Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 51, 20 December 1890 — HE HOOHALAHALA. [ARTICLE]

HE HOOHALAHALA.

E olaolu e hoik.' 1 a ; _> i ka aie'i Oiaio ma ka la 23 o Novsaiab3 ma Hookena, m&ioko o kekftbi Linai Hoo'uolo, na na mea Haoohano- Hon. W. Laiki o L ; buo K».osi; Hon. H. AVht?r~ houae o Honolulu; Hon, J.W, Waipuilani LM. o na K'.ni a me I). H. Nahinu do ka hanolneo oka la, oia hoi ke kaokea nna o keīa' anpnnī.

Ma keia nu 1 .'. h&iolelo, nui ka liauoli o nn kanika, a m'e keia mao haole keokekahi. O luu 1 * 'na mea jpaipai nui i lehulehu e huro, a*u i hooko ia ia inau nonoi ana, piha hauoli mnoli ao ka lehulehu; aki.lii no a /ht>p3ii ia keia hma maan.ei no ka kuokoa o ka alxja, a me ka mp'aaan. ana ift la kumahao luaole. Hopu >h no kaona. Ma ia la hanoli i bap»i ia e keia mau keonioiana malihioi, eia ka heona keia hauoli. Eia na kumu ona i hopu ia'i kt kahi poe ma ia la, oka paipai o na lima, hehihehi na wawae i ka wa e hara ai, a me ka h*p*i aka i ka iooa o na mea haiolelo no ka piha hauoli, he ona la ma k« olelo hoike āS. Kaknlo, a me ni makai sn*. o S. Kailihiwa a me Kapilaa imna o ka Aha i ka wa i hookolokolo ia ai ka hoopu a fca Moi kue Nvss K*aipaaa ame J, W, Euuh. E nana mai ka lehu'eha i na hana mei kai ole a na Lhna Aopani.

lna no e ninaa īho i na keonimana o hanohano o Lihae ame ko Hooolala e pana dololei mai nnanei laaa, aole īke ia ma ia an«iina halawai, he one.

Ua hoopai ka lunakanawai S Mora!e hess.oo a me na koiaa'o ka ahB.

He m«u hma kapakahi keia a ksia shs i kei'i nihis, a pel?, pu no hoi me na makai, he mea paakiki !o* keiki ma oa aha iiilii o ka kaaaina, no ka bele o!e kekihi i Hoaolala e nan-» i oa rula o na aha naaaao.

Ua manao keia poe oka iaa he ona ina e aala nni be oiih i<*. i na e holo uid ka ao a kaui 0 (He-ua-mai) he oua ia w; hi a S Lskslo ma kana olelo ike. E olao:u un p-io o k-na poe m&kui e ao pooo mai i ke auo oua rala o ka hkou oihana. Aola scei s so ko kauawai i ni kauaka ou s lahui a paa, i na e īuu i ka wai iknika, he uiea maopopo e oua bua ke khu i' a, i na boi aole i haua ka mea ona i kekahi hew ■ h-ja aka, aia uo h.noonoo m.uikHi iloko oua, ua hete malie uo nje k(i hoopiiikia ?Io aku ia hai a 1 ole us hiniāee va! uia k*u wahi ujalahia. He poeo auei h kou ke hopa ia ma ke kan«wai he oua, i ua pela ua oki m?a iuu ? Aka ao!e pela niH keia la e olelo ia uei, Novamaba *2S. ua ona kekahi poe m « Heokeua a hjopaiia ibo uel e ka lautikinsn* vi, m» na o!eIo ike a S ma, e !;ke me ua mea i hoike īs aialuua.

He UiUihew* wvj uh lunakauawai o o q$ aha haahaa, a o k£ kahuuspu!e uo hoi keknhi i l)elo ae a hoopaapaa me kekahi poe mawahe o ks llnle Hoo kolokolo, e olelo aua he on< no ka i i mao h*.r.< ok« la Kaekoa.

