Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIV, Number 4, 24 January 1891 — NUHOU HAWAII [ARTICLE]

NUHOU HAWAII

Kokoke loa e 23 000 ka nai o na kant>ka o ka apana o Honolalu. £ ia ka halehao makeke hou loa ke hoela ia mei nei e kukalu ma ke kahue ma Aioahon. Ua ko aku kr inokuahi Alatx.eda i Nn Eihm ī ka ia 5 o ianuan, mti Honololo aka uei. Ūa hoopaneeia ka hihlu hoepii poho a D M Crowlej i ka papa pai Hawaiian Qazette a i keia Poakola Be. O kela maa eka aina »r.puai o Omaopio, Kala, Maai, nona ka nni he 391 maa eka, ua lilo aku 1» i ka Hui Hanai Holoholona o E»ie»k*U, no ka $1,000. Ua hoplaha ukea ia ae o Hawaii qei wale no be aupuni nui o na waiw.ai tomo aka i K«pHlakiko, a pela no na waiwai pnka mai i HaWaii /iei mai Eapalakiko mai. Eia ke paknka p» ia Dei o mu* iho oke alo o kahi hoolola ka,a ahi o Honolula nei, a e kr>nn h aka bdh na laaa nana e hoomalamala ae ia wahi koanea. Ē noho aua ke K*u Kiui? jKaapani o Hauai ma Lihue i ka Poalaa mna o Pj-bera»ri aeoei, a o ka Hon. A. Francīs Judci # Lanakanawai kiekie ke kahu nana 9 malema ka aha:

Ēla ke nome nei ka Wiliko o Kpalia ma Kauai ike ko* a ke hoomoa a hoomaemae nei i eiwa haneri maa e%e kopaa oka la. Haki aku la no hoi ka nala i ka halnla o na maa paahana.

O ka i*oalua ae o keia pdle, lanuen 27, oi» ka manawa » ka mokuahi "Aug tralĪH" aht alele ai ia EapaUkiko a ho!o !oa mai no Hoaolala nei, mi ka p«p& knhikuhi man&wa h i!o hou i Vo loliluliia m&i nei.

D« maka ka noakuahine o Hon. C. J. MoCartby ma Kap&lakiko, i ka la 5 o lana&ri nei, i ke kanaono makahiki. o kona ola aoa Aia pu jjae ke aHi ahaoielo i hoooele ia i ka luaai ole ko keia anaina aloha nui nona.

Ua hoohaiia ma ka mare e Bev Dr MeLean ms Oknlnoa, Kaleponi, i ka la 7 o īanuaū, o Mr Theo F Dregd*, pilikana.o Mr Tbeo H Davi a s, me Miss Agūea Young, kaikamahina a Ales. Youhg b ka Ha!e Han« Hao o Honoluln nei.

Qa ae ia k% hoopli manadamur ana Knho Wam io ks Ek»!esia Bihopa o Uonolola nei, e koi ana e hooko aku k» Bihopa o Honoluīa e like me ka ■ oielo hooholo aka Aha i hoopaki ai mamua. Aole no hoi i hik! ae ka mea hoopiiit. Ke wawa ia m&i &ei, aia na pono o kg L»ina Hooholo Mokuahi o Hilo a me Saoa Diego ma ka uiakeke ia e piepiele *a la e koai me"Wal.t3r o Los Amgeles, ke keiki hoahu Aiili i ku ko ahaa. Ke pomaikai ka lilo iaia a!»ita he wahi manaolana p*ha no ka hooholo ia mai ona mau mokuihi ianei, a ina aole, malia o ke pohnlo loa aku la no ia. '' XJa hoi mai ma ka Mariposa ōka Poakahi nei, o S*maela Kalehaa, Pili Elima a me k* laua msu wahme e me 3 mau kamalii, mai ko lakou kikihi kahihawa ana eka uei i k» aiaa Moremona o ot%. Na k? lianikela Hawaii McKin!ey i telegtrnp ! i ik» aina psn o na Moiemooa malalo o ke tau

