Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 44, 1 November 1890 — He Moolelo Hooniua Puuwai NO RAFELA KA Olali o Polani. KA MEA I KAPAIA Ka Weli o ka Makakila A O Ka Pulakaumaka o na Enemi. [ARTICLE]

He Moolelo Hooniua Puuwai NO RAFELA KA Olali o Polani.

KA MEA I KAPAIA Ka Weli o ka Makakila A O Ka Pulakaumaka o na Enemi.

MOKDNAXIV. | - ' \ NĪHI KA HKLE MAI HOOPA, MAI PULALE IZh lEE kKA MAEA—KAFELA IKA ; LAI POHINA. | Aia ka nani i Aipo, Ka lehua makanpe ai aka manu; Hoolaau ka makemake punihei ka »1101, E ake no e pili me Manuakepa; . Kepa mai ke aloha» eha kuu kino, Kuu kino nei i alo i ka ehuehu, Ehuehu ka wahine o ka uka, Kalele laa i ka omuko. OI A I, wabi hou a Rafela, e m« ke ana no ke kanaka hewa ole a me ke kanaka hewa, ma ka pa-ka ia ana ae o ko lakou mau poo e na kanakaKukmi. Pane mai la ke kanaka Arabia: «'Ma kemake maoli au ia oe. Ke hoike mai nei kau mau olelo, he kanaka koa wiwo ole oe ma na ano a pau, a ia mea ua miūamioa au ia oe, jpolhil&, eia li-i'u wahi oleloao ia oe, mai noho oe - kamailio e like me kena imuaokaUi Lidia, no ka mea ina o kau ano olelo kena elu aku ai imua ona, he oiaio loa aole oe e oili hou mai ana mai!oko mai o kela hale." "Be> i hoopaka mai 1& imua o'u, e 'i: , nakamaka; aka, e hai aku aa ia oe me'li oiaio; aohe mea nana e pani iho i ko'u waha, a e lohe ana no na pepeiao o kon habu wahine i na huaolelo a pau e ana ma ko'u mau leheiehe, e \ike no me ke ano a lakou e ' lapuai mai ai.mailo ko mai pko lakou waihona. A ina o kou haku wahine, a o Catarjna, ks emepera wahine o Rusia, ao!e no ia he mea e lohe ole ai kona raati pepeiao i na huaolelo mai ka waha aku o R»fela, ina he ku i kona makemake a ku ole paha 1 kona hoihoi, ua like nae a like wale no ia ia Eafela." Oiai o Eafela ekamailio aoa me Alenaka, ua komo tku la leua maleko o ka puka-pa. Aole no hoi i liuliu ka laua Dei hele ana aku; korao aku la laua iloleo o ka halealii, a alakai loa aku !a o Ar S naka iaia nei a maloko o kekahi mmi. Ma keia rvimi i leo iho ai o Eafela no kekahi manawa, a iai« e ku ana malaila na naholo koke ae la na hoomanao ana iloko o kona noonoo, e like me ke kokolo ana ae a ka uhiwn! a popoi po maluna oka waokele a ka li%vo i lupea ai tne ka nani. , Oia hoi, lele opuopu ae la ka heomanao ana iloko ona no ua haleali! la a rae he niea la ke waiho raai la imua ona mo ka moakaka Tea loa, na knono na kipoopoo & nie na alaholo luma o loko o w» halenlii I». A'iawaoia i olelo iho ai iloko oiia lua o ko*u laweia aiia mai nei i keia w&hi aup ka uiake, e like me na ka hoahoa i hoaka mua ia wai 5» u.

Alaila na ko'u kamāaina auanei i ua walii a pau o keia hale e haawi mai ia»a ika palekana. E B? fela 1 Mal hopohopo ee ! Alaila, huli ae la oia ma o a maanei o ua rucai la, a olelo hou ae la oia īloko ona; ' ■ ' .. ; "Ffhea la, ua ike aenei na poe o noho nei iloko uei o keia hale i »a atan ai hele huna e olokea ana maloko nei <> keia hi>le? Maanei au, aole. "Ha! Ha! " i hoohoae ai ua koa opio la o ka Makila "O keia wahine o Lidia oia ka, ka mea nana e paa nei i ka mana ma Polani hoiookoa nei. Ua hiki, ua hauoli maoli au i ko'u halawai ana me keia delagona waliine o Busia. A ! E Helena ka ui, ua kokoke mai kou pakele ana. E hoomanawanui iki iho o% i mau hora wale no, a loaa aku no kou pakele ana mai a Rafela aku kē kuewao Po!ani, ka mea nana ka hoohiki naue ole i waiho aku imua ou eka nani o Pola!ni. ' I lawa no a pau ae kana mau keha keha kilioopu malie ana iloko iho «na. la wa i komo mai ai kekahi kauwa o ioko oua halealii la, a olelo mai la imua oia nei.

