehehun», na haumana kahiko a me ko keia ws no lakou na iooa: Geo. L Desha, J«s. K Keola, J M Kaueaku». J U Khwaiuui, N Feruandez, E Jobt een, D Kalawaia, W Kapela, J M Kea, 1 Ihihi, H Kawewehi, A LBZHroB, J S liHUkiel», Geo. Bosa 4 V Feroaodez, Geo. Smith, G W C Kaaona, D Kapohakimohewß, M Pooloa a me faekabi poe e ae.

Ua kahea ia ka halawai e hoomalu e Rev. A Mackiutosh, ke Kuuiuluna o ke kula i keia wa. M& ke k\>hoit» e Eev. A Maekintoeh i luna hoomalu, a o Jas. K K«oU i Kaka uolelo Ua waiho u\si ? It -ja hoomalu ike kamnhana, no ka hi .uanao «u* i ka Oiakahlki luhile oka Kula Alife Ua apo ia ke kumuhaun me k » U>kshi, a ua hoohoio i«. e iuhU,ii > i k « hoomtinao lolūle me k« a\iH*su% Hawaii, ma ka U mabu£e iho o ka hoika um o makahiki 1890. M» ke uei, ua kohoia ua komiie peuei: Komiik Hooi'onopono hana a mk Poloai: A Rosa, J U Kawaiuui, S Maheloun, Henry KHia, D K*la*aia a oi« W Knpel»,

KomitE Waiwai: J S KnlHkiela. JK j Nnoue, K J"hnson, K FernaQdez,lsa.6'c lhihi a me J M Ke«. KoiII'IE Hoolala moolklo o ke Kula: A Rosft, A MackintoBh a tne J U Kaw \inui, KoMUii Hookipa; A Eobb, J U Kawainui, B Mahelona, Henry Keia, W Kapela', 1> Kalawaia, E KalakHa, J Naoue, E JobnBoD, N Fēraandez Ibh e lhibi, J M Kea, A. MBckintoßb. Komite hoolala hoailona: D K«iawaia a nae Geo. L Desha. Ma ka ia 23 o Apenla, halawai ke Komite n Vaiwai o ka īuhile oke Kula Ahi, aua koho iko lakoa neau ludb penei: i S Kalakiela, lunaiioomnlu, o 1 N Fermndez, Kakauolelo, a o E Jobnsorj, Kakanolelo holo palapaU. Us haohuio l«kou e koho i Komite pnkui penei: Houolulu, D Khlrw«i«, Molokai. D H Kahauklio; WKĪluku, J T Aluli; Kuiinia, H L H »lsteiu, Hilo, R. v 8 L Desb«; Kaoai, W~A Kib«. Ua poloai aku kein komite me na olelo. o ka p >e a pan i honnaHiiao'ia ma kein kula, ke kouo la nei lakoa, e "komo po mai m i bo )U!Huao lubile o ke Kola A1 i e maiamHi» »na i lulai 12, 1890 nei. E loaa uo ua ana no na mea a , pBu i makemake ia, ke nioaa mai ia Euok« Johtiain ma Houolulu, Onhu.

NA KOKUAA NA HAUMANA. E moole, aa pane mai ua haamana i ke kokua aua i keia manao, ua nanao lakou īloko o feo lakoa mau pakeke a na pahola mai kei'_ poa haamana maialo iho i ka lakou miu hookupu aaa: Ahoai Geo., Alai, Akau AK, Andrade JS, Analahi I)avid, Allen Wm. Alali J T. Bolster Mrs* C. Bolster J H. Clarke Joe, Chnng Hoon Wm,' Cook H E, Oahili W A, Gook Jqhn K. l)esha O L, Dcsha S L. Enoka. Fernaqdez Abr, Fernandez Nagaran, Fernandez Vincent, Fuller Solomon, Geons Artbur, Ganctall T, GuerfO Miga3l.

