Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 51, 20 December 1890 — He Moolelo NO WALAKA RALE KA Ilio Ahiu o na Kualono A I OLE Ka Hiena Opio na Hilana [ARTICLE]

He Moolelo NO WALAKA RALE KA Ilio Ahiu o na Kualono A I OLE Ka Hiena Opio na Hilana

MOKUNA m. Na Hololio I KA wehe kaiao —Ka Maeani Pūahiohio o ke kuluauMOE. "Aloha no o Uwila Hoa kekele o ke ao polohiwa Nana i liooni ka laaulu Mahope iho o ka hala ana aka o ua mea hooho'o lio neī, eia hof> aa hoea hoa oaai la o J a imaa oua keikialil la, a pane mai la, E kuu alii, e Walaka Kare, oa aūei oe ia'ū? Ha, ha, aoie anei keia owau oka mea au 1 kapa mai ai o koa hoopakele? Ano eka mta laeluheln, mamoli o kei« mau olelo a '- a hololio keokeo pnahiohio oke knluaumoe, na hoihoi hoa mai la na keikialii i kana pahikaua, a paue aku ia oia i keia me*u oielo o ka mihi : E kala mai ia'u e kun hoopakele, a e hoihoi hope hou mai i ka'a mau olelo homo o kft hohe wale. hoomaopopo hku la ka oe 1 kou ar&*? alaila e ke alii, ke hooman&o la no anei Se i ka'n maa olelo i heike mua aku ai ia oe? No ka Mnkani paahiohio anei oke feu!uBumoe? wshi a Walaka Eare. Ae!—e ke alii, 1 pane maī ai o Rueinia. Ae, e kuu hoopakele, ke īke a hoomaopopo la w«u ua pololei a oia?o kan mau olelo ia'u, wati a Walak*. Alaila, e ke alii, ua hnikila pu ia oe me kau mau olelo kahihewa, a aoo ia oe e ike hon aku ai i kekahi hololio e maalo ana ma keia mau kualono ma keia mna aku ma na manawa o ka po e like me keia, e hoomanao oe, Owaa no ia o nwila, ; Ka makaDi punhiohio o ke kaluaa-; aumoe

Ka hoakakele o ke ao po!ohiw» Nana i hooni ke ao D»oln] Kela ao wahapaa uoi wale E hone oei i ke a!o o ka opua. Ano e ke Blii, e aloha auaoei kaua a hui hoo kaua,

Ms kel» mau olelo o ka hololio keokeo umoki iho la oia ina kapu i o koaa lio, a iloko o ka uina poba sdf, aia hoi, oalowale aka la oia me kn t i kiwawe loa aiai ke alo aku o ke keiki alii.

O keia nalowale honua an* ih-> <> Koeioin, ca ia inea i ho-u» akn i ua keikialii la aole kou* hoopnkele he kino ola maoli, aka he kioo wailua i« no kekahi ona hoopakele o ka po, ka mea hoi a ua keiklalii la i hoeholo p«s īho ai i kaua olelo e huli boi koke aku oia iniua oke rlo •> koua luani t»e ka haokaulua o!e, a h nke aku i u \ mes n pau ana i ike ai.

O ka po ; ili o ua po la a me koua atio malihiui i ke «lahele, ua ia mes i hoo kaulua !oa uiai i ua keikiahi h mn lialiu »10 ka huli hoi »0* aku 1 k<Mia oue h»usu i Pelekauo * a>» ka w*Ußao o uh po uei, aHhi u > o'a h hoolale ne uo «aaa huakn huli hoi o Ue a\- o kona aiaku», oiai «ia »a paia leiio o ka lāiii ke hoike mai ls 1 loko o ua miuul'. 1 pokole wale uo i kiH 1

ao msi Ifiū'a o ba ila as o ka iiihonaa,

Alaila e hoomanao iho kaua e kuo makamaka heluhela, aole loa ke keikiaiii Walaka Eare i hookua iho i kona mao iihiiihi no ka hoomaha oiai oa hiohiona oka wall ame ka mekua e haawe aoa maiuaa ooa.

