Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 46, 15 November 1890 — KA BILA HOOKAMAKAMA. [ARTICLE]

KA BILA HOOKAMAKAMA.

Mr. LiiOhUoopouopo'.jo, Alnha oe:— Mb ke Kuokon o ka la 8 o Novemaba Dei, malalo o ke poo manao "Ka Ahaolelo" e pili ana i ka bla kanawei hookamakama, pa hoomhopopo boi ail ike kaooa ona olelo aka mēa kakea obe Kookoa. IMehe la e ahewa aaa ia'o no ka iawe apa mui ik i b:la hookamwkama. 23? hoaikoU ana ika ma ke ana oua bila uei. 3 E mahulo ana 1 na hoa banohano nooiroo naaikai i ka hoopaoee ana. 4He kanawai hoowalewale a pela ako. E ka lehaleha a i ke Knokoa hoi, e hoa kaka ana aa i na kamu o ko'ulawe ana i ka Bila Helu 94, i kapaia, he kanawai e hooponopono ai i na wahīne bookamakama." Ame ka mauao nui oua bila kaoawai la.

I—o ka hookamakema, oia no ka hoohaumia ahaai i kona kiuo iho ma ke ano ulaia i pono ai kona noho ana; ua pili nui keia.hewa i na wahine opīo mawaena o k& 14 a hiki i ke 40 makahiki. O kekehi keia ona karaima kiekie i ht>okoam ia ma ka lana manao o ke kanaka, i hoohui pu ia makemoke, ka iioi ame ke kuko.

O ka Baibala ka' hoike i.iua i ka hopeoa pilikia oka hookamakama, e l&a o Babulona nai, ua haawi īa' na hooika ika pauaho ole, ūka, aole nae 1 hoopaa ia keia hana pelapela.

Ua heoikaika na haipole, na kanaka kaalana loa, na kīlo aupnni a me na olohe kau kanawai o ke ao nei, e heopaa i keiā hānn, akn» h«I& aku la he 7000 makahiki, hookahi mea ī ike ia, aa puhili na haipule, aa pehaa na kilo aaponi, a ona plohe kau banawai, na plli wale ka ia o pih w<ile, 'namuli o na hoao pinepine ana, iloko o keia aa hoa e bolo mua nei, aa manao la e kau i kanawai e kaohi mai ai i ka laha ana o ka hookamakama, no ia kn nu ua kukalo Ia na hale o keia ano, aia ma Farani, Pelekane ame America he mau hale o keia ano ma ke kulaīiakaahale o Bosetina, kahi ona Mikai ele i mna ma: ai. O ke aopuni o America Huipuia, he aupuni pookela loa ma ka 1.010 mua mu J na ano a pan loa ai oi pakeīa aku ma ka hoouna ana mai ī ka laiaaka o ba pono ī Hawaii nei, «ia he mau hale hookamakama lehaleha e ka maloko o kona mau kulanakauhale, alaila oa hiki anei ina hoa heluhela a i ole ia Kuo&oh paha, ke olelo mai, he ha na naaopo ia a kela aupuni k&ulana? Eia ke knmn, ona aup'ini naauao loa i kakula ai i maa hale hookamakama, aole no ko lakou makemake maoli 6 hoolaha ika hookamekamn, ak%, no I ka biki o}e e hoopao ia, noleiila, aa kau ia he kao kanawai e kaohi ui i kt laha aoa o ka hookamakama, nolaila, ua hookaawale ia na wahine hookamakama ma kahi kaawale, aole hoi o noho huikaa e like me ko Hawaii n< i. 2—Ka hookamakama mn Hawaii rei, ma na moolelo kahiko o Hawaii eei, aole i maopopo loa ka noho hookamakama ana o na wahine Hawaii, koe wale no i ke au o Kamehameha I, na wa hine o Kawaihae i holo ai ma ka mokua hooponipuoi aku ai ka haole, he puo lo haa lei e hoi a aka alaila wehe aē, i ia ka he poolo aka lele; o ka hoqg|eka oo ia* • laha ka uku-lele. O ka hua mua loa keia i loaa i keia Lshui kai}:ika noloko mai o ka ho-- kam \ M&hope mai oia manawa a hiki i ka M. H. 1864, aakomo nui mai na upoku Kahiki, ma na awa o K> ilue, Keala kekua, Kawaihae, Hilo, L «haina, 110 noluln, a nia Kaaai kekah', na hblo «ku he heluna nui loa o na wahine opio Hawaii kina ole i pom i« i ke aU o ke kapa mahuea, a l»uaa alu me ua haple kinaaoau, ua uku ia moi keU poe wa hine, i ea baka naa, paokukakaki, ujku lele, makao, a pela aku; o k» uku oi !oa a" poe'haole i ha.n naii ua v|-a-hioe liawHĪi, oia ke ka.ikao, ka pala, alaala, poho, kakio, a pela aku, : Ub kouio bku keia poe waliiue ilojko ona kane, ona kane a« u i ua wahihe, a pela no k% holo aua i o a iuupi, oka hoomnka ana ia e ulu, a l«hs o ka hoi>kanaakaaia, a hoom« : ka yu loih l..Siut kaoaka e iho makawalu i ka lua o ika make, Aloha īno!! ; Ua hooikaika nui na uiakun o ka no, o F<ileka makaa ms. mi a me kekahi poe makua e ae, a pola ua! kaoka naanao £ like I>av\U Malo a uie kekahi eae a pela hoi kek4hi! wao alii o ka airia, oīa o £ek*uluohi a me kekahi alii hv*D- ! Pōi»o oae i »l\>h« ika ūbui. j \ JU H. WiipaiUia, j | Aola i t;aja.