Oa hooholo ībo oel na hoahanaa o K<«w«Mhao a me e koho i komifeB no k»i hele ana aku e komo mawaena o na kauhale o ka hale nei, a ina e loaa ana kekaW ha!e aole l>aib4a, alaiU e hoolako ia akn ana e oa paawai aloha. 0h koho io ia he koraitt», a eia ke Le!e nei. O keia ka haa a ka hebodoaia halpule tka nei o k©ia malauia. ' . I ka la 10 o lantisri iho nei, ua iakon ko» ae na kokaa m i ma ke kauoha a k* luua oke Paaalaau, H*i uni la oia ma keia hope aka e ukur Qa kok(ia a paa ke haoa 1 U«ua a . Papa! OU he 60 keneta ao ka la, aole e me mamua ka hookauwa kuapaa S« 'iloko oua makahiki he 25 i hala. Nui no ko Moiok«i pomaikai ia Hou A P Kap«ehao!e, e hoomau uku i inoal oia laoaf»*kadō\ea «o ka M H 1$02: Ē ia na ohua holo Aaa ahi o he|e Joa aa* i Houoa!ia!i ke Uali loa ia e hoouiakaikai i ka mniuko uoi o ua kāhna kahi eku »ku as ka wil.ko nui e hiki ai i koaa mau Jnoa puhui ke wi!i, hooooon ahoom&!lb&£ 1 tu'okj>!u l\asH-vi i.H'.nkopaa o Ua' U. He eaahiko pa!ahal&Ua a akea y ka waiho aua oka alna ke «lu u4t f ko m? ka u īu!i maiLii a 4« «aaka e makahehi »i akeoa aku | I

Ua boaoao la'&e !ka ānina la foako!a afeu nei i hala, ka waapa mokaahi i lilo iho aei ina Hoahanaa Kapu o Ewa, oie ka e2egini mahu hou, a ua ikei«i ka paapana o ka holo i oi loa aku i ko ka wa i hala.

.A keia po Poaono ka ahaama a ka Hai Ariona malalo o Manaoa, Ewa e maUmaia ai. Ama na lono - e puapuai mai oei, o ka hapa nui o na palapala e lawe ia nei, na ka poe *uī no ia o ka aoao wikaūi.

ona hora 3 a me 5 auina la Poaono aenei, lanuan 31, e ka ai ka mokaahikaua Amenoa "Charleston," sdimarala George Brown, ma Honolnln nei mai K*palakiko mai, mo kana malihioi kiekia ka Moi oH iwaii.

E holo aku ana ka Loio J. L, Kaulo' kou, i ke kau 'kiore o mnlaoiaia aku' ana ma Lihue i kt-ia Feberaari iho. A iua hp mau p.>e keknhi o kn moka lenili 1 la, ua 1 na hali a me na hewa a' ke kanawai, a e kolili ana 1 ka eha kiare, eia mai ke kauka kaaawai n«oa € lapMiu »ka 'ola, !

Ua lilo. mai nei ia J, H. Hnre s me A. B. Kerr ka Hale Hana Waimomona

Cryatal eka nei oaa Alanpi Moi, ake lawelawe i% Dej oa haoala m»Ulo o ka inoa hai o Hare & Go. Oiui Jie maa kamaaioa oae wale no na hnole i lilo mai la o keia haua» nolaila ke maoaō nfi makon, e paalele no ka leha--ieho fa laa«, a e hook-i ia na ksuoh4 eae ka elea. E nana ika lana olelo hoolaha e pnka akn ne-i. 1

Oa hookauianaia e m&kou mamoa «ka nei, ua hui i.e o Uon. C, R. Bishop I kona makem»ke e haawi i $10,000 no ke K«la Hanai Eeikiknne o Hilo, ke oliiia a !oaa na dala e like me kana e makeoiake nei e haewi, ma ka aoao i> ti« Kahn Mnlama Waiwai o ke Kalai. Mai ia wa 'ioai ahiki i kela m»o la aka nei, un lo»a mai i na &»liu o ke kula ma iia haokupa a me n<i manawalea ia mai» he $Q 000 ake ko° nei he $4 000. •Ina e piha ka $4000 i kof, slaila loaa oaairkela $10.000 &ke alii. lokomaikai nui wale -j la mui eei i keii wa.

