Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 33, 16 August 1890 — HE AI PALA MAUNU O AILUENE. [ARTICLE]

HE AI PALA MAUNU O AILUENE.

Ua heluheiu makou i na manao hoakaka a Ailaene e hoo-keikei nei imaa o ka lahai, no qa mea e pili ana i ke ino a me ka lapuwale o ke Kamukanawai e ku nei i keia wa, ke kumukanawai hoi a ua o Ailaene i paaa 8i ka waha ma ka la i weheia ai ka ahaolelo a i loaa ai hoi iaia he noho hanohano iloko o keia kau ahaoleio e noho nei mai ka apana mai o Koolaapoko, ua maopopo ia makou he ai pala maunu wale no oia na ka nupepa "Ke \lakai o Hawaii" a me kekahi mau olelo hooholo i waihoia aku imua o ke Alii ka Moi īloko o ka malama o īulai a me Augate o ka makahiki 1887, e pili ana ūo ke Kamakanawai e ku nei i keia wa. O na maoao i hoolala mua ia ma īa wa malo&o o la mau olelo hooholo a me ka napepa "Ke Alakai o Hawaii," oia ka Ailueue e uoke eei i ka hamu a hoopiha me ka hilahila ole iloKo o kana wahi welu uupepa liokakekake lahui e liokai hele uei. A ke lana nel ko makou mauao, e !ike me ko ke Alii ka Moi hoole ana a naoa ole ana ujai \ na alakai ana a ka nupepa "Ki' Alakai o Hawaii" i kela mau mahiaa hope o ka makahiki o 1887 a hoea i na la hope! o Novemaba 1888, p<?la no auaoei ke Alii ka Moi e ana mai ai ī keia maa manao pop-maanu a Ailuene e kehakeha nei, ma ke ano na koea puuia holulolea i lawalawa poooi iho ia maa nuanao, Maloko o kekahi o na wahi apeu aoa o ka Poaha nei, ua ike ibo la makou i keia mau uiamala olelo, °Ua lawe ia ka maua a ine ke kuleana hooko mai loko ae o ka liuia o ka Moi o keia lahuikaohki, a ua ha«>vi ia bs noonoo aua i kekaui poe kauaka, uoea iioi ka heloua nui oeha ibo uo, a o lakou oo boi na kuhipa." O keia mon olelo a Ailuene i hoike uiai ai, ua poo-mauou ia lakou uoloko mai o kekahi o n» kumu i hoikeia m»!oko o ka olelo hooholo i hoopukaia e kekahi haUwai makaaiuana i malama ia si ma ka bora 12:30 awakea o ka la 19 o lulai 1887, ma KoUaka hp uei 4 e oleloaua peoei: kakulu auai Moi l»koJ mawaho ae o ka Moi e uolv »»oti ana mahioa o ka Nohowlii o ke Aapooi.** A o oa sosnao a \iluene i

hoike mai ai, he mBQ hookapalili maoao wehewehe laala wale aoa no īa no kela maoao i hookumo īa ai maloko o kela olelo hooholo. Ke hoike mai nei keia mau ālakai uluahewa ana a Ailaene i kona kulaun palu mauna maopopo !ea a aiheuiu hoi i mea e loaa ai kona pomaikni dala mamali o kooa maauaua ana i kaoa mau wahi apeu weln (oupepa) mawaeoa o na kanakn. He oiaio oae, ua nuku ae oia i kekahi poe Hawaii mawaena o ko Hoūolola nei anaina i ka poe aihemu: aka, peht« la hoi oia i ike ple iho ai ia puu nui puu uuioni," e ha-ku, e ha ke ae !a imua o kona mau maka, a he oiaio ka mea i hoike e ia mai, oia hoi. "O ko bai kee kau e ike, a o ko ka oiwi īho e kapae aua ka alaala he hee no kaiuh.