Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIV, Number 5, 31 January 1891 — NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NU HOU HAWAII

Ua hoopnueeia ka hook ! hak."b'i o ka| Oibana Kinai Ahi o Honolula nu. Eia i Honolula uei ke Kanikela A minea o Ponape kahi e kali nei i ne -iauona a me na hoonaanao a kona «apuni. Ua jke iho luakuu, na awela ia mai L'Oi ka Lnna Hooponopono o ka Leo no ka hoo?aha hoopunipaui no na fiaea p li i La Lanalilo Home. He m3u la hakumakuma loa keia o na ponh'ia !anf, me ka hookalukulu li;lii ana mai ina omuka wai o Kulaui hakoi. Ua hoo'.ohu aku keia pepa ia lvev. J. N. Kamoku o Hilo, i Lana no ka pAEAiNii ma Hilo no keia makahiki 1891, a e loaa no na nopepa mai aia aku i ka poe e mnkemuke aoa i ka no pepa, me ka hoonele ole ia. Ika po Poakahi, lana«ri 21, ma Kamali, Molokoi, u» hwhaiia rai k& mare e Rev, Makua Aodrea, o Walter A Hardj%o Koloa, Kflnai, me Mise El!a Foßt r i Kanoalo.Molokai. Eia ke kalauakuub»le o HoDi;lnlu iloko oke kanika i kohohona no ka Moi hele loa. Ke hoike mai nei keli ame keia hale baia i ko Ukoa mau kahakahana kani!iau ; oiai hoi na .hale anpuni e kupouli ann i na kalepa kani k »u. Akala 9 aenei o t eberunri e huomaka hoa ai ke Kula Kamehameh^. 0 kei« kala e uau he aie ia ao k/ nupnni Hawaii a he hanohaoo no k» iiioa oke alii wahīne puawai haaiKoin 1 heie ika mfike, ka it~< ■- v» a k < iini e kukolu i kia hooamn -o m u I a uo kona inoa e ola ei i n« hnnauaA n pau

O ka nni o na ona miliona oih u™ mokuaina hikina, hema a me w*em o Amerika Haipaia i hoomaopopo U ko lakou mau kaonoono ma tm waiwaī aina ame detla paakiki he 121. O lakou ka poe mai ka §5,000,000 a hiki i ka §125,000,001.' Aole nae m«koa i ike iho i ko Kalepom oihu keiki ekeke.

Ua lohe mai mak>u, oa halaln mu' ! mai ka mokuahi kaun Araerika "K'.leto na" ma ke kowa mawaeaa o Moloksi b me Oahu nei i ka po Poakolu a ao ae Poaha, no ke kall o ka malamalapii alaila hoike ae raa kahi mamao i ka mokuahi, no ko ka iina nei hoomikaukau ana e apo aloha akn.i ke kioo wai lua o ka Moi make.

Ua waiho ia ae imu» o Lunhkannwm Kieaie Judd i k« Poakahi «ku nei lanuari 26, ka ho;kp (no ki. iima o ka uaanaw*) a na Kaha VV r f»:wfi) o BerQic<?, P«a-ihi Eihnpni m*b». e hoike ana i na lo ;a he $86 633 76 a me ua hoohlo he 579 256.05, e kōe ans ma fea waihona, he S7 377.71. ūa knaoha ia e apono a oa ae ia ka oiai^,

Ua haawi se o Mrs. L. Makale oaa ko l&ua home noho ma Pawan, i ka auwioa la Poakola nei he anaiūa laana iDa ki i« ke Alii ka Moiwahioe me ke Kahu Aapaniame feaaeri pana poe led?eae. Ua hooha!« iho lakou he wa maikai a m' ihope oka paa ana o ka lakou ion ki malie aoa ua has]eTe tnai ta po? i kipi aka, a hoi ak i la no ko lakou rvm h^noe.

E haioielo ana o Luoaknhiko Hhds maluko c Haimor.y Hall, x A J«noi Moj, ma ka hora 2:30 auina la o ke ti i mua o na kaaaka Hawaii, malaaa o k« poo-oielo, "Ka Ek4esia o Kristo a me kona mau luna- E uuuhi'a ann keia haiolelo ma ka oleio Hawaii e kakah' mea anuhi olelo. Mi ia ahiahi ih hora 7:30, i mua o na pae i lele i ka olelo Ber»taaia maluoa o ke ku!.auh-«nfi Ka Lani a me ka Po psu ole, Ke h- oha iikeia me ko ke Akua pooo io maoh.