Holstein £C, Harvey FE. Hula Joel W, Hao DK, Holstein H L, Holt H vod, Holt J B.

loela, Isafic lhihi, laukeā Mrs J R Jones tJlyBBes H. Johnson Enoeh, Jobn, Jndd A F.

K.swainui Joe U, Hiram, Keaoaii, Kahunakal», Sam, Kaaiuoa iS G K, Keama Jas E, Ka* hulu E A, Kamoku S, Kualaka Faa, Keliiiriurama 1 Keahioui C M, Kekumano, SL, Kamku, Kali Geo» K&maka J<iCob, K«narflu J Newa, Keakahiwa Jcs, KaUi Joo, Keiki, Kaahanai Ka' ooa J, Keana Jno, Kama'opili Biis6 Kia Geo, Kekele James, Kalaakoa Jno. .Kamano Peter, Kaouli Hermanu» Kukailani.Kalaiūa. Kipa Geo, Kaluhi I) Kaaumoana Bam, Kamaka Geo, Kane SK, Kaalia J K Kamakaokalani J iinuaulu J B, Kamakan S M. Kamaka KailiuU, K®ola Jas N K, Kaona Jofan aoo, Kaoauanioku D B, Keeloha J M Kalakiela JS, Kapihe* S K Jr., Kahauleho D H. Kamakauahoa Dan'l, Kahaleua D, Kino Wm, Kakalia, Kaia G, Kalili, Keawe, Kaeo Daa'i K, Kamaka S H. Loais Nancy K, Lniki Kaimimoku Liiikoi Jōo, Lyone MT, Lyons T Ben L-)ng Henry, Laehiwa J. Mahelona Sam, Madeiroß, Mana, Mahiai L, Mshoney Jas, Miranda D, Malao J K, Miranda Kawainai, Miranda Miranda Halualani, Mattoon Jamts, MackiDtogh ales., Manunoi Wm. Nahoolewa D, Naoue DL, Nuuanu Sam, Nt»be.H S P, Naoae Alakema, kana Jub, Nakuia Kamana, Naaaao Dan'l, Nnwahi Jus, Nakaleka Joel, Nortop Geo, Nakuina J K, Napoleon Wftlter, Nap ieon Waia. Opalaaoho Wm. Pīimahina, Palama Sauisoo, Pua Wm„ Pnhaa Robt, Poai Jno, Pooloa ChaB, Paaluhi Harry Paakaula PeterB Heury, PahueleeleDsvid, Palaa Ch«s H, P»K>kapu, Pua Sam. Hobi Joe, Rrs'i Geo, 4ut >ue. T, Bdul, Spencer A, S!ieldjn. 'IVsU leaae, Teeta F J. White QH, Wnght Eliaa K, Weir Wa». M, WardL d< s, Wodehousa F H W'aialeale IV>bt, Waumiia&i J H» Wai !«vni I> I. !

o uh (uakaua ohohia & ua ba om«us uialuua ae, uk oua i ut he f115.75 uiauii, Ua Uouk«Ui pipi a»<^£qou« ua 1 m«u Uauuinuu o. uohu aua tua Muiokni, Ue 2 pu&li ua ka iiui, ,1 puaa k oio l paUu poi ua ka Moi, 1 puān ua Mra. A 11 h uie 3 tu»Q paUu poi uisu«w;iloi iuawaUo a,e oa Misj Mrs, EaUaila WiJc uiid a ui6 Mw. KaUaihupuas. i KA I'ALAI'ALA POLOAI. | Nolaila, ua pss a ua* lioopuk&ia ih paīapala kooo Ue 100 a kea ma ka olety EoeUui* peiwu ji " Ko poloni aku uei ko Kotuiie pouop«iio liaua o ko Lo KuU AUi lu n

