Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 33, 16 August 1890 — Ahaolelo o 1890. [ARTICLE]

Ahaolelo o 1890.

La Hana 50, Augate 8,1890. HaUwai ks Hale e iike me k« mso, lieluhela ia ka moolelo o ka Ih i Lh'a e apouo ia. Hoike Komite. Mul» ka hoike a ke kjaiita kalepa e pili ana i ka bi!a knop.wai opioma, Noi ke komite e p)oo e kao ia na kao&wai oolea do waiwai dute ole € like meiH opinmH; waihoih ka h* ike ma ka papa a noonoo pa me k» bila. Na Lnkn, oa p»u i ke pai īa kekah: taau bila kaoawai, ake haawiiA ake oei. Na Kikila ka hoike a ka h-ipa nui e ke komite wae e pilī «aa i fea bsla fean&wai hoonoa kai kooohiki. Noi ka &apa noi e hoopanee loa loa. Waihoia a noonoo pu me ka heike a ka h»pa Qvnku, Na Olelo Hooholo a me n» Bila. Nā Bak&htda he hoolaha kenawui e hoakea aku-ei i na hena e pili ana i ka oihaea kaleo&.ime mahiai. Na Beka i helohelu mai keia eoau bila: 1 Kanawai e hooponopono ai i ka Baro Oihana Makai oke aapuni. 2 Kanawai e hoala 8i ī ka oihana Itpaao Hawaīi. 3 Kaoaw&i e hoololi ai i ka pauku 1 mokuna 90 o ke Kanawai Kivila, 4 Kanawai e malama ia ai pa boke aopuoi ma ka olelo Hawaii tne haole. Na Makete i ho'uhela mai ike kanawai e hoopau ai i na palapala ae holoina ainae. Na Papai he hoolaha kanawai e hoololi ai i ka pauku 56 kanawai Kivi!tt. Na Kamai he kanaw«i e hoonoho ai i Hope Makai nni no Kipahuln. Hooleia. Na Luka, eia hou no keia mau hila i pau i ke waiia. Na Bakafaeda he kanawaī e hoe loli ai i ke kauawai o 1884 e.pili aea i na home noho liilii. Na Haoa o ka La, Helahelu ana o ke kanawai e hoololi ai ika pauku 105 o ke kanawai Kivila. Hooholoia. Hoakeka ka Perfsidena i ke ulolohi loa o kekahi mao komite wae i.a lakoa ka noonoo ana i kekahi mau itimu o ka bila haawina. Noonoo ia ka bila haawina imua o ke komite o ka 'lii Mes c den ka lonahoomalu. Na ke Kahina Waiwai e hapai hou ku hale ik& nooooo eDa i kela noi aua i waiho maī ai iloko o ka Bila Ha&wi-; na i $3000 no na kakauolelo elua o ke keena ohi anhao. Hooholoia. Papa Hoopii Auhau $4500, hoio. Lilo Keena Waiwai .3500 " Kela me keia lilo keena Luna Helu Noi $3000 haole. Noi ke Kuhioa Waiwai ī $4000, hooholo ia. Kuni me hoailona pai.. .$ 500 hoio. Na metala i1i0... 1000 " Uko elele keena Waiwai. .1200 " P<iīia na palapala hoopaa me na bana . .....4000 " Cka panee aie aupuni * -komieina a pela aku...... 390000 " Uku panee no na dala e, aie ia aku ana .30000 haule Aie laiiai .8000 Uka Lana Dute Nui 7000 hoto Hope Luna Dute 6000 " Luna Awa ..6000 1 Luua Dute Awn. 3600 " Luua Halepapaa 4800 " Kokua malama halepapaa 2400 " Kakauolelo buke helu 1..3600 " " 2..3000 3..3000 Hoopan." hale a noho hou i ka hora 1:30 pm. Noho hou ka hale ma ka hcra 1:30, Halawai hoo ke kotnite oka hale e uoonoo i n» it*mu o k* bil» hHnwian. Okn: kakauolelo 4 $ 3CK»C 010, Malama Buke 3600 " Liu)r Dote o Kahulni. . . 3500 l< 4 •' Hi10...... 3600 " ** " Mahukoun 1440 " " " Kawaihae 200 " " • " Koloa 200 " Na Kalaii no i?a Luo« o Labaina $200 bolo. Ukō luoa dut<> K( 5 t*2oo h iki Kahalui 2400 " K)fti awa o Hilo. 2400 " M«l*ma b«li> *it» 2000 •• KokuH kin! h*U pnpaa 4000 " Ni koku-H kia »t«o Honolnhihe! «i.400, holo.