E ke keonimana maikai, o ka rula o keia hale, oia keia, e waiho oe i kan pahikaua maanei mamua o kou hele ana aku e hui me ka haku wahine nō- , aa keia ha!e ! | I kela wa i ninau aku ai o Rafexa i ua kauwa la: Alai kahi mai nei nae paha oe o kou haku wahiue ? B, aahea oe; e hoi aku oe a hai aku : kou haku wahine, oiaī he wa oehaa maoli keia ma Waresau. Nolai!a, ua lilo na pahikaua e pili ana ma na aoao o na keonimana i mau ipo aloha na lakou, aua like no hoi lakou i kekahi a me kekahi me na kanalta e pili paa loa ana i ka lakou mau ipo aloha a hoea imua o ke kuahu materemonio. ® Alaila, nalowale hou aku la ua wahi kauwa la, aole no hoi i lin aku komo hou mai la oia; a hoike m«j la i ka makemake o kona haku wahine, oia hoi, e waiho oia i kana paLi. Ia manaW pane aku la o Bafela i kahi kauwa' O hoi a hai aku i ua haku wahine la ou, e kapae aoio ae no au i ka hauoli o ka hui pu ana me ia, e like me kona makemake, aka o kuu pahikaua nei la aole loa oia e kaawale mai au aku, A eia au ke hoi nei, a © hai aku ia mea i ua haku wah'ne la ou. Anehe mai la o Rt»fera e puka mai loko mei oua rumi la, ia wa i pane hou mai ai ua wahi kauwa la: E! E! Alia hoi e pukalaki loa; e hoi hou ae hoi au iloko imua o kuu haku wabine, a malia he olelo kana, alaila hoi hou mai hoi au īmua ou. Oia wahi a Ba£ela. E wiki oe. Emoole ua wahi kanaka la i nalo aka ai a hoea hou mai ana, me ka olelo ana mai. E hahai mai ee ia'u ! īa wa ukali aku la o Bnfela i ua wahi kanaka la ma kekahi alahele i ki-papaia kona papalina mo na pohaku mabala nani loa. Alaila pii aku la laua makahi alaoui pii. a komo aka la ma kekahi mau alahele liilii, a komo aku la laua iloko o kekahi rumi oui i hoonaniia kona mau aoao a pau me na luhieliu uaui « kela ame keia ano hewa ka hoi i ka wai ka ua mea o ka nam, M Oa hoopiha maik&i ia hoi o loko o ua rumi la me na pakaiikau, na noho na pim?e ame na mea *ani e ae he n«i. Aia hoi aialaua o kokahi pakauk&u e kuku mai ana wea āi o kela aeo a me koia aoo, a ia wa i loloku iho ai ka manao iloko o ua KaWa nei: tJ ' e kupala mua mni «ua uei wa hine ia'u mamua o ko'u pepehiU ana. Alia. eke vleragona wal\ine, ho noe noo loa keia o«. aole i kuonoono aku

He oiaio ua kamaaina loa io no o j Rafera 1 keia hale, aka ua hoololi liou i ia kekalii mau wahi, a uolaila ua ano pahemahema iki kana mau hoomaopōpo ana, Ike aku la ia he elima mau puka komo o ua rumi la. A na keia mea, i hoolele mai ka hauli iloko ons, kalele koko iho la kona lima 1 ke kumu o kana pahi. 2Sana hou ae la oia mai o a maanei o ua rnmi la, a hoomaopopo iho la oia ua kupono loa ia keena i wahi e hoonka ia ai kekahi hakaka e na poe he 6o ka nui a oi aku. Ao nā puka komo elima ana i ike ai, oia na wahi e komo mai ai na poe kanaka na lako e hooko i ka hana limakoko i makemakeia. Aole no hoi i liuliu loa ka ia ne 1 noho ana, aia hoi moani mai la ke ala onaona o kekahi wai-ala anuhea a hoopunohu maikai ae .la ia loko o ka rumi ana e noho ana. A maanei i hoomanao ae ai ka. mea kekau moolelo i keia mau wahi ialani mele a k&hiko; He ala la, he ala Heala wale no keia He ala huihui Eaomi papuheaMoani kupaea.

Hooomaopopo iho la o Bafela o koia ala ana e honi aku nei, he leo kahoahoa maa ia e hoike mai ana iaia ei aku ka ui L\dia a hoea mai imua ona.