bilē in Mr,— —, e a-iue ui->f i ka Ahaaina Luao e haawiia aoa ma Kahaa Kala o oia ka Pohodo, laki 12, hort 1 P. M., uo k* lio jmahfto ana i ka puui 'aua o na (uakahiki he kaoalima o ke ku aoa oke Kula. " Ka Lanai Ahaaina, ,'V ! Ua knkolaia ka laoai pea ma ke kabuu makai a malalo mai o na hale kula nooa ka loa he 80 kapoa?» 30 kapaai la iaa a me 10 kapaai kiekie me na laaa i; haawi manawalea ia mai e ka Hai o Alieo & Bobinson, malaio o ka hooponopono ana a Mr. Frank Keliinoho-

pono, a i ohi paa īi.e ou pei i makana: I wale ia mai e Alleo & li ibiDSOD a me Mr. J. F. Cjlburn. Ua hopmoe ia m» ka Ipa oka laaai he 3 mau lalaoi pakaukau loloa, h 1 pikHakmi o aaoe aaa ma kn lnula iua ko [,o > o u-* pak-iu-kau e moe la i ka loa. NA. MKA. HOOMAKAUKAU AHAAINA. Ua haawiia ka mana o ka hooma-. kaokau ana i na nsea ai o'keia ahāaiaa' nai ia Miss Lncy Peabody ame Mrs. C. K. StillmaQ. Na lima palupalu i hooko i keia hana me ka eleu, ka lawa i aa'mea a paa, ka holopouo a me ka mahalo ia. Ua hooeaniia na paia oloko 0 ka laaai me oa hae Hawaii a pela aka 1 awili pa ia me na iiko o ka wao. O na pakaukau hoi, ua hulii eia i na lauoahele a kau ia mai la na mea ai mamua ae oka hura i hoolahaia ai qo k» aJ. ■ j« Ka Pcali Puhi Ohe Hawaii. Oiai o kekahi poe keiki o ka PaalPahi Ohe, he maa haamao<i lakoa no ke Kula Alii, a on makeaiake lakoa e pahi maaawalea no ka la oui o ko la. kon makaahine o ka naaoao, ua ulumahlehie e lakoa 1 ke noi i» Mr. H, Berger ke kama pahi ehe, & ua haawi e oia 1 kona ae i kaaa mau keiki punahele. Aka malalo ooa ruta maa maa, ua hookulo 10-i uku ke Komile Hooponopono i ke noi ike Kuhina o ko oa aina e, ke poo oia oihana. A mamuli o oa kukai olelo aaa, aa koikahi kona wa ipahe me ko ke kama pahi ohe. aolaila ua loaa wale mat la. Ma ka horu 12:30 aaina la, aa hiki ae lakoa me ka lakoa mau hokeo leo lea ma ke kahaa.

Ka HĪKI AKAAE O KA Moi. • ■ He hapah-i hor» koe hiki 'ae i ka hora 1, ua hiki ae ke 4 Lii ka Moi _ma Kahehana, i ukaliia e Mrs. J. W, BobeTtson, a i ohaoha ia mai e ka leo mele " Hawaii Ponoi " e kaakaulele ia ana ena ohe puuahele a na keiki puhi ohe. Ai ke kua ana iho o ke kani ana ohe, m kono mai ia ke muluna o ke Kala Alii Rey. A Maekint&sh i ka iloi, ni a me Ja kponimaha i hiki ue, e pii ma ke kihi akau o ka pa kula, kahi i hoomHkaukau ia ai ka lua no ke kanu ana iho o ka Moi i ka laau hnomauuo lubile no ka pani ana oke makahiki mu& oke ku ana o ke Kula Alii. A o ua laau la, he nia ua omaka ae ka ulu, i loaa ma ke kuai mai ka Ulu Niu mai o Mrs. C. P. Ward ma Koula. Na Mr J. U. Kawainai i haawi aku i ka niu 1 ka Moi, a na ka Moi i onoa iho iloko o ka laa 1 hamama a ap:>apj ae U i ka lepo ma hai oka nia, a pela uo hoi o Mr. Kawainai.i kokua pu aka >1 He mau wahi olelo poiiole ku u> i ki ika ka ke Alii okd knuu aui, a pau ae la iloko ok* aka i».

