Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIV, Number 6, 7 February 1891 — NA HALAWAI HOALOHALOHA. [ARTICLE]

NA HALAWAI HOALOHALOHA.

Ma ka Ih 20 o Is9l, hora 11 k. tf., oa akoakua mai n« knoaka Hawaii, na haole, na Phko a rne na Pnkiki, ma k« H«le Hoobolokolo'o ka apana 0 M«kawao. Ca .īoopiha i'-i ka hale hookolokolo e uh mekHaiaHna aloha a!ii, a oiai he poko!a ka manaw» i lohe ia mai ai o kHa jjnhoa kaumf-ha aole i loaa he manawa e ahoakoe mai ai o ka lehulehn j koe Ua mai la o Mr, L A Audrow*, Hope Makai Nni, ) ke kumu o ka halHWai i ' kaheaia ai, peoei: ' "Olel, ui loaa Johe ;a* kakoo me ke kaamaha oo ka roak- aua o ko kakou M< i ma Kaleponi, eu- ka la 20,0 lanot«ri, nolaila ua maoa) «o he mēa kiipono na kakou, na a'ob» alii, ka akoakoa aaa mai a hnna i kpkahi olelo heoholo kupono, e h' ike ana iko kakoa aloha iko kt koa alii. No -laila o ka hana mua. e koho ia ī Hoomalu," Ia na u<t waiho ia mai ka iaoa o C Cropp Esq, i Lntiahoocjala; Dr A A Crane, Kakaaolelo raa l a olelo haole a o Joho Kalama m» b« o?Ho Hkwhīi, A ua hooholo loa ia, Oa kohio ia o Hon'. Geo E Kichardflon i maheleolelo. Noi o j Kaiama, e koho ka halawai i komite haka olelo hoohelo no ka haawi sna aku i ke aloha o na makaaioana o keia apaaa, no ka make Bna oka Moi. Hooholoia.| A eia iho l<a olelo hooh« I j i bana ia: O makoa o na makaainana 6 ka apana o Makawao } Mokupuni o Maui. Oīai aa hiki mai ka louo k/-u;naha la makoa, ua oluolo i k 1 » Akna Mana Loa ka lbwe ana aku i ke ola o ka Moi Kaiakana I, Moj o K > Hawaii Pae Aina, mai keia ao aku mn ka !a 20 o laou>»ri, 1891, ooai ka o aku o ka aina gata o Kaleponi. Nolaila, e hooholoi*;

Akani—O makou o oa m&kaaiuana oka apana o Makawao, Mokopnni o Mani, ran o ka halftw«i makaainana i kein la, ke koaao pn *ku ;.ei makou me oe e ka Moiwahine Liliaokalaoi, Mōi 0 Ko Pae Aina i kei* w&, a kaikaahine hookahi 'i k e o ka Moi i make, e kamkau pu, e kiioaukena pu, a e auK-.no pu i na ebaeb i a pau i knu ino uinluuu Uu, a o Kon mao mtk;.»iaauft aloha e nolio ana iloko o Kou Aapani. Elua—Ke komo pu aku nei omkon me oe e ka Moiwahine kaneneake Kapiolani, e kanikau pu, a kumakeaa pu, a e auamo pa i nn ehaeha a pau i kau iho maluna Oa, no ka hala ana a kaawf»!e loa ana o kau kare lani i aloha nni ia mai ia Oe aka, ma ke aUnai hiki ole ia oe ke kaua aku, E^ola—Ke komo pa h.kn nei makoa e kaana pu i na ehaehi a pau i ksu iho Welnoa o ka ohana ali, o ka Moi i aloha nai ia i make, no ia !a a paa o ko lakoa kanikaa aui, no ko Uko.u makaa aloha, olaola a loko i liala aka ma kela aoao o keia < la ana, Eha—O Kona make eaa i na aiua e a me Koa īke ole ana e'ka MoiwaUloe » &Bikuahine o ka Moi i make. 1 Kooa aho hope loa, a m.3 Kou iko ole ana e ka Moiwahine Kfl})iclsui ina la oka ehaeh i hope !o-<, 1 1 »n iho mi-' iaoa o k-«a kane.iani alii āmuku i h*la aka la, a me ka ohana ali< i hoonele ia Ikā baka o!e, a me oa . i hooneleia ika Moi olnoli ; a ike i ka poe i ka ma'o a i ka lopa baalfle Ioa; » i kaikai »e ia Etnwaij a .» au īluna lo» J ma oa knlana a pan. Oi» ka me« n*na i hooi loa tku ka iiiiha t. me ka moku- j mcka-»hoa iioko o ka iahui nona ka Moi, mpi ia Oe ma» ka aea e noho an*» ma ke ka'aunu a i ka haa loa Eliaia-—Ke pale nei nakou e hoomaiua inai ke Akua i ki in mnn kaumaha & pau. E »oo —£ hooltih t ! eie m»n olelo heoholo ma n» Hnwaii a me na napepa haole i pniia rs:a Honolula,*

