Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 30, 26 July 1890 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

Ua holo aku ka moku hilimni'ila Faran: no Tabiti iks Po*ouo i Ma ka "Anstralin" hnakai e huli hoi aku ai no Kapalakl'io i ka 1» 1 aenei o Acgate, a hoi akn «i ka ona miliooa Bprecklea a me ka ohana. Ika Poakahi aku nei, lulai 21, ma Kulaokahaa, Honololu nei. ua make aka la o Miss Phoehe T»>ylor, kaikamahine a Capt. Taylor o Lahaina, 'Ma ke "ZBalahdia" o ka Poaono ae nei, e holi hoi aku ai na alii Auseturia A Szeohenyi a me A. \Vaehtmeister no ka houae, ma ke aln o ka Ripnbalika palahalaha o ke komohana. Ua hoikeia ke Kula Olelo Enelani o Waioli Ikn la 8 o lulai, a ua ikeia ka elen s aoe ka makankau o na haumana Ua nui na makua a me na makaikni i hele ae e ike.

Nūi ka mahalo i» o ka PaeAma puk& !a e īin Hoa Haoohaoo o ba Hale Ahaolelo no k& olelo pilikino a w»bakole ole e kna wili i-i ina hoa, a koe wale no ka pnaalaH h ka Nalo Keleawe Ma ka la 6 o lul*i, ma Paihiihi ka hoike ana o na Kulh Sabati o Haiku, Paihiihi ame Paia malalo o ka noho Kahakola Sabati aui o P. N, Kahokuolana. Mahalo i. k« maikai ona hana hoike o ka la. Ke hoopuupn ia ruai nei e haawi ana ke Oomopani A o ka Batahoni Honolala Eaifela i ahaaiua mahma konsne, ma ka ma!n u!a laau o Remona mi Manana, Ēwa, i ka po Poaono, Aug te 2. O Hawaii ā me Hoku ua hui kiuipopo e alele ana i keia auiua la Poaono nei ma ke kahua o Makiki. Ke pue nei ka Hawaii e make i&ia, alaila hookahi hou aku make i koe e hooikaika ai pai a pai me Kamehamehn. Mh ka hookaku kiaipopo a na hui Hawaii a me Honolula i ka aaina la Poaouo i bala .ua ahai aku ka Havf&ii i ka hanohano ma ke kupapa aua iho i ka Hoaolulu i ke 3 wale uo puui ahiki ik& pau aua o D>* komo a&a eiwa o nu aoaoelaa, H&waii, he 4 pau?, Honolulu 3 Nolaila ua Uawaii ka ee.

Ua hoohalike aku ka Hon. Johu Baker oHiio ina kaaaka o Hooolalu nei e like me ke keka apiki, uo ka ai€u, aa kahihewa ke keko i ke iuo he umkai, a pela oukou e ku Hoeolula uei» ua puni waie oukou i u» olelo hoopuoipuui »ua holohoion» a oukoa i koho iho uei, eia oae, i ko lakou la komo ana i ka haie, aohe uaua ia o koookou uihu p«.mo. U« oielo hou «e o Wilikoki, iur aole e hoolohe ka aha kuhma a me k$ Moi i ka leo oua makiiaiiinoa e kth(H 1 aha elele hana kamakanawni hou, a!aild, o kaoa ho<>nioui iho 1» uo īa •» hiki 1 k« pan «ii» o keia «ha kahiua, * heU lakou a uiaialo o koua aiau kapaai wawae» A iaa 4 hooko ole ia k& make make o ka )ahai, alnila, o ho a aVu aua eiaike».hi t

UH aiakauain o HUpeu* F W l?ehsbehr (Pe!«»ps) o keW i wsti aia kai kuui.au 6 Houoltt!ū rei i ke hlaka PoslttUH i i ka vva i hoo uiaka «i ka ah« kiurv t k*ua m*a īiaua toa« oke k«u, ke kookoo poo gu!a--i k&h*ksha ia hoa'oWlo, he ui*ksu» ur ka o llooolaKi, uo koua k* noonoo iks wa i uiako mak? ai 'Uw&h&U e lawe 5 louei oU \m«s. o ka s h,v»i**keU» ia m*i o ka hooko aoa i koua kūku iao.