Nolaila i ka mnkaukaa aoa ae o ka , huakai huli boi aua keikialii puuwai bohe wale la i oei mea be lapu, a mamua ae hoio kooa haalele ana īho i na palena o kona halelua i ooho mehameha ai ia mau hora weliweli o ka po, aia boi e like me ka.olapa ana ka uwila. aia imua o ke alo 9 ua keikialii la e ku ana ka hololio keokeo kamahao, a me ka lep malie o ka mea i piha i ke aloha a makee keiki pane mai la ua hololio la E hele »na oe ihea i keia hora o ka wanaao e ke alīi, a heaha hoi na mea i kuia mai me oe i hooaawana i kou mau naonoo e like me kaa e ike nei. O keia ninau aka hololio keokeo, e ia ka uh keiki ahi la i hoike aku ei i na mea a paa, a n& ia mau mea I h ehaeha aka i fea naaa o lion3 makuahioe | hananna a oia kana i p&ne mai ai. j E kala mai ia'u eke alii—a mui hoo paa i kou inaiaa ana no'u a hoomanao f iho oe eia au ke imi epa nei ia oe ma ke ano he uhane lapn, he oiaio he uhane Inpa au ma ku waha o ka lahui o Wale nei, ahe mak&m puahiohio boi ma kekahi olelo ane; bka nou iho e kou alii, e ike mai ce ia'u ma ke ano he kino ola msoM noe like me koa. Kui limi īka laa-la o Kapaa/ Na keie maa oleio a Hoeiaia 1 luai akn 8i imu» o ke keikīnlii Walaka Rsre, bb Ja me» 1 kf:obi ?ts> 3 i na manao nha o ua (īTīi rpio ']«,'»} o:'a hoi ka ua makani pafehi( hlo 3a ī hou akn a! ae keia naeu olelo e welawela liilii ni k» puuwni o ua keikialii oei.

E ke alii, wahi a uu makaūi puahiohio la, no ka wa hope lor, e ike maa mai ana oe ia'a ma la ano e'ba'*heo ana malaūa o keia mau kualono iwaeea o na hora meha oke knloaaeooe, a ke ike oe, ai&iU mai uhu hoa ka manao hoon&inaina oiai o ko'u wa ia e hele aku ai e like pae ka olelo ——- lwaeaa o dh hcra malu make o ka po. E hoea mai no aunei he kino akaka wahine. A paohiohio «e me he ao !a imua o ka m^kani, A nalowale aka b no kahi i īke oieī O keia mtu olelo « hololio keokeo oia ka ke keiki .• Li V'aiaka Bsre i biuau mai ai; AlaiU aole io oe he kino aka waiua ea? Aole e ke alii aole aole au ha kiao o kekahi oia ano, «;ka he kanaka maoli eo (<ii e lika me oe a i m-;e nou e hooia ai i ka oiaio o ka'a maa oielo, i fea ws e o mai hi o aiaUoialama o ka la o keia Im alaila e haele uka no kaua no ke kaha u ka k«aa a malaila aa e hooko aku ai ikim j a au i hoike maa «ku si ia oe o ka lepp o Irelaai. Nolaila eke alii, e lele iho īklo o kou iio, a e paiua i kou aina kakahiaka mamua o ko ka knua hele aea aku no ke kaUua o kaua haaa o keia la. No keia maa olelo a ka holo!io keokeo, oa lele iao ia Laua ilalo mailaaa iho i ko laaa mau lio, a mailoko ipai o ke eke iii aua hololio keokeo Ia lawe mai la oia he puolo i wahi ia me kekahi iole keqkeo, a imaa o ke ahj opio Walfckn R»re ahok iho la oia ī ka laua papnama a maluna o ua wahi papaaīua la i baop« iho ai i ko laua aiua kakahiak» me k% hialau nui. Ua boohhlct ī» na miuuie o na ono o ka hun papoaiaa uie ua k muu olelo « ke kaii aiua iii ne ua mau kaalooo, « s ka pibH aua «iku o ka lua o ka u>aio*. Ua Im'ia j»e ia Im» no ka l«aa huaksii bele e kipa ke aUh* maUma m;.loko oo u» Hihn* me ua kualouo hoo~ knla cn«kfik?lH ka putu> hopu, a okihi hc«i i nuiliM h is ao al oka iNaui Rusioi* e liln ? ka h t»Uti u> k;i hok i*> a fi > e Hke me oa tuea » fco ksiH kiionohi 1 ike «i i U i — 0 »>e k i tnut > uks e Hhi He o i«ma Ia 1 pum ih ukn i ke sla 1 ka luna a ie khwela.