Ma ka Hoik) Knla «oh ti i malam|a ia D)8 Wananalua, Maui, i ka la 28 o Dekeu»ba, ua lilo iho la ka hanohano 0 na.-makfcoa i na pi-pi pokii, ame w«hioe o Wenanalua. Ona kan f a i ii'iomakaakau m, he pika, me ke pa a me ka buke baiba!a 1 kinohinohi i»» meka w«i gaU, JO kanawai o Haua ke alakni o1« mau papa kala. He wahi papaaina kekahi 1 hoomakiukauia m*hope iho o kp- pau ana o ns haaa hoike.

Oa hoole mai noi na hoahai o Kokima pake ma Ilonolula aei, me ka huhu loa i ka oi&io ole o ka hoolaha ia ana maioko o Ka Leo o ī<»n. 22, aa make 'o Kakima roa Kioa i okiia kona poo Ke oUIo nei na hoahoi he kai lo#a mai ia !«kon ma ke eke |pta h >pa loa mai nei mai a Kokima pouoi e hoike ao« he olaoln no ko !nkou noho aoa; »ka e kali an* lakio o kft mftre ! o kan» keiki mi k» la «kooohi p/e nei, a mahope *kn oia w* e boi mai ai.

•No ka nai loa o ka īuoino o na awa knmokn ma ka ao»o makani o Hawaii, a hikiwawe ole i na oook'i ke lawe atia i Dft kopaa ma n>» apsn% o Hi!o n tiie Hamakua, oa maoaoia, Pia ke ahu 'la ma na hale* wniho kopaa o ia mJ»u ftpt*na, na eke he i-ep-ui pahk. Hewa i kn moe ole o ke alanni kaa ā'hi mai H»lo a H*makaa, ina la īj» pau 't« i»Afi ek» ! he aoJo >a j aW| komoka e hiki ai ke h >osli aa moku o ka po oke ao, a aole e emo pau i ki lawe ia i ka aaakeke.

Ma ka noho aua o ka Aha Kahu Wpiwai o Kauaiakahih i ka'U 15 o Isuu-|ri nei, oa koho ia ka pre raa!alo iho, i mau luna nai no fea ruaks,hiki o ,ho!e nei: Percßid<?n«», Bauirmina Kaai«; Hope PeweMeoa, W S Lokn'; Kaks uolelo, S W Kaikaahiut; KouiHe Wuw»i, S H Oui, S M Ka ukai 4 M 0 lfa Kom L N bL»UHi U L Keliipioi Komit > t<lBl*oja H : >!e J Mw.i i>iae«; 1 M UlaualuK mite Imi Komahnn«t, WS Loksi, P MhalUw», H Maikui.

Ua I&weia msi i Houoiuln t e! malke Klwu o k» Po«ctto t ko auk«i o Kohala Ak»u, i bop« 14 «ji a waiho ia mai i-ei e k* booca«!a oi* tn ko k&u kiw? 0 Hilo, nv*nvaH o k<> Mm 0 kpkahi a tnf»ko W i ks wa t> | nneb nn* n* p*kf». UH ksi\o t» tt>to »ka BQH 0 hopKi x - maopiiim'» ianw*?ua 0 Us p. ui j u |k. O kei» m^sl t he vsh!iii<? M ll\l* (' \vHUlsll'. , aO ! <kv x il UO ',H ' SVA« \ *V? UUI lēl uiH 14 m -\u *1 tllv I kfthi hM k<\ eptk\, pu k li-» . 1 i * uski!a k-i iL * j ffis • v' ' ' j