Na kokna kiai o oa awa a paa o be aupuui $10,000, bo{o. Waapa Hale Dut ? $2000 h<slo. ; Kela mo keia lilo hale date 5000 " Olele hooholo ia Kanaka.. .1980 " ! Olelo hooholo ia Wocg Ko, Hooko I Kanoha o Worg Kim......5831 holo, J Olelo hoohola i kekahi mea e ae, ho «337.78, hoio. Kela me keia liio kpea« o ka Luo» Hooia $600, holo. OIHANA LOIO KOAINA. Uku Loio K0hiaa,...... .$lOOOO holo. Uka Hopa Loio Kahina,.. .7000 M Uka llamako 7000 " Uka Hope Ilamaka .4000 " Kakaaolelo a ka Ilamoku.. .4000 " Kakauolelo 2 illamaku.... 2400 " Na ka lioio Kohina do ka Lana Halepaahbo.. .. ..,......... $3600, holo. Makai Nai o 1iawaii.......5500 " Makai Nai o Maai .....4000 " Makai Nai o Kanai ....4000 " Kakaaolelo Makai Nr.i o Hawaii 1,800 KHkauoleio makai qui o Maoi I,soo Kakaualelo makai nai Kaaai 600 " Haawiia oa itama e pili ana i aa akd o ka oihaua makai o ke aapuni i ke ko mite wsie 9 laia, e koho ia elua lala.o keia me keīa mokapani, a ī hookehi qo Moiokai. Holo» Kakauoleio me kope paiapaia $1800 hooholoi». Kela me keia lilo Kivila $12000; ooi kaLoio Kuhioa $20000, haewiia ua iiama māloua se i ke komite wse o oa | makai. Na lilo hihia aioa maopopo ole, he $1000; hoio. N® Aha Niele Kolonelo $1500 holo. Kela me keia lilo kokua kaoawai hoohaiki pake $500; holo, | Na ka Loio Kahida no ke ola o na paahao $80000; holo. OIHANA HOONAAUAO, Uka Kahu Kula oui me na uka kaa he1e.................. . .. $8000 holo. Na Isenberg no ka hope kahu kala nui $4000; hoole ia. Noi o Makaie i $4500; hooholoia, Noi o Kalua i $4800 haale; nōi o Paehaole e hoopaoee 1«, haale. Uka Kakauolelo Pt»pa Hoooaauao $7000; haale. Noi o Papai ī $6000 holo Hope Kakauolelo. . .3000 " Eiele me kakauolelo boke. .1500 " Kokua kula Ēoelaui oie na kala olelo Hawaii $190,000 Kuhina o na aina e noi /200,000. Bco paapaa a hoopauia ke komite a hoikeia aku ka liale ua hooholoia kekahi mau haawina a o kekahi aa haawi ia ! kt ko oaite, a o ka mea hsf)e loa aole i noonoo ia, Koho ka noho ia PetersoD, Berger, KanoA,: Walbridge, A S Wilcox r Baker, A Horoer, Kalun, Paehaole, i komite no ka haawiua ka uku o na makai. Hoopanee ka hale a noho hou 1 ka hora 10 a m Poakahi, Augate 11. La Hana 51 Au»ate 11, 1890. Haiawai ka H&le e like me ka mau, heluhelu ia ka moolelo o ka hale a apo noia. Pal&pala Hoopi'. Na Loka, be hoopii mai Waialua mai e noi ana, e uka īa o T A Lloyd i 150 no ka hana ana i na alanui o Waialua—2 No ka mea ua hoakaka īa te haawina no ka papa alanui o "Waialua Haawi ia i ke Kuhina Kalaiaioa. Na Kanealii, mai Waialaa mai no, e aoi ana e lioopau loa i ke kamukanasrai e ku nei. Haawiia 1 ke komiie hookolokolo—2 E kohoia i aha elele hans kumukanawai. Waihoia a nooneo eoe ka bila. Na Kamai, m»i Hamakaaloa mai, e loi sna e hoopau loa i na Luna Elelu STai o ke aopuni,—2 E ae ia na kahuaapule o na aoao hoomaūa e ao i na keiki o ko lakoa aoao hoomana iho iloko o kekahi mau hora o ka la.—3 E □oi ana, e hookaawale ia Kipahalo, Kahikinui a me Kaapo i apnna hookolokolo okoa. Waiho ia malalo o na rula. Na ke Mii Paa, mii Kataup9pa a noi ana e hoooohoia o Djiroo i luu, oai a i kauk% no n« mai o Kalaupapa, Hoike Komlte. Na Kala«, i ka h<Uie e pili ana i ke kauawai Uooooa mpre uaawaeua o n& uiea lepera. Noi ke komite e hoopauee loa, uo ka mea, he uiea uo ia ua akak-i aole no hui hoa ke loaa kekahi x k& ma'i lepera. Waiho ia malalo o ua ruta. Naua hou maf uo i ka hoike o ke kaji&Waī hooua ku!et»us iloko o n« waiwai pas i maopc.)pō ole ioiua o na aha. Waiht-) iA s uooueki t<u oie ka huike a ka hapa uuka. Na EaEOH&i, i ka hoike e i>ili aua i ke ksuawai e ooi aoa e hooooa i ua īaunahele o m no ka pouo o! Ba ksD»ka a pau o ka a*ua. 2 Ka hoi ! ke e pili ana i kekahi olelo hooholo «