MO&UNA iy. Ka Oiiu 0 na Hilana—Ke Kaeaea O NA KUALONO. " O S|okuleia ka'a aloha Ka woiho papa mai i ke alo Da wela i na kai kepa o Lihae I ka pni a na kaala o 'Haleauaa Ua hao-ia e n*s Ble ake kipuapaa A hole Waimea ika ihe aka makani. " . * !'..»■ " * : *

Ua kahikole ka la i ka wa a na holoHo i hoea aku ai maluna ona kaalouo ke kahua hoi kahi a Euainia ka nani i haaheo ai ikona mau Ia 1 hala, malalo ona ao ana & kona kaikunane alii ka Moi Woka Rare o o na aupuni i hai iā o Pelekane me Wale.

A malana o ua kahua la i hoomaikeike aku ai ua makani puahiohio la i na palena aina 0 Wale, ano ka hope loa 0 kana mau olelo ana, huli ae la' oia malana o ba kaalono a me na puu o na Hilana a kamailio aku Ia i ke kaikiaīii 0 k» uwa'hi paoda.

Eke aliii, walii aua Eaainīa la, ke ike ake hoomaopopo ala no ahei ce i keia mau kaalono a me ua paa?

Ae e kati hoopakele -i £pane aka ai o Walaka K«re.

Al«tla, wabi hou aua Ilaeini» la o keia mau unu a me na kualoeo be wahi wale no iakou na'o i haaheo ai me ko'o lio nai kona la i 1110 mai ai ih'u a hiki i keia U t a oia ka'u e halialia aioha eenei oo keza maa wahi a'u i hele| kokoolaa ai i»e kou wahi Jio nei, ko'u j hoamake ona wahi a pau, a ke . kua-a mai eei ko lakou aloha ia'u e haaheq hou aku oaaluua o ko lekou mau pppalina lepo, a oja ka kou mea kakau e hoomaoe ae nei. O Mokuleia kpu hloha Ka waiho patfu mai i ke alo, ** Ae e kuu m<4katnaka helahelu; ua hoohakukōi ia mai na halialia aloha ana īloko oua mau kua loa > nei a me i na pno: oiai lakou e waiho papa mai aoa ntt,aa o kona alo me he kala la no ' Mokuleia, a oiai nā haawina o ka eha J ioloko e nou ana i ka puawai o ua alii- i wahine la, ua aneane hiki ole iaia ka hoomau mai 1 ke kamailio ana, a oia ka Walaka Rare i ninau aku ai. O oe wale no anei ka hololio bo?kahi naua i haaheo kaia mau koalona? Aole eke alii—wahi a ua Ktsinia la | i pane mai ai, he nui a lehalehu wale ; ka poe na lakou i haaheo keia man ku-1 alono a i waena oia poe o kou luaai j kekahi oiai kona mau la e noho ana ia nei, a ma ba olelo pokole ana ae hona, me mek Ia oia no paha ka 01 e like me ' kona ma inoa keha —ka Eajep?ra o ke kipuka i!i— ka olali kan lio ona HiUna, a wau Ia ea aia aka au malalo o konakāmai hololio. _Alaila e kuu hoopakeie; e loaa ana aßei ian ka hanohaua ma ka ikd ana aku i kou loea ma keia hana 0 ke 0 ke kau a hololio no luna o keia maa pau a me na kualoūo ewaiho mai nei? Ae e ke alii e ike ana oe uoa oei iloj ko o na aekona pokole, wahi a BasiniaAlaila me kela mau olelo a ua hoiolio keokeo la, hoohuh pono se la oia i pop o kona lio no na Hilana a nae na kuilono, a me ka lea nahenahe kaukau ihp • ia i kona lio ine keia inan olelo. E kuu Nait :ga!e aloha ka manu koea noho lua hoi 0 na pali uihouiho; aao eia au ke hoomaalo hou nei la oe iuiaa o iia kualono a me na puu 0 ka,hi a k&ua i baaheo ai i na la i h&la akn, Aop f> kon e lawe i kou kulana 0 ka poahiohio a haaheo aku kausi no ka haoohaoo 0 ke knhua hoohololiīi, Aolai puehu, |

Ma ke kftkulittka pouipoui wa»e o ks U B®bsiti o«i, ua komo U e ke\shi aihut* k« h»leuoho oMc Jās. aaa nUuoi Adtoiu» a Uwa &ku 1« ioko aka o k& ruim mo<?, oi&i ks poe o iuko pht toiod uo» he uwat't gala, ela» k >mo gaU &me hookalii ek i daU i hjki aku k* huiua o u& 4sU iloko i k& #ISO Ao<« ikii» o« puk\ o k* « u* hiki i k* uio» ailiue Le kouio uio Akt**k«>« ole Aola i io«« k* Ū Uue. j