I ka PoaoLiu i hnl», im heluhelu mai ka lu.uumakaftiuHiiV> 51 q'rsa he olelo hooholo e ohi h'ipuku aoa 1 ya w»i a ij>au ma ka helu ana i ua aumakua kane 'a oie wahine ona moo moe wai mai ukn a kai, a mai iuua a lalo, a lilo no ke aupuui. 1 1 ka anina la Poalua nei," ma Ku!iouon, Niu, u* kipu iho o Autoue Silva he Pukiki, iaia iho a eoake loa. U» malaW ih he aha niele e ka Ilamuku ama ka ninaninau apa i na ike, oa i tooholo lakou ua make oia ma ke kipu āna iaia iho iloko o kona wa olalau. Ke hanhauna māi nei ka halawai a ha Mikanika oka po Poakahi uei, e tuki ana kela a me keia i kona. manno īho no ka mea pili i ke Kumukauawai bou, a ua pau pele, pau mano kekahi alii oka ai'ao lahui, nole e a§ e lawe mai i Kumukauawai hou, uia walo oo ina ka hooioli paknhi. | 1 Ēē haohao nni ia nei ka ba i.lamuku i haoa e ohi aei.i ka o ua mikai I hou, m»i na koi mai i pau a me na ohua ahi mai, ka poe i ike a maa i ka laweiawe ana i oa raea kaua oke aupuoi e iaho uei i Kuapapanui, ka hoi e hiki bi ke manao ia aku ua hiki ia la«ou ke hoolilo i kela raau p'ukuaiahfi mea waiwai.

Ua poniia o Mr. Jiro Okahe, lie JlapscB, tna ka luakioi o Kaukeano i ka po Sabftti aka oei i hhla, 1 kahunapc!e hoolepope. Na nn knhuuapule E G Bt ckwith D D, 0 P Etnersou, S E Eiehop, A. N Fisher a me .Mittui, he lapana 110,1 lawelawe i na h?»na o ka pooi Bna. Pakele ka luna paahao Kapena Christiau i ka la Stbati aka nei i piholo ia iloko o ke kai oaa kahi kokoke :i ka hale auau o Long Braoch, Waikiki. E oie e hoololiluli ia a paa ako kekahi h*pa o ke kai iloko o ka opu i 'ke kahe i waho, akahi no a hana ae. AkR, ma ka naua ana b ke Kauka ua 'ike oiii, aohe pilikia i koe. L ,=■■■■■■ y. ; ■ : ■■ ■ -V':: ! Ua mihi walania ae ka Lnna Hnoipoaapono Daaiel Lyoca u ka Elele mn 'koaa hsfa o kn Poaono i ha(a, e hoihoi hope aaa i n«v olelo hoinoioo Mr. W ! R Kakela i pnka haa ka Elele o lulai 5. Mai pnpaa ke)a Luna Hoopouopono jno ka laibil», e ole e ho!o mihi e 'mai 'paa wale ai. Ke pelu aei na alelo o ka poe enemi.

He Sabati hoi no ke kahoaHpale Ailueoe fea Poaono, ei« nae hoi, ua hoolilo ae la oia i u» Ir puie la, i maiiawa noku akea aona ika aha kuhioa ma na pipa aīanai e kukala hele ai. E «ikahēle o pooi oakou 1 na Parisaio e hele aoB naa oa alauui e hp.iolelo hoakamai ai, «ka o !oko nae o ko lakoa raea naau, on piha i na mea ino awahia e make ai. Aole anei i lawa lakoo m&loko o ka hale ahaolelo e uaku ai? Ua hoao ae kekahi raaa Lnnhmakaainana & wi!i i na panpan lima mahope iho oka pau ena oka Ahaoīelo i ke ahiahi Poalima ako eei, i ula ae mai na olelo kikoi a Ailnene Buki e like me kona ano maa. A'ioa i loaa aka i ka paapau a ke KHa, ma aa nakea ka waha. Hilahik ioa ka apaoa o Koo. laapoko i ka lakou elele i hoouna mai uei i ka ahaolelo, a ke mihi nei no hoi ka poe i hooikaika iaia e puka 1 lanamakaniohua.

