Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIV, Number 3, 17 January 1891 — NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NU HOU HAWAII

Ua haawi manawalea aku o Hon. H. P. JB*ldwia lo ka Hale Hoohanan Kei ki Kapio'ani, he $1000 Lahalaha no' ka umeuma o fetin alii lokomaikai, ' Ua hoopuka mai nti ka Hope Paaku o ka Moi ma ke kaaoha a ke Kama Aliiwahine Kahu Aapani, i na palapala poloai i ka poe i loaa na poaiaikai o ka ikeia ahe o ii« iaoa ma ka buke ko no o ka Halealii lolani, ī ki po pe ok« hoi ana mai o ke Alii ka Moi. MaHonoakaha, Ilonoiulu nei i ka la 15 o lanuari, ua make aku ke keiki ai waiu a Kahaawelani a me ka luahioe Kapao (w). E 010 ana ka pihe o na hale i hoopoiuo ia no ke kaumnha, a e ona rama aoa kekāhi hale. L pnwale maoli no koi« haoa a h? le ooa rama lanoa ole! Aia ma ka pnka aniani o kn Haleknai o DiliDehama Ma,- alanui Papa, kahie hoikeikeia nei ke Mi peu<i_(ai!a) aai oka mokaahi Aastralia, i pena noeaoia e kekahi opio Haw«ii nona ka inoa Charles Pooloa. He keiki keia i ao kama ole ia, ana ia mea i hooi loa aku i ka mahalo ana o ka poe i ike maka ī kana kii.

Ua lilo aku eei i na Hoahaneu Kapo ma ke kaai ka wia«*pa mokuahi o ke Kanleu Farani. Ua wehewehe in ( eaei oa pono hoeuen holo mua, a oa h<ynkr> mo ia malaila he eQPgiDĪ hou 13 I;o ikaika. Ua manao ia, me keia m&u la ko hoooee hoa loa, e hiki āea 1 keia wanpa ke holo i uiuikumal'u* mile i ka hora. : : I ta !a 5 o linnari i hal», i ka moko ahi Pele eka ana m* Kukai.vb, Hamabaa, Hawaii, a i ea waapa e kolo ana i ka paila papa 1 uka oke awa, aia hoi aa ku mai la kekahi o»Ju uni a poi iho la ika waapa, kbhalf «ku |r. Mh k»bnli ana, da make h!iu la ke kannka kuhoe o Peahi peha ki iiioa a nie kekahi laina e ae o Kapalaa. Melia onha, ua pa oa poo i ka waopa a ī ole i k« poo papa piha. Mamuli o ka loaa aoa o 810 t'ni opībma i ke kiai awa, inailoko mai o na ukaoa i hoolele ia msi ai m»i ka mokaabi "Ao»tralia" mai- i kela la &ku ot-i, a me kii ole mai o ka ooa noua ia mau t:ni, pii ae ke ku uukaai oki opi- ' at»a i ke $40 o ka o ka opiuma KaUpani, a he $60 o ka opiama o Kioa. 1 kA ls 9 o ī*nuari i hal«; ma Kuknihaele, Hamakua, Haw»ii, aa haule a buki pa U kekahi keiki Pukiki eono makahiki, e ka mea iawe laīna-ko o ka wili o Kukuihaele a ua pepa liiiii manpu o ka hiki ana aka o nalima kokua iaia, 1 kaiawe ia ana mai o ke kino, ke ku īka mauaonao, aua emoole ka Joti e ana o kekahi mau lala o kona kino Maumaua inai nei ka hoi na poino ms kela apana. Ua hoohikihiki hka ka mokuahi Aostralia i: ka Ia 14 o Ignuari *iho nei jbo ke awa o 32 «hua kapena, 12 ohaa oneki, 6.006 mau lat t , 1,978 mau uupepa, 17.553 mau eke ko- | paB, 2.575 mau eke 1 iki, 5,286 abui ' maia, 1.694 uiau ili pipi, 585 maa i<i kao ame 59 mau pahu ai, no na waiwai ke kamuku&i i knhoia be $129,79.6 ame na waiwai pko na aina e mai i iawe hou ia aku, he $10,315. ikaw&a ka mokaahi Zealacdia i huki ia ai i'uaa o ke alahuki moku ma ke awa o Kikane ma kela liu«k«i mua aku nei i na Panalaau, ua loaa aku malalo o ka moku na limu a ma ua pioeoe ua eono a ehiku iniha ka loloa Aka ike kopekope ia aoa a pau, aia hoi na pakika āku kBua holo ana iko na wa mamua ae. A ua hooia msopo-r po loa ia kona holo, nia o kana haakai la maweeua o Kikane a me Aukalani, Nukilani, oo k* mea ua holo oia mawaena oia kowa iluloo 3 la a me h r« 21 wale nr>. I ka h-b> djro» 1 ha'a, ua hooooa aku ka Hale Leta nui o Honolulu, na c| aina maeueo, i ua leia he 7,614 a uie na nupepa he 1663, i ia malaua o na mokaahi holo i Kapalakikopeoei: lanaan T, ma ka mokaahj Ooean'o, he 4873 mau lt>t > a tnc* 1312 mau nupepa; laou>ri 10, ma kq Zealandia.be 2168 mau leta a me inau nupepa, lanuan 11, ma ka mokuiahi Wanowei, h'e 278 uiau Jet* a me 58 mau nupepa. He ekulu mau moku !ola i ka pole hookahi o ka hoouuaia aua ī Ika hc>ra 9o ks p i Poaono i ua ku mai mn keia »i\vh, mai Kikaui* mai, ka mokuahi hou toa ilauew ai. Ma . keia huakai msi nei, t a elua ulia i loaa iaia ma ka mo»na, a eo ia mea ua apk oia he uuii hora. IK' mokuahi nui i&alkaU ano like aku uo me ka moki a*il M«.rt.roa. Maema >> a ke aka o ?snu o lot»o o r,* uio? ona obu« o k<» pnpu akahi. 2kia ka hcra 3 | w*n*ao S>-b ti uei, ua holo loa oka oijī Kapalalik.i. ® p.sui a«a keia uioi ; ka*bi ma ko Z«aUudia w&hi, oiai e hajM hou ia aku ana ma Kapalakikō»

