Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 36, 6 September 1890 — KE KANAWAI ELELE HANA KUMUKANAWAI. [ARTICLE]

KE KANAWAI ELELE HANA KUMUKANAWAI.

' £ īa iama oka Ahaolelo i keia wa he kaūaw'ai na ka Mea Hanohauo mai Wailuku 008.1 oia o J . W. Kaloa, e hoomaoa ana i ka Moi e kahea i Aha Elele hana KuoiukauawHi Hou. j • A ho keia Kauawai a ka Mēa Hanohano, ea kooo ia ka uoonoo o ka lahui e kauloua aku a e poouoo oie ke nkahele loa ina he kauawai kupoūo keia a ua kae ole.hoi i ke KumūkaūawaiA mamah o keia kauawai, ua mahae lua ka noonoo o ka lahui e olelo aea kekahi hapa he kanawai kue ole ua kanawai 'la i ke Kamukanawai, a o kekahi hapa boi oka lahui, oa oJelo lakou. he kanawal kue Kumukauawai ia. A mamuli o keia like ole, ua lilo keia 1 niuau i.ih lahui. Nolaila, ma ko'u ano he makaaiuana Hawaii poooi no ke aupuni oke Alii ka Moi, a no keia kumuhana hoi ī pili i ka pono o ka noho alii ame na makaainana mai o a 0 kona lahui kanaka, nolaila he mea pono no ia'u e hoike aku i ko'a man manao no keia mea. , 1 O keia kanawai e hoomana ana ike Alii ta Moi e kahea i Aha Elele hana Kamukaoawai hou, he kanawai kue i ke Kumnkanawai eka nei. No ka nipa, Mailoeo aeu o ua Kanawai nei e loaa. ai iie Kumukanawai Hou. Aole oke Kumukan&wai ka mea e loaa mai mailoko mai o ke Kanawai* o ke Kanawai ka meß e loaa mm noloko mai o ke Kumukanawai. Nolailn, ke manao nei ka Mea Hapohano, na keia kānawai e haawi i ka maoa G hoohana aku ai a loaa ke Kumūkaoawai Hou. A i mea e maopopo loa ai i na mea s paa ke kae o keia kaoaw&i i ke Kamakanawai, e waiho āku ana bu i kekahi maa pauku oke Kumukanawai e ku nēi, a e ho&kaka aku i ka manao iloko olaiīa. E nana ma ka Pauku 47 o ke Komukanawai e ku nei, penei kona heluhelu BnB, "Na ka Ahaoielo ka mana e hooloh i ke Kumukanawai e like me ka olelo mahope ae nei, a e kau i kela manawa keia manawa i na kanawai kupodo b pau, ke kue ole nae i ke Kumukanawai." Ma ka hapa o keia pāuko, e hoomaka ana, a e kau i kela manawa keia manawa, i na kanawai kuponoa pau, ke kae ole nae i ke Kumukanawai. TJa maopopo ma ia hapa hope o ua paoku !a, kehoomaopopo ponri loa ia kona manao.

"O ke Kamukanawai ke kahua ia o na kanawaii a e hooloia ia ke kanawai me ka naaa pu ika pili a me ke kae ole oua kanawai la i ke Knmakanawai; a m» ka hoomaopopo pono ana a'a ike ano, eia no ia, E hana moa ia ke Komakanawai a ku. alaila, kaa i na ka nawai mahope, nolaila, ke elelo nei 8u mailoko mai o ke Kamakanawai e puka mai ai na kanewai. Pehea Ja e maopopo ai o ke kanawai i olelo ia maiuna aka Mea Hauohano i lawe mai ai, e puka mai ena he Kumokanawai mailoko mai olaila? Penei, maloko oui kanawai la, ua hoa-

kakaia na mea a pato e hana aku ai a hiki i ka loaa ana o ke Kumnkanawai hon.

He mea hoopan maoawa no'u ka hoike ana aku i na olelo a pau o ke kino o na kanawaī la.

E nana hon ma ka Panka 79 oke Knmnkanawai eku nei penei: E man no na kanawai e kau nei me ko lakou mana maa a hiki i ko lakou hoololi hon ia en«, a Hoopaa ia «ea paha © ka Ahalolelo: koe nae na kanawai fevie i keia ! Knmnkanawai. Ē o!e ioa na kanawai ' kne i keia Kumukanawai, na kanawai e kan nei a me na mea e hoololi ia ana mahope ae nei." Ma keia pauka (hapa hope) e hoomaka ana, "koe nae na kanawai kue i keia Kumak«nawai, E ole loa na ka nawai kue i keia Kumnkanswai, na kansw&i e kau nei a me na mea e hoololi ia ana m&hope «e nei." Ua maopopo !oa ka maoao o keia hapa hope. oke Knmukanawai ke kahua o na kanawai, a mailoko mai o ua Komukanawai Ia e loaa mai m ke kanawai. I ka wa e kau ia ai o ke kanawai, he mea pono no e nana ia kona kue ole anai ke Kumakanawai. Nolnila, ke olelo nei au, aole keia o ke alahele e loaa ai ke Kumukanawai; malia nae paha, he okoa ae no ke alahele e loaaM o ke Kumnkanawai. Ua ike au i na koakaka a kekahi poe no keia ninau. Olelo kkou; "Aoie no i papaia ma ke Knmukanawai 4c. Ke manno nei au, ua psps los ia, iua oke alahele keia e hma saku ai o ke Kuaia kanawai. E nana a e hoomaopopo loa ika uiauao o na Pauku 47 a ma 79 q ke Kumukauawai e ku nei a'u i hoike 03 na ae nei. Malia paha «•> K>aa aku ana he mau m«a he® īa'a no keia mea, aUiia e hoike hou ako no aa. Aole uae ms ke alauui o ka wahakole. Owau no, E. M» Honolulu, Augate 30,18911 *