IkaWā a fea Kokīihhi Hiiaka i lapaaaia kona mai ipuhio popopo na kaa ka hoohikihiki ana o 'kp ao)r. kao ana a ke Kao Kanln A'^a-

i Ua hoike mai k.a Puaku o Hv.le Hoahanau kpiei K,tvpioUi.i, 11 o laaama M>cf ri .ap, i u»i .loua * tu 1 o' iilo oka malhui'i hu . ia u >1? o- q;; malama e p u nua i D kcr.i.h 31,1893 penei: Na loaa uo 6 uuU xn luni June 1 ahiki i DVkem h» 31» lie $1,180.33 mai ka Ababui H>.ula L hav mfci. - he $ 1.018 naai «a h >oki pa ; lim- $ 110 ma ka ia i i-i ai ti i h-n.'.-u ;u<; $ yQO mōi ke p.uponi mtTi Huiun $ o 208.315. N.a hoolilo iloko p ia uaaaawa n j n« bila lebnl~hu, be S L179.61. N .lail. Uoe na ma ka wsihooa ao ka hel» iui,, he $2.028.72,

Ke oie e lohe h«WH ko makou mta kakau m*-i Mnui mni, alaiui o ko hela t.'b Hp>ua mu k* ia 28 o

i h«lw< lue ia ma fae 3.270, fce ioO tn,i i k.-v u.a ln lo kanaka o IS3£. E ui<ihaU;ho!» i i Itn hela kanaka "o 1890 peoei- Ha 1756 Hawaiī, 168 hapi harlp, 20 ArnTCi, 7 BeritaEia, 2 D 'nemaka, 1 Hnnpgari, 7 Geremahia, 1 ilnlia, 2 Cant>d v, 3 Bdedena me Norewai, 2 Me'īiko., 3 Manil» 599 lapana, 234 pake, 276 pukiki 3 f.ji 2 t*hit(, 20 Na Bebered- i , 2 kiliyati a he 162 o« lahuī e ae. Owāi &e hoi nn makamaka o ka Pae Ama ma na apana i koe? Hai ia mai.

He papaama hooma- a kileo kaina peaa kahnkaliu ka na ona a me ni agena o ka moku pea nani hou loa '*Albert*' uaalauH o koui kmo, 1 hanwi ai lka Poalima i hala, oiai k'i moka e pili aha m4 ka oapo moku'ihi o ka Pakipika ma Ainahau. D< ek lakoa «e ma ia papaaina na poe no lakoa ni i"nōa Hon. A S Wī!o jx ka mea nooa ka īnoa e o lt»,C M 0 oke; Cipt J C M Winding, W L Wile x; C pt W B G. df"ry; W O Smith, J B:moasoa a me kekhhi poe e sa. A nVho(>!kWiho la l&kou bn wn maik'ii o ki a nni a hookun wale. M« kn Poiono . paii na kikihi%ka Ia tia oaoku 1» uo KVpaalkiko.

Ua lawe 'ia makou ka loha, ua hookohu hou aku !•» ka Hod. George E.Eichardson, -ua ka la 19 aka !« o keia malama, no k* laa o kn maeawa, i Lnnakanawai Euapani no " nn Hono a Piilani, " oia hoi n« mokn o Matn, Molokai ame Lanai, do kB eha mnknhiki. Ke mahalo Dfti makou i k > bor> oaaa hou ia/na aku o teia oihnna hiImaiia ItoūB o keia Hnwaii, hī 3 ewe i hoao ia ma keia kulaua a hioi ia kona kupono. No ka malama oihana a me ka hoopono, aohe i loheia'na nema ame na hoohuoi ana nona. A ke ma nao nei makou, e lokahi ana ka lah'ii i ka hooho ana, ua pololei ka hoomau hou ia ana aka la oia ma ka oihana i hooma» maaia ai oia a ikēia kona kopooo, Ē Maai, e i koa ewe !