Ha manao loihi bo kn Lo'o haole W F. Fretr 1 heluhelu hi i oiaa o Vp aa.-?J i»a ase akamni o HooaMa nei, ai| hoopuka pau ia ma!uko o ka oupepNi namū puka kafefthtaka k* P, C Adver tispr, e hookaliua ana i kona koku!u ina nao be kauawai kue Kamnkaaawni ke ka nawai hoooea dot* ouh w nvai koaao nku a Mcfeiuley 1 ho.»h.M.. m ro .i uei e na /*haolGlo Inhui o Ara '' <•% Hunmi*. Kia wale no ka mOH e H» s !h ai «» kH hoanuo aka e hoao ia ko ku io o 1« kauawai ma ke k-d.ua kue ole O wsi a poe n»ua e hoho 4

Ma ke kukai mt»u«o o ke Kohion K»laiBiDaiprk»iMb" nupepn wmn oke ahiahi Foa!u» »ko «a tke;a iho aole a&aka o ka niauawa e webeia ai uo ka hele aua o ka lehaleho Ike al&uui o ka iaa Pete, otai be alauui nupuui hou e Jn ī k* !ua o l'ele. E k- 1 ' «u* ;I P S 8 P nl * *e «utt i» ke «lanmhou e oiau*oi* uei e hoouiee aku hi, «u»i ** palewi m.i o kshi i pa ft k*-* aUuui. Oka manawa v> ia spa ann, am i ka po n kaha loa, i »lo o u« po kuiim, a i * aa lto«ka.

Ly !cno W'le ia mai, inaho Ēpo o ka toake i.u»i.o ls<« Moj ma KapaKlakiku, na telpgHlapa ia aku ke K«to« Kamlani a me ni keikialii |KawaiiHDßkoa a ue Knjbio i > tsoi n>ai. Ame be onea !a, ein lakop ke 8u mai nti i na k«i !oa a me kn aina palahalaha, a e hoohiki to« mai «na ma ka mokaahr Z9alandis, h i o!e ma kn Austra!ia hoakai mai e ha/'lele ana ia Kapalakiko F. b. 17. oka waiwai o ka Hui Telepon* Mntual, ma ka hoike a Mr.C O Bergfr ma ko lakon belttwai o ka Poa'iehi akn neijOnaßnon prtu. be $91423.43. 'O na hie nae oka Hai, be $35.516 09. O na lo«<i oka līui nn ka maknhiki e hoomaka ana i Bef-t, 1, 1889 a e paa «na i Angate i3l, j990. be $20.475.78, a ona hoolilo iloko oia mak»h]ki hookahī, fca $20 0t)5.71. Koeoa ma ka waihooa, iie ®380.07. Ona lona mau o ka Hui no ka mnkahiki, f19,464, a o na lilo mau, he $14 610, Paka ina ao!e hie, be $4.854. Me.hope īho o ki haaīele atia akn ō ka mokuehi 1 ' Malulani" i ke awa o Knilua, Kona Ak-.u, i ka po o ka la 22 0 Ifmnari nei, a ma ka bora 10 paha o ka po, na haule ia kekahi luina kanaka iloko o ke kii, o Eiki Kona inoa, 1 6 pu-a ika pea. Mamnii o ka iko koke ia ana o k6oa haule ana, ua hookuu koke ia keKahi waepa a hoo. unaia e imi iaia. L6sa aku no ia, ean ana i ka aina me ba hopohopo a weli ole ae i» mauaao. Uh hoihoi ia mai oi* ilana o ka mnkn a palefrana aku la. Ma ka heln o k» apana ō Koolaupoko, Onha, i malamaia ika U 28 o J hbla, na loaa n>ai k& linina o na knnaka a pan penei: 860 Hawuii, 151 hapa hiole, 44 haole i iihn«u i Hawiii nei, 18 America, 6 Ber!tiini», !5 G remania, 27Pnkiki, 1 Ca naela, 1 Saedep», 3 Norewai, 2 AiliM. 5 Tfthiti, 1 AuBetaralia, 2 Manila, 175 £«(.aua ame 1188 Pake, Huina a pau, Ue 2 499. Ahn ae la no apana i lobe i,a ka Uelaoa oia o Hamakua, be4 948 Hana be 3.270, Hono'ulo, he 23 000, Koolanpoko, be 2.499. Haina apau o oa npana eha, be 33 717, Qw«i ae ia poe makauaaki o ka Pne Aina? Hai ia aaai. 1 kekaiii Pukn i o hele wawae aha mai Hilo mri e hele an'a i Onomea, Hilo, i ka 1h 19 o lanuari, a i kela hoihona o Kahnlii, ma kahi kokoke i ke kamo nm eka kokoke noai la i ke alanal, he hapalaa paha ia oke ala e hiki aka ai ilalo, aia hoi īke āka la ia i kekahi wahi hanee makMinaka bou loa. A iaia i nanaaka ai ilnlo o ka p'āli, aia uoi ike aku la ia he lio a nte ke kanak» iloko oka wai mawaena o na p >hiko. 1 kooa iho aea aku e pooo aia hoi ike hka 1« ia he Pakiki e moe an» ma'alo o k* lio ua paka ka naau » ua makena poboSfhoie. I ka hoohuli aoa ee ī ke kloo. ua aili ae la ka mea poioo i kona hana hope loa. Oa naake pu no k» lio, Oke akea o ke al&nai aia in wmLi, he 25 kapaai, a pehea I» keia Pu'.iki i hple loa ai ma keh'. nihinihi o ke alHnui.