U* oieio «e o 11 W Wilikoki ma ka j Poaouo »;ei oiai oia e haiolelo axia imua o na Uenaka, aa kaa, na lio a me iOailio e hakakaaaa, o keia aha kahioa ihe aha kuhma iapawale, he aha kahiua īoo, aohe pw, sohe hiu. Ua oi akm ka lUiaikai o ka aha kuhiua o Kakiua lua oiauiua o keia aha kuhiaa o kakou e ,uoho uei, a he mei poao iā kakoa ke |haswi i ua OMikUo atu qo W afea kuo Kakina oih» a he mea pouo loa ia lakou ke hoi hou aa ma k,o lakoa kuliua. Ua kuhi &u, o ka aha kahiua I» o Hakiuā uia ka oi aka o k<e iao, eia ka hoi o keHa aba knhiaa hoa ka oi aka 'p ke iuo » me ka lap-owale loa, AVeha i |k* piko la e Ufc hon'loha. ' ! tLi holuaa uui o ua kumukula o ka m*i, i ae «ka i ka poloai a ko Adt|Ut«i'»U Ueo, I>towu» a holo uiakaikaii l»iku U Uuua o ka uiv>ku«Lhi k«ua Adi|W*»:*U "OiMuWkm " i ka aaiu\ l<Pouei. I k« wa o h<āhi maa aku ai jka uiahhmi iKuu o k* oueki, e haUwai Uiiu uui iiu ka e*li , m.r' U 'ok ■ O U o keta juK'kuahi i.ui. l;e 300 1h». l"U li«i 1G h *lok.» o ke k«i |Uo 1? >■>. He 3730 ka uui o koua I t >u.<, n o ka o koun eu<?giat ! '«i -!;u, u » Uke aie k.i ux lio he 7506, e |bxu?uo*| Mua i IS| uuie i W Uora» U« |21 iiui u ua pukuaUM auo oU |ui«laua o kouH ou<?ki *» t.H.ikHi Uin .0 ka juui o u* aUluioku, ho 04« ua koa ta*īt.ua 30, a ha 2&6 iuiu* m jmiu, Huiua 361,

Ua pepehiia kekalii haole maKipaLulq i ka ia Sbbatr i liala, e feekali kaoaka o -Kaalana ka inoa* Ma 'ka Poalua oiai nei, ua oiake aka Ia ka haol®. 0 kela opiuma kupua ka mea i bo!apu bele ae i kooa kino wailua i maa o ka Ah&olelo maf ka aaina ta Poalima mai ai ke Wkahiaka Poaono bp. Nai ka lapa īa o kekahi mau hoa. Ika po Poaha nei, aa hoohuiia ma ka mare, maloko o ka halepale 33ihopa e K ka Bihopa o,Honolutu, i kokua ia e I Eev. H. H. Oowen, o Mr. A Sfc. 0 Piinaia me Misb PaDny Malulani. O ka ahaaina hulahala Earopa a ka 'Lii Moi i haawi ai ika Adimßrala Farani ika po Poalima i hala, aa holopono ma na mea a paa. Nai no na ili keqkeo i kono ia, a be hapa ioa na Hawaii maoli i hiki ae. U.a haaiele loa o Ailnene Baki 1 ka noho o Koolaupoko i ka la 24 nei o lūlai, a ke ole makou e h onnianao hewa alaiia oka ehika ibo 5a ia o n& o koiia hoohoka aua i ua mhkPHiuHn» o Kpōlaupoko aole e hookauwa a kiai no ko lakon mau ppoo. :