Aole no hoi i lialiu iho ka mapu hoolaiiai ana mai «ua " noe aalaMa o Faaa, " aia hoi hemo mai la kekahi o oa pukajna ka aoao akau oka rumi a komo mai ana he wahine i aahuia me kekahi lole lua ole oka oani, . Aia ka wehiwehi o ka hihiu aiwaiwa oka nanl ke lahiehu 'a ma na walii a pau o ka aahu o ua wahine la. E oaka ana ,ke d»imana, e anapu mai ana ka moni, na nlilo lopi laulii keia e hihi ana io aia nei, me he hihi ana la na kaunoa, hihi lua i Mana. Ike ako la o Rafela i na hiohiona pua wahīne la t he oiaio, he no io no aka wahi ana i olelo iho ai īlok i iho ona. He nani no kau e Lidia, aka aole e loaa fca oi a mela nani o ka inea nana 1 kulai i ke kapaa o ko'u puuwai, oia hoi ka ui Helena. īua wahine la i komo ai, me he mea la no ka nui loa paha o ka nani e anapu ana iluoa ona, aole oia i ike pono loa mai ia R&fela e naho aku ana, nolaila pane ano koou mai la oia imua oea. Aloha oe e ka malihini l &Xdhs. I ! Aka iaia nae * a RBe i kokoke loa ia Eafela me ka hoomau ana no hoi oka nana ana o kona mau onohi maka malena ona, aia hoi, me ho uila la i anapu ae mamua pono ona ua ku iho Qia a kahuli ano e ae 1» kona mau helelielena me ka pih<» pihoihoi a paliioliao hoi, me he mea la © haulani ana iloko ona, - , ! O Ba£eia anei K<»ia ke kuewa ? Kahaha ! l)a kuhihewa paha o Aranaka 1 lawe mai nei i keia kauaka imua o'u? j Aole keia oke kanaka a'u i makemake ai. i Kn iki iho la ua wahine noi a Ihiliu me na mino aka maMahie wa mau p&palinA, ninau mai la oia i ka kaua koo opio e kuu makamaka heluhela. Ooe anei ke kanaka l'olani, nona ka inoa o Kafera» ? Ow auo K»fela, wahi a ko koa opio me k* leo kuoo. £a, ke hai mai nei anei hoi oo ia'u i ka mea oiaio ? i uinau hou inai ai v\a waUiue 1», 1 Ae, wahi a lva£ela. , He keu hoi Ua, ka kupniau ilia' I pane hoehuoi nmi ai na lede nei j Aolo au i ike iko kiuua o kou hao- ' uwo aua, o ks \< do iuHik:ū, kai no ' i kou heouua ana t o noi ao v u, uh iko 1 mua !a oo i Vo\i ano a ko*u kulaua j wah! ako ko* opio o V i makaki?H ' pane aku aiitmvā o ua w la, ! Alaila, uU\m. nm l\ ua wahino

■ -V ■ ■■ "' He eiua anei Ka£ela o loko o Wai;esau nei ? . ; līookahi no a'u Ka£erft i ike k Ua manao au o ka Htifela a'tv i hopnnii aka nei e hele mni imua o'u» lie walu kanaka aea haukae wale iho no oia. e kuewa hele ana ma na me he waM pupul'ē Ta, e ooma wale una kona ;Tvalia me Da leo mele a-aia oka hehena, a e luai wale ana hoi kona kani-ai i na huaolelo kipi ike aupuni Imeperie!e o Eusia a pela hoi me kona Emepera ilihia. A pehea, b Bafera anei ke kuewa kau i makemake ai e ike $ wahi a ke i koa opio i ninau aku ai. i Oia hoi, i pane mai ai ka leele Lidia A ina pela, alaila, owau o RafeTā ke kūewa. Aols nae owau o Eafela, kamea himeni i na leo mele piipu'e a hehena 6 lta ulaia. Ano ka moa hoi e pili ana i ke kipi i ka Emepera o lhieia, elaila ioa he ktt olelo ana ae a kekahi kanaka Polani no ko oukou Emepeea, ma ke ano he moi limakakauha ia! he hao wale! he limakoko! he puuwai eh ole! aua kupono loa oia ke make ika make ana o ke kanaka karajuya ! Alaila. ua kipapaia kekipi mai ka mane mai o ko'u poo a ka manea o ko'u wawae. Eia nae, o kela ame keia huaolelo hope a'u i hoopuka ae nei h$ kipi no. ia ma ka helu ana a na kanaka Eukioi, Ka keia mau olelo Kahela i pane aku ai me ka wiwo ole imua o na Lidia nei, makia aku. iaia e ku iho me ka naue ole, a oaka mai la kena mau onohi maka me ke aho e nui. iie oiaio, ua pa peno eku la kona m&u pepeiao i na huaolelo uanii a Rabeja, e ua like ia mau huaolelo mē na kakiwi pahi aole i kak®la ia ftku e u$ koa opio la imaa o keaa hoa paio, a no ia me ua ike ole ua wahine la i knua me e hana mai maluna o ke koa opio īloko oia wa, ao ka hoomaka mua ana nae ia o ka weheia ana o ka hakoka weliweh lua ole mawaena o ka Ledis, a me ke koa opio Polani ma ke kahua kalai olelo e pohili aī kekahi i kekahi, a e lilo ai hoi kekaeio leua i pio na kekahi, Nawai la anunei ka eo, o keia hakoko ana? E nana aku i na mokuha mahope ae nei. Aole i pau.