O W'līniki a m.' H Walaknhauki ua hnke oini, na hai.>Mo o ka 1», i u-i ua

ike pono lana he ona, aolo laua e hooailimeaai ana, i na aole, aole no, oia no ka oiaio, ua wniho aku'an I keia kumuhaūa ijo ka P»e-»ina a naiia ē hoike ae i ke akee.. He mea maikai i ua knhuuapule Hawaii e noho malie, a e-hah&i mā na 80 ana a Paulo. He haia 010, aole hoopaapaa, aole hakaka, aole puni i na wav«ra lapuwale, e e noho malie me he i)ipa, likauihi ike hO, a mahaloia mai hoi e ka poe aiawaho. O keia kek-\hi mea e (i-i-i) ai na ola o na kahuuapule no ka pu no me na hoahanau. A ma i& po no o fea la 28 o Novāmaba, komo aku la, makai ma ka hale o K. Kauwa, e hopu ia Kihe 'k) he mea ka i ike ia ma ia 1a ,ua on«, aole nae o Eihe, nolail», ia wa ua hoi no i kona hale, ua kanalua o K. Eauv/e l ka pouo o k< ia komo wale mai o na makai ma ka po <• * ia kana mau moopuna luh'i, ma kuna nno he Lnna, ua waiho oia i keia niuau 1 kf* Aha Luaa, no ka pouo o l.eia komo wale ma ka po, ua ae'mai o S. Lakalo ! 'ua pono, he m«ua uo laia e kena i ea ; | makai e komo ma ua pa ame na hale ( ma ia po, pela mai ki ke kauoha a kona poo laia. lua he oiaio keia mau olelo a S. Likalo e olelo nei īmua o na Luna, o Pakaana a me ke kahunapule pu; alaila, ua kapae loa ia ka.mana oke kauawai kumukauawai, Pauku 12, e malama.no kela kanaka keia kanaka ma koua kiuo, a rae koua hale a me kana map palapala, a me kona waiwai, aole hoi e hopu ia, eole hoi e Luli ia me ke ktmu ole aole hoi e hoopuka ia ka palapala kenu ke maopopo 010 ke kuinu knpouo ma ka hoohuoi, ame ka hoohiki U o ka mea nana i hoopii e houkaka ia iloko o u-> paiapala nei kahi e huli ai me na kanaka ainaa e ae paha e hopu ia. Aohe paUpala o keia komo ana, aka he kanoha Wfjha ue* S.'Lafcalo l hiki aku h ke Uaaohi tv kona poo, ka makai nai o Hawaii. Pa-iku 14. He kaleaaa ko kela kanaka keia k«u«ka e uoho ana maloko o ka lahoi e hoomalu ponoia ma na mea msikfti o kona ole, a o kona waiwai, a 0 kona keakea kuouu ole ia paha e like me na kaoawai, a nolaila, e koi la aku oia e haawi mai i kekahi mahele kupono o kona waiwai i rjea e mau ai ia maluhia. hookaa anhr-u o. K Kauwe no ka apana o Koai» He ma, Hiwnii, ua kaulike anei ka hana a na makai me kona 1 uku ai i ke aepani 1 malama ia kona maluhia? E ka Loio Kuhina oke Auponi, ka mea iaia ke kiai makaala aua i ko ka lehulehu mau poao ma ke kanawai. Pehea keia hana aua makai malelo o kan hoopooopono ana? Aia la mahea kahi i olelo ia he mana kaokoa ae kekahi ona makai inewaho oke kanawai. He hoike oiaio keia, a ha oiau) wale no, a pela ke Akaa e kokaa mai bi. He mea pilikk uui keia o ka lehu lehu ma keia ep .ua, mnmnli o keia mau hana nanap:! a na makai, e lawe wale ana iki uia ko lakoa lima me ke ae i ka mana maoli oke k^oawa', E hoopii poho aua 08. K. Kauwe i b3ia maa mekaī o S. Kailihiwa a mē Kapaha no ke komo hewa, a hoi 1 ke kumukaaawai mamuli o ke kauoha a S. Lākalo, Kona kai opua. H >okeua, Koua Hemi, Dac. 8, 1890