tufeu!u « hootU6ieißao i na haWai toa k» aoao komohaua o Kalibi. Waihoia mā ka papa. Mula i kn hniko e pih ana i ke kaiiawai kepn o ca !uina ma ua moku o oa ama t, waiho i v a noonoo pu me ka bila a ke komile 1 hoomaksukau a,i. Na Kamui, i ka hoike o na alaoui hou e wehe ia aku aua inauka aku o «lanui Knla, m«waena o Auwaiohma a tne alauui Liliha; « pela hoi ka hooloihi aua i ke nlanui Beritania mni k« uwapo a Kamika a i alanui Liliha, a tiae ke alaoui Peleula a i alanui Pajpu. Oa kauoha ia ke Kuhina Kalaiaiua e hooko koke aku i ka hann ana. Na Il s3, he hoike e pili ana i ke kanaw&i e hoomaopōpo 6Dr: i 'k» hqonaauao ia o ua Oawali ma na <>iua o. Kauoha ia bila e pai. Na Lnka, «a pau keknhi meu bila kanawai i ke p»i ia, a eia be haaWi ia <iku 1«. Na ke 'lii Wilimana, i ka hoike e pili ana i ka olelo hooholo lōl, no kā imi aoa i kahi o ka wai e loaa ai, a e hookaaw«le »na i haawina o $6,000 no ia mea. ' Pane ke Kuhina Waiwai ī n» nioau a W'limana e pili ana i ua waioea he 776 4-Jsg*laui wfti ikaika i mf)he!e j ia ibī»»B&db o 20 inoko oiiohoJs, ~W»iho ia ma ka papa. plelo Hooholo nae na Uila. Na ke 'lii Papai, i helahelu mai ma ke poo i ke kanawai epili aQa-ma4a4-kini kukaa;—2 Kaoawai e hoopono pono ai i ka lawe ana mai o na limahana. Na Nawahi, i ke kau»w>»i o pili ana ina ,waiona. Waihoia malalo o na rula. Na Kalua, kanawai oko uo ka Moiwahine Kapioleni. malalo o na rula. Na BakahBdaj be kanawai e hoololi fltna i ka Mokuna 3 o na kanawai 0 1884, Na Ha]stead, he Hanaw.ii e pili aDa i ua hao kuni, na holoholona aea a nie na pa hoop»e. Na Makuiaa, he lioolah<i kanawai, e lawe oiai aua oia i kekahi kanawai e hoopan loa ai 1 na lana helu nui. Na 11 W Wilikoki, he olelo hooholo e ninau aaa i ke Kuhina o u>i aina e 1 ka nui o n« mea kaua e waiho nei. N*. Bush, he kanawai e kuai kudnla ana 1 ka oni aina lei olii Na e hoihoi īa ia Kahawaii i kekahi maa dala no ka anhau hewa ia. Na Waipuilani, he ninau i ke Kuhi na Kaiainina. O na lilo oku moku o Kauka Thompßio, i noho iho nei ma aliVraai jaadHloko mai na ka Papa Ola anei i utfu? Heaha ke kamn oia uku ana? A maiiea ke kanawai e kauoha ana pela. Na Whit6, i ke kanawai e hoopau ei i ka p«pa alanui o ke anpam, a e hoaia ai ike kaniwai o na luna alanui oni. o ka la. Noonoo ia ka bila mite oka hale, Kahookano lunahoomala.