Ka hoomaka ana 0 KA Luau. Mahope iho ok» hora 1, ua kono ia na poe i poloaii* e kom > iloko o ka lauai e paiu-4 ai i m mea ni o k* ahaaina Hawaii oiaio i haomakiakauia. Ma ka papaaina e moe ana ma ka lauia aa hoonohoia ka Moi uiawaena kona e holi ana ke alo i na papaaiaa e mo i la ika loa, alaila o Mra. J M Oooke kamukala inaa īoa oke Kala Alii, Hon. AS Cleghoru, H H Priuc 4 bs Poomaikelani' Hoa. J L Stev *ns, U S Miaiater ame Misses Staveas, M j »r, J EL Woelehouae, H B M.'a C >uiui'saīoaer ame Mrs. Wodehouse, Cluef Justioe Jadd, His Es. J A Caaiaiius KuUiua oko ua aina e, Mrs J W R Wrfei.>u Rear Adimirat Georgti Bcj\va a me na ukali, Capfe. Rewey a uio ua Hiiiuiokuo US F S Charlestou, Capt. McGarley a me ua aliimoku o U S S H ps e, Mcs P S Pr«tt t he hmmHUi mua loa, Hon C U Bish >p. Hon. J S SValkar, Jut»tie4 8 B Bjle, Mr. SW S vdr tuci. U S OouBal-General, Rev. A!.-i Maekiul«h Kamat«QH, >r A d* S CiuavPoftaguei?g C )mtuisaū>uer % Hou. E MuH?r, R-»v. Dr. £ O Bocivr 11 « B?ekw th, Mru. J0 C vrter BlipB. 0 N Speneor.

Ma nt pakaukau e ae, ua Ho.* o k* Ahaolelo aln, Houa. J M tLu'atr. ti P Baldwin, Siujuet Parktu\ J■iui s Aoderson, L Tou Tooai»kj% C 0 B »x--g*r, KCM<cf,r'aue, D W Pa*. $ Barch«rdt K« laaamak<iaiu»aa AE;Si J W K*laa« A Kiuhi. R W Wilcox, J K Kahookano, LAV F Kauealu, A Horui?r. J H WaipaiUui, W H Ries wahiue meka ohaua, H >u, u E Uichar\i t»ou-

Punli K«LikeU, J HJPaty, P- Neuuiiiuu, J Hotiog, A W RichardaoD, C Alee. ■ -

Papa Hoouaaiuo, Ht»u. W D auder, Hoq« W Jas Baiitb, A T Atkia aou uie ka "wakiua, P Jooes me ka wa- | hine, ■ : ■■ J JSa kueuukula uiuh o ke Ku(a Alii a me ko keia w«, Mrß. J A King,MiBses M A CUHrnberlßĪu, M Browu t L B Brickwood, Nelii- Br >wu t J «li» THnuer M Walber, B")rrdusou, H a me M L >dd HW P« ck. '

Na kamukala e ae, Prof M M Scjfct me ka wahiae, Bihop* o H-oaolula me ka wahine, W C Merr:tt ka wahioe R*v. W B Oleaon. Porf J A Moore, na Hoahauan Fraucis me FrHuk o San* Lui, J hn Bush, A V GeHr, C H White, H J Ghlli gber, W J Wella S E Carey. N Tmau Log»u, J P Iwa Mrs. Kilikiua, u v Mtsses Nnnuie Need ham, A Walkrir, J-ine dare, Daucin Hattie Ooao. Na poe i poloai i , na Hoas. H M Whitaey a me J L Kaulukm], in ttev. l-fl 6owi)o »me J Waiaimu, Col J H Boyd, H Waterhoase me ka wahi e ti B Boardman me ka wahiae, Mrs. A Mackiut> sh, Walter Hill me ka wnhi ne, Ch»B. Wile.)X, Olivēr St?llm»n me ka wahine, G E Smithies, dh Mrs. S G Wilder, B F Dillingham, A Rosa, J U Kawainoi. A Fernabdfz, Mra. Kahaiīa WileoK, G L D?sha, na Missos Beekwith, Carter, Dexter Hattia D<vis, M«iry Kawahahee, W C Aehi, T P C'ammitif