H® mso olelo hnaiohnUha mnhōpe o ia oa kt*r,timßo'. mnh'o th« s : Hoo G E Ricbfcrds >d, L A A< dtws, E Helekaoilii, «Tttbu Kh' iO)», Dr 4 A Cr«oe « m« Gh» e Cropp. He laln (laln po keknh i tQn!<i£Q»iH a n o» Io«n h<» omi (Th m-hele m ia mau d»l& d« n* aiia -aksa po m« kft olelo h»ol<* qx> JOHK E4L4MĪ, K»k»ooJelo. Ma k» haIiWAĪ m»kAhi ;hus ī «ko»koa te oemloko o k» Hale nia

Wailoka, niH ka hora 7 Hhialii o ka la 30 o lNQuaci v a i ooho tux>amla ia e ka 2ou C E uo ka iioolala l'ana a tioohoto aoa i dbko Olelo Hoo | Uolo Ho&lohaioha i kn ohana ali', a e

hoike ae iko komo pn aoa o kn āpana | o Wailaka iloko o ke kanikau a kuaiakea» pu aun me ka Moiwahiee knne ooake, ke Alii ka Moiwaliiue a me ka Lahui iiolookoa oiai o a o, maeauli o ka haulehia eoa iho mnlnai o ka ?n iih holookoa ka u eoa a me ka eh««'ha u<ka haalele ann mai o Kaiukaua I, i 7 .. i OKo Hawaii Pae Aina, i keia < am, /na K«pa!HkikD, ka Huipnla, A ui boohftlo īā ea olelo h( alohil<tha malhio rei: 1 ka Mo2WahĪDe kaoeoaake KapiolßDĪ, No ka mea, ua oluolu i ka mea Mana Lo» mamuli o kona ike lu* ole i kp» bo<»kwwaie aku mai keia ola ana i ka Mea Kiekie ka Moi iialakaua 1, Moi o Ko Hawaii Pae Aiua. A no ka mea, o makou o na mekaainaoa o k« Mni e noho ana ma AYaitako maloko o ke-kahi halawai i ae, me d? nasn ebaeba ke hoomanao ae, ua lawei i aku mai o makoa a mai ka lahai holookoa aku, be Mox i aloha nai ik: nolalla, Hooholoia—Ke komo aku āei makou me O e ke Alii ka k'inemake i ka ke kaemaha a me ka ehaeha o ka naaa mamuli o kā haawinH lonluo i loohīa ia Oe, mamali o ka liweia ana aka m«i Ou aku e ka ttea Māna Loa kau kahe alii ka Mei. Ēe pūle nei makoa i k* Mei ,/r aDa Loa e hoomama aei i* Oe iloko o keīa katimah«. Qeo. E. Richaiu«on ( Lunahoomala. A. N". Kepoikai, Edmunb Nobrie, Na K^kaaolelo.