Kokoa kula Eoelani me iHawaii $170.000. i?oi ke Kuhioa Waiwai i $190,000. Koi ke KuUina o ko na aina «i $200,000. Hoopaapaa-ka liale, a hoomaha a bbora 1:30,

Noho hon ka hale i ka hora 1:30 pm. Hapai boo ia ka n<yooo ana o ka haawina kokua ina kula Ēuelaūi me Hawaii, Haawi in 1 ke komite wae o 18 lala, Holo. j Hoopaaia ke kocdite a hoīkeīa aku ka hale na ha&wi Ia ka iiamu uialuna i ke komita wae o 13 lala. Hoopanee ka hale a iioho hoa i ka Hora 10 a ro, ADg>te 12.

La lUNA 52, Auqatj£ 12, 1890. ka hdte © like me ka maa, helahelu a «ponoia ka moolelo o ka la i hala. Hoike Na ke lii \Vatbrictije i ka lioike o ke Komite Wse uo ua bila waioua elua i waihoia ua&i, e hoopauee loa aua I ka a ke !ii J M Horuer, a he b|!& hou i ht>o!oīl ia kn lakou i waiho ui#J ai e kukaln 1« uh laiklui ujh ke «kea, Waihoia tua ka a uoouoo pu Uie ka bHa. N« N«wabi i k& hoike a ka hapa uuku o kē koinit<? hookolwkolo e piH aua i ka hoox* kuleaua a.iuH, «i loa aua i ka bita. W&ihoia uia ka papa tsi6 ka hoike a ka hapa uui a uoouoo pau«kabUa. Na ke Ui Mscfsrlactj i ka hotk*> a koaiiie waiwhi uo ka btla e hoaloli aua i ke kauawai o ua poa hoailoua datt? # o hooholoia uio kekahi uiau hoololi. Ao ia tao ko kauoha e uuuhiia ka bila.