Na mea o «a uapapa Adver tjser, Paeaina a oae ke G lineae News a me kekahi poe e ae he nai Usa aole e pau ke helu aka. Me be ajea !b, mawaeua oka 250 a me 300 ka oui o ka poe i noli > ma oa papaaioa moi, a mnhope «ku nn komite okn lubile» ka paali pahi ohe a me ka poe pakt hope mai. NĀ KALAI OLELO UOOMANAO.

Mahope iho o hoouau ia ana ona " kohi kelek9le a ka Poukolu " i hoooaakaukauia, ua ku mai la o Kev. Alex. Meckintash, ke Kuoiuluna o ke kula a hoike mai la he mau wahi haaoleio pokole. Lle w*le no mna , haaiuana bke kala llii inm 1. iH e olh nei ī keia WBj oia no ke Alii ka Moi, ka Mea Kje kie Kamaaliiwahiae Liiiuokalmi a uae ke Aliiwahīne Kaaui-»u. Bia ' lnk m a p&a maanei i keia U, koe wate ao ke Kamaaliiwahioe L liuoKHlaui. H»ke maioia ika mooleio holookoa e pi!i an% ike kula mai ka w< o kona hookama īa ana mai. Ua baonli boi oia ika hiki kino ana mai o īj|rs J M ka m.ea naoa i hooojf r kala h} 50 aka. 0» hoe-i mai oin me kona nnn» ole ana ae ika nui o kom niwihwili ka la'a o kuna ua*a mikahiki, a ua hoohaaoli ia ke anaina no koua hiki kino «na aaai Aole hiki īau ka katn<iilio m >i. ak*» i kaa-i a helahela ia mai ana e Dr. Brc iwiih.

Ku ae la o Dr. E G D D a kamailio mna aka 1h oia imua o ke Alii M )i, ka olel > aui, oa haaoli ke aoaiai i K* isse aaa nka iaia « knūa aan me konn tuan lī-aa-i Alii i ke k«hi kamalaa i, « ua miaaoUoa oia e loaa aoa no 1 ke Alii he inaa m*k%hiki lehaleha e aoho ai (oilalo o ka malu o aa kamalaau U i kaaaia ai e koaa lima Alū. Aliiia. heluhelu mai 1« oia ika pal īpaU h Mrs J M C>oke penei.