Ma ka po Puakalii nei ma Ealihi, uā.'kii palanehe mai la-na lima menem«ne ole o ka make a lawe aka la I ke afao bcpe loa o J W Wahineana. Aloha no ia makamaka. Ua ka mai ma Honolulo nei i ka Poalaa iho nei mai Ja)uit, Pae Aina mai o sīaka!o, ka moloi. kaaa holoholo pili'aina ma ia maukai "IV «e Sp6rTjs > *' me.25 paila wahie, 2 000 paona pnpa momi ame kekahi mau waiw»i e ae. 1 hrlo m«i nei oia i anei e hoomaeaiHe hoa ia hi, a p o ae i ka paa aloiln hoi hou aka no i na pae moku liilii o ka hema. Ik& hor« 1 auina.la Poalua nei, Ia naan 13, maio'io o ka bt>lepule Kafcolika Eoma o Hoaolulu nei. ua hoohuiia ma ba mare e ka Bihopa o 01uba, o Mr D H ī)±v,B aae M'ss Lydia Cumuaina, hanau hiapo a Mr. Cummina, no Honololu nei laau, a hB mau opiopio nae no'laua a eluā. Ua kau »ka leoa ma fea moknahi Waila o ke ahiahi Poaioa nei, a holo akn la i Waikapa e hoohala ai i ko Una maa la mua ma ka mare. Ke kalokAlo aku ! ndi ko laua mau ho«loha, e ola loihi i laua a e piha i ka olaolu.

Ua haawi ae o"Mr. a me Mrs S Mt«cy, ma ko !f. ia home e noho nei ma Alan i IsiiB, i na hora 3 &ū:na I» Poalua aka-nei i-h..la, Tanna.ri 13, he ahahioa hoom ik«jo no ka la h. iihu o ka laua kairaieī kane, i mua o ko laaa mau hoaloha a me ni niaknrnf.ki lehaleho ona lede inaka palupalu b nohenohea ōke kaona nei. He papnhina lalao ioa ono aka Hawaii a pan e mahalo ai. O na Ude ka nui ona hoaai ahe man keonioaana k-»kaiktihi pn kekahi. Oke ola loihi no ko ke kama, ao ke aloha no ko na makua masee keiki. Ma na lono malu e hoea msi nei mai ka moknama gu!a m*)i o Kalepoui, ua hlo ka Adīmarala George Brown i makaa malama maikui |oa no ko kikou Moi ma keia huak»i aku nei ana i Kaleponi, Mamali o kona ano pulama, i kekahl manawa ua keakea la kekahi mau pahee loa ana aku o kana malihinialii, a pela nopaha i hookakanaie ia ai.ka pii maalahi m&i oka olu la o ke kino.alii. īna pela, he aie nui k> ka luhai Hawaii ī kela pauwai makee alii f oi«i he kanaka ka adimarala i hanaaia eka aiua aohe alii, aka aia nse iloko ona he oiakee alii. Hookaa ia Bku koa e Hawnii iam. MahopeJbo oka hora 3 aaina la, o ka Ppaono i hala, aa pau i ke ahi ka hale e noho hoolimalimaiaana e Mr. J H Soper ame ka ohaua ma Nauaoa. Aole he mea o ka ohana ma ka hale i ka wa i pao ai i ke ahi, o ka pake wale no paha. Ua hoomafea ka a apa mai oke ahi ma ke keena mai o ka pake, u na liolapu a'» Ia a pani a i koknaia ka awiwi ana e ka makani epa ikaika ana i kela wa. 6na lako hale, ua hao ahi,, a i pakele wale no ka pia«o a me kekahi mao lako hale ouku loa i na lima kokua i ka hoohikihikii"» i waho o ka hale. Ua ; pauihakahaka ia ka h«lp, aka o oa )ako ; aole. He poino naī keia no Mr. S iper. O ka hala ooho o Mr. Rosa makai , koke n kela hale, pakele oo mai i ke aLi, mai na huna ahi helelei mai, e ' oīe e ike e ia, kmniia ai a p!o. Ua ; hookipaia aku ka ohana poino e Mr; P ! C Jones ma kona h»!e e ooho at oo ka manawa. Tkawaipsu pi t;a hele 1 j ke ahi, ua holo kiki aku ke keiki hiapo ! a Mr, J H Soper i.loko o ks \i-U 1 lawe mal Ia i na 'mHka'mae o ka ' makuahme iloko o ka ume 'a hali 7 i waho. Hoi hoa oia il<>&o o ka hal« e hoiiiili ai ina mea eku i koe, n no . kona ike aoa ua pa» ke *laoui i ke ahi ' ua hoi oia ma ka pou o ka e Loohoholo ai a haule i lalo.