1 ke A!ii k«i Moiwahioe Liliaokalani, No kamea, ua oluolo i ka Mea Man» Loa, mamnli o Konn iko lds ole i ka hookaawale aoa akn mai keis ola uua i ka Mea Kiekie ka Moi Kalakaua I, Moi o Ko Hawaii Pae Aioa. A tio ba mea, o makoo o na iiiakaaioaoa o kn uloi e roho aoa Wailnka, noaloko o kekahi knlawai i nkoakoa »e me ba naan ehaeLia ke hoonaaeao ae—ua Jtiweia aku inai o makou a mai fea liHuai holoekoi aku, be Moi i aloha nui 1!, Molaila, Hooholoia. Ke komo pu eku nei maken me oe e ke Alu ka Moiwahioe jß_Boho nei naa ke k >launu i k« u ana me ke , kaumaha a ne k« ehaeha o ka ! Dasu, nonnoii o k« hauwina Inulnu i loohia ift oe mainuli o k* Uwe ia aea akn mai on aku e k* Mea M«na Loa, koa'kaiknnane Alii ka Moi. Ke pnle n»»i makou i ka Mea M«na. Loa a hoomama *e ia o keia kaam«ha, G E Ridhardson. LnnHhoomala. A N Kepoieai, ĒDttUND NOBBIE, Na Kakanolelo.

Ua hoo'aolo pu in e ka haiaw&i keia mau keooimaoa i komiia nßna e lawe i oa ole'o hooholo hoalohaloha i na Alii ka Mciw : ihiue kanemake a me ka Moiwahine" Li!iuokaJaDi: Hon ,G "E Likikini, Hon R D Walbrid2e, Hon W H Corowell, Hon L W P Kanealii a me H G Treadwfty Es<j,

I ka Moiwahine Likiaokalani o Ko Hawaii Pae Aina, Aloba oe:— O liiakou o ua makaaioana o ka Apaui j . o \v ailuka, Maui, e uoho aoa ma Waihee a me W iehu ma ko makou Koa))te als. M«? ka mahieiue o ke aloiia a aiakee Aiii i kamnk&ma ia malana iho o ua o ko ke Alii ka Moi mao uu.kaainaua aloiia i keia ia. Da poha mai ia he leo e wawalo <iua o ke kaoikau pibe e aloao aaa ka ma oawa ke komakena ne paiauma ke kupioai no ke kaoikaa o ka Obaoa Alii no ka mnke ann o ka Makua o ka Lahui Haw«iii D ,xiā La*mea Kslakaua ka Moi. NoUila, e booholria o*Tßskoa o na makaainana a p»u o ka Moi e uoho.&ua «* Waihee a me Wamhu me ko aloha walohia i Poui ia uie k% uaau im'a o ki» aioha Aiii me na puuwai i kipapa in e ka ehaeha a me Le kaumaha i ka | Moi DaY.d Laamea Kalakaua i h>*slele l maī bi ia oe e ks Moiwahiue Liliuokaiani uih kein »oao o keia ola aua e u a e paiauma i keaioha nui noua. U» ko komo pu «ka nei oiakou pik-Uii ik'ko u ke kuuiakeui a kauik«u pu uje no kou kaikuuāut> U ku Ahi i hak! e aku. Nolailn. e hooholoia, ka uouoi uei ka makou mau leo pule i ka iit,ku Akua Mana Loa iloko o kon«i kai nui a kiekie. E hoooiauno m«i i kon naau kanmshs a luahu e kt Mo wahine LiUaokHUni, A kiai a uiaU