" E na Hoaloh"»:—Me ka h*uoli nui au e hoike uei, u t ko'o hiki kiuo aua mai nei i keia !a lub:le, oiai aa lilo ke Kala Aiii he me» i hoooao-imoa pamahaua mau ia e a'a ai-ilok > o ko'u puuwai. Ua >vojuiika ia e Mr. Cooka & me a'a pa kei-i kuU iioko o ka a, 1310, ma na wahi hauoiau* he uuiika- , maoialua. O ka iuoa utua o keia, oi» Ke Kaia Alu. O ka hauuiaua euahuahua ia wa, he u uikumtm-i|iua maka |hiki koui uuii a o kahi mea loa he hooknhi makahiki » uie k > hipa. He mea maa ki hoi hope aua u kt uoo ■ noo e u«aa oiilaui o ki m lulalo iioko .o ke oO makahiku It'u hoi. -iule no kei- he wa loihi lot. Ka holuuo mai uei uo keia uiau lioleUeleu-i opio ||Pio iom o'a ia'a i »ani iho Uoko o , ke kiheue o na hooui&uao aus, a oi * mnu heleheleai oiiio holc uiahie ae« Mu«raea< ae o kiiLi, ><i h<i juaukaaia<»ata«* U«» ekolu ua a Ukou oU u *t. a o kēkaVt p w, a Utoa ua haU »ku ki riua a hiki oU ai i . kekahi kamaheU ke hoi huu uiāi. Ak« ke ola uei uo ke KaU AUu kekaj hi poe e ae e hoike uiai i pu niihu» hua ana o ke kuU a me kou.i tt>a ka Ke manao uei uiakou p lilo ana ua haoiuauH o keia kuU i !m«ma ttotV t V keia Uhut £ h:l > ko Ukoa naauso uia a >so o ka pouo a |ttB na mea a paa e htp%i U ai ua ka* i»ak» o Haw&ii aei. j Oielo msi U o Mr, MscktuMh» ujk loa ou uo keU ui-iu o,elo a Mis. |Cooke. I Mamuh o k.a poloai ia aUA ako, ua k« nfti U o E«v. Dt. Back«uh, & Uoi

ke mai la oia he wahi moolelo hoona. uea e pili *n* i ha kanaka Arabia o na alanoi oNo loka. He 39 t3dakfthiki i bal& ae oei, ua kaualope ia mai U oia ī uka nei o HodolqJu, ma ke ano he kanaka i loōhia i ka ma'i, mai lana mai. o Ka'moku kiapa CoDßtant. H» aDeane Owaln pule a hiki oia be hele ma o a o maaaei, alaila «a hoomaka oia e lawelawe in* liana oke Kqlh Alii. I ka hoomaka tna o na wahi pnia wale no o

'kā hale, aoht mau wahi pakaukau pala pala, aohe iiihu aoho. Ika wehe ana oke kula ua lawe itai la na haumaoa Iko lakou mau paka«xkau palapala o kela ame keia aoo, Hv ekolu makahikl o ka nee aua o ke kul,a uia keia ano, aua ikea ia no ka holomua. Mawaeoa o na hauoaaaa ia do ke Alii ka Moi, ka Lunakanav»aj Kiekie Kauka, Mis. S G Wilder, Mrs. Caster, Mrs. DilliDgb&ji t Miss Jadd, Mra. Roßt, a me kek »hi e ae. I ka mahuahaa ana mai o n* bntratU9 ua pakui ia mai he keena kā!* hot a he kumu hou ua hoi. Oka uai o \ a haumana ia wft aia,'mawaena o ka 100 t me tca 150. Iloko o 8 mnkahiki aole \ hookahi hanmana o ke ke kul» ī make a be hoike mnikai ia no Hoooln'u nei. Aole oia i ike i na houman* oi ae o ka weīpahe e like me keia poe, o ka oi aku nae o na kaikamahine. U-» loaa na keehina ku 1 ka mahnleia i q i haumaaa oke kala, mni ka Mo e ooho aaa ma ks Noho«)ii s ka Ln«Hkane.wai Kiekie. E ola m;a ke Kul-i Alu n e ala ae hoi ia a hiki i kona UI6 i Kula Alri Kiekie no ka Pikipika .