Awaiauluu-I k« hora 8:30 o ka po Po«laa nei, lanuiri 20, maloko o ka hale noho o Lnnakanawai Hoomalu W Foster o Honolulu nei, ua «waiīiula lā ae la ma ka hipnu uaaemae o k« m<»re, e Rev: E Q Bec)twith 1), D , o Hon Albert H >raer, o Hilo Aknu a keikī hiapo aHoa. .John MHorner o Hamekaa, Hawau, toe MisB F!or -nc3 Winter o G i!epburg mokaaloa o liiaoe, Amenea Huipnia māmua. Ua'ka f ka nani ame ka ns makana 5 pan?-e skn e ko l-iaā ><}>?> no feo7#UH hoomomo» ana i ko !skoo man ana, Oa kono he poe kupoto ona haw -io o kuīaoakauUale oei ma keia mare. "K hookaulu-» auv\a paa ina Wiukiki uo kei: <hi mau la» a!»i!a huh hoi «lvu ka aiua o naqjakaa.

Ua &&!& ākp 1 īiaakai oka push laai, ika licuari 17 uei, oia koaa walii uolio m-i AUuiu Houei» o Mre, S Johus >a (ioaae wahuie) me ka bitiwtvv*e loa Fa h»n»o ia oir ika j»»k?»hUi aos Nn Hitaf§ : re t Am«\s » Bolai!aja* »ktj Ir >ia ikes3 o koD4 m»u tt&kabikl I X* mal«tQ«V A.p«nU, 1837, m m*i lam i Its*»it opi R>» ano ra ; s»\on-:ri Vtuis kaoe o Bfr, B » o Walo!i »# Kanni ko !ana i hooaehoia »i. U»bnia itoko okol tt»n U ian»Bei, he 5 kfiVsmshii)o j a 1 Vfik\k*u? Ts noh >ih > i> mv lama ī km roskushW fc&hik>\ pkolu io»ti koks«o*Hn? a!:iki • i koa» m\% T6*i U i k>n« \ l k* wT»io» i h*U 4 ' i* »BMns pnle r. ' o b limkini o ltnukt»ir.\ t ci«- ■ t*f»pf» ok* p»ti o ns W.uwU 1 !aftkmi, \u Uw* ii 1 ke \ s ! Imnn i* ws o ?» >\ *v*ri >»v Wiikikl thv> « k« luiikiwi o KawsUV.no

"Oa haawi aka ka PapaOla i-DRlto!io / haahaa no ka hoolako ana mai 1 na mea akn Papa i kooo aka ai e wa!bo maī i na hoko hnahaa, a peftsi oa haawiia ana: ia J T Weterhouso tta aila paaa, no ks 78 kenet* o ke tiai/ ke kopfia, 110 ka 5| keoet i o ka paona; kokee * peie, oo ke 65 keueta o ka hene; paa-' -kai, il2 00 oke tona. ia T H DavĪ£s & Co., uo oa kui hao, ho §3 30 oka pabu; kepau keokeo, no ka 1\ keaeta o ka paona; no ka puna Kaleponi, he $410 o do ka pnna koiwili, he $2.25 olka pahu; do ka barena paakiki, 4 ken«ti o ki d »od». do .ka aila, be $2.65 oka paha. Ia BV.-*y l>ivī« & Co., uo ke khinauo, he oka pnka. Ika C uioa Feed 03. t no ka pīiihoa, he $4"85 o ka pah'i. la Wiid r & €»., no kn p%p» a me ka aila hoowili no kt; komaknai man no. Ia J H Hopper, nn k i laiki, $5.10 o ke eke; :io na p<upir p'mla, m-t na kntDUkaai like ole.