Na Olelo Sooholo me Bila. Koho ka &oho i ke komite wae nana e noonoo ika haawina no na kuta t\upnni: Marques, M&efaflaoe, Bueb, Paehaole. Anderaon, Oomwell, Kamai, Mflrsden, Waipuilani, Apiki, Knudsen Kanoa, G N Wilrox. Hoolaha mai ke lii Wilimana he bita e hoololi ai ike k&nawai palapala hoehni. Hoolaha mai ke lii Crabbe he bila e hoomalu ai i. oa holoholona hookomo ia mai. Heluhelo mai ■» White no ka wa mua ika bUa e hoopaa ai ina papa alanoi a waihoia malalo p na rula. Na Hoopii. Ma ke ia ana o na rul«, ua heluhelu ia mai keia niau pakpnla hoopii: .... NakelnMulUr, ni&i ua ona mei o ka moku kiapa C D BrjAot, e hoihoi aku i ka hoopai $500 no ka opiumn i huaaia. Waihoia i ke komite k&lepa. Na ke lii Pua, mai Kalawao mai, e hoopau loa ia ka luna nui Evacs no ka hoohana i na kokua a haawi ī 50 keūeta wale no o ka la i na lepera no ka ha a« aos, keakea i na lepera no ke kii aua ī ka wahie, hoohlo wale i ke da)a ona lepyr.i, r keakea iKa kuke a ka Hama Dimisn. Waihoia i ka komita o Molokai, Na P&ehaole, mai mai, oia : ano_hoopji.no malema ae,. no ko ka luna nui wawahi ana ika hale ame ka nooweliweli i na lepera hoohaunaele e nele i ka ei ke hoi ole i ' Kalanpapa. Waihoia i fee kotnite o Molokai. 15 Na Hana oka la. Na ka Peresidena i hoike mai e waīho maiiope i na bila i kauohaia no ka Uelahela ekolu i keia I*. uo ka pau ole 1 ke kakau poepoe. Na ke lii Philiipa i noi mai e hoopanee i ka helnhelu alua ana o ka bila alanui hao i heokahi hebedoma. Ae ie. Heluhelu elua ia ka bila e kaupalena ana ina he.wa oua moku e lawe malu m&i ana i ka opiuma, me ka hn pai pu ia o ka hoike a ke komite kalepa. Noi ke !ii Pua e hooholo loa ia ka bila. Hoopaapaa ka hale, a kokua o Kalua, Kahina Waiwai, Loio Kuhina a me Whīte ma ka hoopanee Jo&. Oke lii Wilimana, Rickard amo Wilikoki ma ka hoohōlp loa. Ma ke koho ana,. ua iioopanee lea ia ka bila e Cummics, G Brown, Pttereon, Kauhane, J M Horner, ADdfrson, Kanoa, Cumm?rg, Kauhi, Nawahi, Baker, A Horner, Kahookano, WaipuiUni, Apiki, Paehaolē, Wbite. Kānealii, Kalua, Halst9ad, Kamp,i, Knndsen me Eiee—24. Eia ka poe kue i ka pepehi uake loa rka bila: Wilimana, Berger, Mecfarlane, Mnller, Pua, MeCarthy, Phillips Hind, Bnrchbrdt, G N Wi!cos, Isenberg, C Brown, Msrqaeß, Lueaa, E W Wihkoki, Sickard, A.S Wilikoki—lß. Hoomaha ka hale a noho hou i ka hora 1:30 pm.

I Hora 1:30 pM, akoakoa hou ka hale. He!abela akoia ia ka bila o ka poe obh oiaa a hoopanee loa is. Helohela elna ia ma ke poo ka bila e pih ana i ke kuai ana o ka waiona a waiho ia J ka Komiie "Waiooa. Heloheln alua ia ka biīa e pili aua i ka hnna a me ka hookipi aua i ua poe lepera 1 hooliaoiia a Looholo ia e k&ban poepoe a e heluhelu akolu ia ma ka Poaha. Heluhelu s!ns ia ka bila e hoopouopono ai i na hale uipe o Honolulu a kapae ia no k>i hiki ole mai o ka iuea oana ka bi!a, Heluhela alua īa ka bila e Uoihoi 8n» 1 kii £Dokupuui u K.ahoolawe uo Wailuku a lo& ia. Heluhelu alua ia ka bila e pih aua i k« ohi «uh pu« auh&u a U»awUa i ke &omil6 Heluheln hloh ia ka bila o pili aua i a& aUuui a haawiia i ke Koiuite paHeluhelu «lua ia nia ke poo ka bila « kukulu aua ika oihma whi aa Ko- « hanwiia i ke komile wae. Helnhelo mka l>i!* e pili « UH ike kaai aiaa oua lole * ka poe p ; e;J*le k«»hete a h«nwh« i ke kouiitt» knlepa. »li>n in h h< otoH Mkā i k* p<\lo «hi a k e kakau po«pt>d a e holuhe\u tvkolu ia i k* Po»h\: ' %\m U kē jvu ka £>k ® lnikmi wift I as Hut PB«īhsksihaka Oin b ho<tmlyiw» !o* . l > ms'deu& i ke kooiiie w** oo kn wai % Koh»l*, Msrs<ltn\ K c knttl * m?%e Kohina M* ke uoi, hvH>pauee ia s uoho h>m lua kn hoi'ā 10 aiu, Poakolu.