Alaila, kHmailio msi la c Mr. M-.e'ua fcjshi no ka wvi lilo ni k« kula malnlo oke alakai ana a Dr. K.i,oney, a hoike mai la hoi aa komo oia iloko o na haaa o be kola aneane 20 m»kabiki i hala nei- He laaikai o!e bft lako knla . A. mamoli o ka 010010 o ka Pt*ps Hoona&aao aa !oaa mai la ift iakoo m pouo kala be aai i kupoao ao ka hooholomaa aaa i !ra oihann hooaanuao. Ua hiki iau ke īke he 200 ka aul o ua hau maua o ka kula e noho aua ma ua haua like ole o keia ola aua. Un noho Kuhina kekahi poe haumaoa o ke kula he maa hoa kekahi uo ka Ahanlelo he poe loio, ahe lehulehu (pa m t ua hiua iike ole e ae' Ua hiki u) ke hapai is ae ke knu-ik t H-iwaii a ka lika a»a ke auaa h Jok«ihi ma ko koa* hoa mai ko ua aina e mai. Makemake oia e laulima pu mai na iiHole uo na mea e pooo ai ke kula, Oua hooikaika pauaho ole aoa me ka hoopoao i haua ia e ua kamaao o ke kuh, o k a oi aku uae o Mfas Louiaa Brickwond a ma Mrs. J H Browū, he h«na ku i ka mahalo ia, a oia ke knhua ooi i ku ai ua aUkai ia aua o ko kula.

Hoike mai la ka Hoo. C R Biiippa ka JeresideDa o ka Papa Hoouaiuao i koaa hootnaa«o &oa qo ke K,ola Alii maa. E ku aaa op ia kuh i koua boe< aoa mai iaoei ika 1846. fcul a j a oo na keikikane a me na kaīkainahioe a ua hoomaa ia pela qo kekahi manawa lilo loa ae ia i kula oo na keikikane wale qo. Ua pomaikai keia kula uo ke kakaikahi o na loli aua o aa kumu nui. He niea e waiwai nuī »i ke kula, ke ioaa kekahi kumuuai naauio a hoopono hoi. He ehi wale no mau wa i loli ai na kuaaauui, oia o Dr. I3eckwith, kona hoahanaa Marris B Beckwith,Dr. Kinoey a me Ri7.. Alex. Mackintosh, aoke kuoiu hope o ka makahiki keia o kona noho ana. He mau minoie mamua iho, uahai mai o Lunakanawai Dole iaia, ua noho oia ma k#la aoao mai o ke JSLula AUi no na makahiki he 14, aola loa oia i hoopilikia iki ia aku ena haumana o ke kula oiai he aueane 4000 lakou e he«e mau aua ike kala iaata a ptu, a he mea keia i hiki ole ke kamailio ia ae no na kuU oua aioa e. Ua tilo keia kula i maua iloko oei o ka aina, ahe lehuleha wale o kona m*u haoaiana e noho oei ma na kuiana kiekie. He kulana m«ikai ko ke kuia i keia wa, he kula holooiua no hoi, a e haua ana ina hau* uiaikai. aua maoaolaaaoia e hoouaauia aku aua ia hana maikai.

Hoike B)u la fes Lnaakaaawai £ie— At*p#ki Ksuks, aa liOOQif,sf» uua i* keia K»\U ma kekahi wahi kokokō ik* h*l?koH 03ftlSi>pe maī o ka hale *lii. He w«hi puua iao ke Hp kola i« uo ua iii W»b ao, i ua ae i* uo t:a«3 kek&hi |k« kßksikßhi 6 Maw aoua o koua Ufta lfo« nh»i«ho)o o ia kul», oia uo kt Aiii kt Mol &me na Moi ma» «ku ekda. Na koon wakuakane n& | n&ns * i liooponopono ike kukula ia aa» o k» b*)ekQla. A na liiMoee i& knls wasi, Aōii(* kaomiun © »*i w«bi, a na n a i kmu i k«k»hi mau knmulaau, a, ia u& kukal« lnkou i keKhi Ahalkai kaau Uau, U» holoom* k<» kuU Boike uiai U ®S» ikd lakxni km?popo m a me a& p»ai «woii m*u 1», Va hakiio oi* i ki uw ibi o ks kula,. uiu&u &ku oi& i aa Keiki H&wiaii i k&hi i &o i& &i i&kou i k& olelo Kaoi&ui, 4»4 I&kou 'i k« 1m0& 4^ w "

na.) Ua ao ata ōia ia laleou, ina lakou e makemaka e lito īpoe hana lioia ike holomua, o kapie aku i oa lia!a inu rama; ina hoi lakou e makemake e mialama ia na pono o ko lakou maa hakn ma ka oihana loio» e kapae aku i na hana kal&i aupani, a ina lakou e makemake e lilo i poe kanaka aloha aina e malama lakou i ka maemae o ko lakou mau home, E pono ia lakou ke haaheo no ke Eula Alii, e like me na keiki o Eton no ke Kala o Eton, na keiki hoi o HavaJa no ke Knla o Havada, a o na keiki o lale no ke Kula o lale-