ujh is t ē a eoe &ou A pela uipkou e pule maei »ku a"i.. 0 uiiikou īho uo ma fca Haauaa ma o ko makou Komite W S Muale, J K Nawahiue, J M Niipulpa, 8 E Kalei&uu. J N Kamakajwi # S Knleo, G. Kekeheu», Sum iioonano,, Kamnka, S Kaleikini, Moges li Kapoi, Kekbhoua J Lnni. Waihee, M«ai, lan. 31,1890. ; Ika Moiwah'oe knoe make Kf<p'o!aui, o Ko .Haw.'iii Pae Aiue, Aloh* oe:— U -uiaUoa o tu«k<Miuana o ka Apa □a o \\aauka, Maui, e uoho aua ma Waihee a me \\ aii;hu ma ko mfkbn Koui)te 'la. Me ka mahiehie oLe nlo ha, a m-'ikee Aln i knmakami in mnluoa iho ouh ipak».p .kK o ko ke Alii ka Moi mau mn' a.aiuann puuwni i keia la, ua p;>ha mai la be len, e > ana o ke khnii; au pihe. e olono ana ka manawa i ke kumHkeu<i, a e paiaama ke kupmai no ke kmikiu ok t Ohaua Alii no ka m>?ke aua. o ka Mhkaa o ka Lahni Haweii, Dav da Lēnmea Kalsk*ae ka Moi, Nolaila, e hooholoia o makou 0 na makaainana a pau o ka Mr»i, e noho auo ma Waihee a me Waieha, me ke aloha walohia i pooi ia me ka naaoaua o ke aioha Aiii me ka pnawai 1 kipona ia o k» ehaeha ame ke kaumaha s ka Moi D<iv;da Laemea Kaia kaua i hualeie mai t>i 1» oe e ka Moiwahine k&ne make ma keia eoao o keia ola ana e aa e pniauma ke aloha nui non». Nolaīla, ke komo pu aku nei makoa īluko o ke kumHkeoa a kauikau pu no kou Haku Lsni Alii i haia e aku. Nolaila e hoo'ioloi», ke nouoi nei ka a akou leo pile i ka Haku kH Akua Mau» Loa iloko o kona lokomnikāi nui a kiekie, e hoomama mai i koa nanu a lauluu e ka Moiwahine kane e kiai a maiama mai ia oe a me kona lahui kana ka, A pela mhkou a pnu e puīe mi-u ako si, U mßko.aiho uo aiekn h .ahaa ma k ) m&koa K. mite. W S Maulo, īlobert J K Nawa hine, JNapal-.u, S E Kalei kau, S ; Kaloikiui; S KaW, G K?koh«na, S m Rookano, J N Kamakaiwi, K- m*k t, Kekahuna lona, Mo ses K Kapoi n me J Lani. Waihe j , M*ui, lan. 31, '1891. 1 ka Moiwehlne Kunemnke. I Aloha oe:—Ua hiki mai ka'lono kau- ! maha ia makoo nei, mi k* olupiu aua i ka Mnkaa Mnna Lo « ka 1 we aaa aku i kf> ola makamae o Koa Muh Kalakaua 1. ma Kapalakiko, ma ka |a 20 0 lanuaīi, M H 1891. ( Hooholoia, nolaila, o m&koa o kou mau makafiin&na ma oka Komite la'o' ka apana o Lahainā nei, ke komo pu ākn nei mtkou me ka upa aoa me oe iloko o na'kaamaha oa a me ka lahui. I Hooholoia, ke noeoi ae nei ka ma-! kou maa pale i ka Mea Mana Loa e hoomtma mai i kou ma kanouha. D Kahaulelio M Mekalua j J A Kaokaa Wm. White A Mukekaa. Lnhaina, lan- 31; 1891. 1 ba Moiwahine LiliuokaLani. Aloha oe:—Ua bily maik* lono kaumaha ia makon nei, mn ka olaolu ana i ka Ma'-iii 1 * Maiia Los, ka lawe ana aka 1 ke ola makamiie o Kou Maa Kalakaua I. ma Kapßl«kiko, ma ka la 20 e lanasri, m h 1891, Mni 0 Ko Haw*ii P«e Aina. Hooholoia, o makou o kou maa makaainana ma o ke Kom:te la o ka apana o Lahaina nei, ke komo aku nei makou me ka upa ana ana me oe iloko o na kaumaha a pau i ili iho maiuni oa a me ka lnhui. Hooholoia, ke uonoi ae nei ks enakou mau pale ik* Mea Alana Loa, e hoonaama mai 1 kou mau kaumBha a p^u. D Kahaulelio M Makalua J A Kaukau Wm. Whiti A Makekau. Lahaina, lan. 31,1891.