He £qsq kaa abi bolo le-ilea ke hooholo ia aoa malnna oke a)abao o Ewa mai Honolala ako nei a hiki loa i HooonhoU ma ka bora 8:45 A. M. a me 1:45 P. M. o keia Poaono, lalai 26, no ka makaikai aoa i ka hookua ia ana o ka wai loa aoiani mailoko mai o ke paipa he 5 a me 1 hapn 10 inih» ana waena, iloko o ka auwai hookahi i hoomakaukaa ia no ia hana> Nolaila he wa maikai keia no ka poe e holo ma kaikai ana. Ua ko mai ka mokuahi "Farrallon M i ke ahiahī Poakola nei, iloko o umi la holo mai Sana Diego mai, Kaleponi, me 3 ohua kapeaa a me ka piha ukana no keia awa. O keia mokaahi, na ano nepunepo iki ae ia maluha o ka mokuahi "Hawaii" oka Laina Mokuahi o Waila, No keia laiua m.okuahi ka uku makana be $45,G00 i ūoiia ae nei i kai ahaolelo. Ika Poakol a nei, ua bootoioJtoro ia o liui (ka No Heberede) nana i ki pa 00 I fliram a oiake 4 loa, iaaua oke kiūre haole o Hoholulu Dei, no ka hewa pepehi kanaka, a ua lokahi oa kiure i ka ahewa ana iaia e like me ke j kumu hoopii. Ua hoohalahala hou ka 1 mea hoopii ia i ka olelo hooholo. Oka | £®io Kuhina iio ke aupuni, a o Paal | Neumaun uo ka mea hoopii ia.

Ikala 17 o lalai nei, ika wa a t» naok«ishi īwelani eku ana ma Kukaibee!e, ua lele ako ka wiliki ahia A. Tarley i uka o ka aina mahope o ke ka biko ena iaia iho me ka aaha maikai. Aole oia i boi hoa naai ilana oka moku * biki lka Poaono i hala. Ua hali na malai iaia, a aa haawiia ka aka makaoa ke laaa, aka aohe nae he wabi moali okonaikeia. Da komo oia ika ha!e o Mr. J F Jooes, a malaila akn ua iho na» ke ala o Waipio » loaa mai i kekahi haole. Mahope aka oia wa, aole 1 ike. boa ia. Wai kui ma Hamakua.—Ma k» po © ka ia 10 o lalai nei 4 ma Psaui£o, Hamakoa. ua nni mai ka ua a aai pa mai ke kahe ana a ka wai. Kahe mai ia wai mt»i ka aiua paiaa i kanu ia ka palapula a komo iloko o ka hala mo« o J Wa?ohioa, oiai laaa e hiolaui ana ma ke keeua moe. Aole laaa i ike i k« 'manaw» ī piha ai o loko oka hale i ka wai, ka lepo ama ka pulapala ko, Aka ma ka hora 4. waaaao i kc laua paka, an» mai, ike laaa oa ia ke keeua. hookipa eka w&i ma ka iepo. Ua kamama na paka a ekoia, aaa koaw j* no hoi ka pahu lole e ka wai a ma ka. lepo. SF£pie.

1 keu wa, ke liooeaaopopo aku poo hakllo i ka aee aua o ka Ao&o Hokakekake Lahui iloko p ka ah&oklo u lia UooaiAOpopo uet iakoa, aīa he iloko o kekahī poa aaku o aa a»>ao la i keia wa. Auw ua haioleIq » kekahi uu«u lauauiakaaiaaua aua ho«o 1h ika po Poaouo aku o«i i hnla ; i hoouaiopopo loa uiai i keu olelo aua. No luaa» ua kapi aku kikaUi mau hal'lolo i ka Alii KuUiua e ku u©i i keia w* t ma ua iuoa UooWieiieae ieha> e hoinoioo hwleU loa aa* a e uaha ihe Ana i aa leUoleLe lokoiuo Uaua ia— puwwle o lakou a maUalo aku U i aa kuhiua i pau. 0u« iioa a k* U >oaneuiae % ua uoiio i&kou eae ka ika u*» aua a k«ia aUa kuUiua oid k& i»U|>aaUaU «i«. A©U u**u kuuiu uui « ae «tu«tuu * hoowao. !»ka ai i kumu o kdia laokuaUhuh ok* ,%o«a iaUui, koe wale ao ko tta kaum* iww ou (U*n kamukanawai Uoa a *ue ko Ukou Uoopkai m }aqa «wmi. iuwuuuuuaa m% ua oiiiau*, UilaUiia oU