Olelo mai la o Mr. A T Atkinson, ke Kahukula Nui, ua makaikai ia eia na keena ona kumu lehulehu oke Kula (Alii) abe holopono na hana. oke alahele maikai loa e ikeia ai fce ano oke kula, oia ka hoomaka ana e hele mai ka rumi mua mai e hoomaka ana mai lalo mai a hoea i ka pau pooo ana o na rumi a pau, a e ike ia auanei ka nee ana oka holomua o na hana. Manaolana oia, aole lakou epoina ana 1 ka makia (motto) e olelo ana, "O ka hana i kuoono ke hana ia ; he mea pono ke hana ia a holo lea."

Wahi hoi a Prof. M M Seott, ua hele makaikai no hoi oia jke Kula Alii, 0 ka oi loa aku nae mawaena o na haumana opiopio. Ua makemake nui oia Iko lakou maa kakaulima. He maikai ke kulana hookele ao ma ke Kula Alii, he ku ika nani ame ka holomua. Ua ike lea na kanaka Hawaii, o ka Wa kupono e loaa ai ka olelo Beritania i ka lakou mau keiki o ka wa opiopio no ia Aole pono ina makua ke hoouna i ka lakou mau keiki ike kula no ka imi naauao wale ana no; aka, he mea pono ia lakou ke malama pono i na ola kino oka lakou mau keiki. Hn ike oia ina keiki Hawaii ma ke kaHua kinipopo a ua maikai maoli ko lakou mau kino

Ku mai o Hoa. A Rosa a'olelo mai, ma ke aao oia kekahi o na hanmana kahiko oke kala manao oia he mea pono iaia ke kamailio i mau wahi huaolelo pokole. Ua komo oia ike Kula (Aiii) ika 1868, aua noho a hiki i Maraki 1876, ma ia wa oia i noho ai ma ke Keena Loio oka Lunakanawai C C Harris i make. Ua ala mau Uu hoomanao ana iloko ona, oke kumui holop<-<an. a i kana mau hana e lawelawe nei mamuli &0 ona alakai i loaa iaia ma ke Kula Alii. Haa mau oia i ka unuhi ana i na iwi-haiao i»a ka Poaono no Mr. Maokintosh, « lie kumu kokua ia iaia. Ao aku la oia i na keiki e hele nei i ke kula i keia e hooikaika pauaho o!e i ka imi aoa i ka naauao Oka pono o Hawaii īiia keia mua aka aia ia mamulio ka naauao. Ua oia, he hana i ku no ka pono o kona aina ke komo ofa ma na hana pi!? aupuni, a manaolana oia e hoomau ie aku ana ka holomua o ke Kula Alii. Alaila, ku mai la o Mr. Mackintosh, nona iho a no na kumu o ke Kala, a hoomaikai mai la oia i ua Jmea a pau i hoea aku ilaila. He hoomaikai akea. O makou o ba poe nona na inoa malalo iho, ke pahola aku nei i ko makou mahalo oiaio ina Komite lehuleliu o ka labi!e oke Kuta Alii, no ka eleu i ka hookaa ana ina huioa lehulehu i aie mai ia makou. J H«pp & Co, M R Colburn Allen & Robinson Hustace & Robertson Daily BnlletiQ E O Hall & Son H H & Co Honolula, lulai 17, 1890.