Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIV, Number 8, 21 February 1891 — Kuu e ka Luhi KALAKAUA. Na Hoohanohano Hope. He hoolewa Makolukolu. [ARTICLE]

Kuu e ka Luhi

KALAKAUA.

Na Hoohanohano Hope.

He hoolewa Makolukolu.

I kulike ti me na hoolaha ekea e malamaia ana na liana hope m; lana o ke kiuo uiake oka s(oi Kalakau* ma ke S&bati Feberahri 15. 1891, peU no i hooko io ia ai.

1 ke k&kahiaka nui wale, ua hoohiki hiki ae aa lede puuwai h-naima i pua Loohiwahiwa i ke Keeua K«Uuou ana na Mmi m«iau o na m«»> maalea o Hoeolulu uei. i luhi e iu ih > a maewa wale, a ua anoi e mahulo ai, a ua po pu hoi ke keeua i ua kahili.

Mh ka hora 9 a ibo, ua kai ne la ka huakai nkn Bale Naua mai ka H tie Akala mai n komo ilr>ko oke Keeuu Kalauuu, nu ki lawelawe aoa i ka l-koa haua hopa malan«ī o ke kiuo make o ie Alii umuh i kukuiu i ka Hale o ua mauio s ka Nau», m» o Jka iho aua uiai o ke Knhuuapule Wiiliam Auld e kaaaeeae i keia pule;

"E JQS AUi o ke Xuu Pul » a aie ua Mamoo ka Hnle N»ua', ua «kcnko« kakou i keia la uo ki hosun a hope !oa aua i ke kiuo heaaa o ka kakoa Ika Hai i aloha oui ia, e uioe uei ika kau a eooe h->oilo. Aia hoi e hoouiaopopo kakou, ua kau ke ko'i o Olopu maluua o ko kakou hokua oi.i ka wa s hoopau ia ai k? kou i ka uaake. Auo la, ke ike ue' k,kv>u, o ka haswlu3 hupe keia o ke 0 keia hoailoan o ka unkei ik« t>i kak>u i »t> e oU hus, e oui aua, e htle aua, e &ikvM fcU!i, e h e uhani nua aU hi i,o ka hopea«. iho la keia.

"O ka h->petu o ua kan»ka » psu, o ks uiake, uo ka me?, iu» kakou e omle, «o!e hoi e ise, a a hoopaa hoi ia,4bea he mak.?, O k»

uiake o ke ola is, o ke oU o ka m -**« it. Oka uīa L»a i uleioia.

make o*ke kino. a oii loa » ku kino wailuH. ; J "Msrjce Kamulipi o kinohi o ka honua, a ka haoau ana' mai o ko kftkou maa kapun»' mai * Kumulipo m-i, a hiki i keia wb, aole i haulp, so!e i mokn kekahi kipoea sole hoi i nnlowalp keka bj ĪDf-a o keia papr, a hiki i keīa la. Aiak/ kou iloho o keif>. haawina. E m»ke au« no ka kauaka e like roe keia Ipaoleio e Whiho uoi īmua o ko kakon fjhQ hIO. "Akf, o ko k k u mi.u oli a me ko ki koa mau ia< a e nīau aku hr,n ro ia ia ao frku ia so i.ku. "Nolaila e nana k&kon, e ike, ē noonoo h e kuoo ih). <J ka inoii o"keia mau Ipnolelo oni Ipuolelo kein a Pii ma Inaa o Heka, na waliine nn lana un īpuolelo i ka poli o PolihHle, i hoikeia ia knkon i ka Pnpa oka Hana Ana, a eia la ke ike mi.ki »ei k<)koa ua moku ka pewu « aa lilo ka alihi ei« )t kakoa

"O ko kakeu 'lku Hai' i alohi hai ia eta la, ua lu ( ke > hu manaumna, auk ope'fipe 4 a n hion i keia miaiwa, a peU h n k-ik.">a e noonoo ai oke aho o ka hanu o ke ea o ke kauēka, he mika. n? ia e pa aua me ka he aheahe ke pk<s o ke kino, ua hala i'o a me ka palaho, a 'oū ku k ike.u la e haomaa e

hoopooo noa nn m<*a a pau, i ioaa >*o ae ia kakoa k=i wai ola loā a Kane."

Mahope īho okā hora 10 kaKahiaka aa hoomaka oaai 1« ke konao o ka i kono ia i ke anaina haipule ma ka Hnlealii a hiki i ka wn no ka hooma'ea ana o na hana haipule.

Eia na alii A me ka poē i hiki ae: Ka Moiwahiae Kaneaaake, ke Kama Aiiiwabioe Pooaaikelaoi, kn Muiwahioe Liiiookaluoi me ke Kaoe Ali' J O i>ominis a uae k« Hon. A S Clegborn, o 1 ikou da alii nana ke kapapau. K« Lunakanawai Kiek'e Hon. A F Jndd oae ka wahine, na kokua ekolu aie lakoa maa !ede, db kuhioa efca o ke aopuni, ka"adimßrala Geo. 15iovtd me ukali; Ka Elele Kuhiua Americ iJ ,L St, vens, ke Koai suh Pakiki Capav»rro, ke Kowiaiaa Berit ii!2a Wodehous'- J , ke Komieion Far..nj d. Auglacle, J[e Kau kela lap*as saki, na Ita(ia, Americ*, Belegiuaaa a Hope Geromania a ine Ruk.iui, na K >uiketa Deuemak«, Buedena me Norrw i a me uh Hope KBnikela BerītaniB, AmericB, Aosetuna Sepauia, Mekiko ame ka Agena Kalepa O Alee, na Alii Ahaoielo J 8 Wniker, H P Baldwin, Q jf^Vil C ox, W H Cornwell, P P K»no« t R D Walbridge, W Y Horoer, O O Berger, E C Mficfarlane. H A Wideman me ka wahme. S»muel Psrtier rae k« wahine na Hoa Ab&kukamalu, S M pamon me ka wahioe, W D A!exHuder aie ka wabine, H M Wbit sey, J W Saaitb, W G Irwin, J B Atherton me t;a wabine, J T Waterh ius3 me ka wahine, D H Nahinu aie ka w.-ihine, J Kaae me ka wihine, W E Howell, F H Hayselden, H Kuihelani, E K Lilikalaoi, J G Hoapili a me A Na Hoa Luuamaka%i,o«na A. P. P*ehaole, W. H. Nawahi, A. Kauhi, A. Marqafs T, R. Lae s me ka wahine, W. Wbite me ka wahine. Mawaho ae o kela poe, o Mr, J. O. I Carter me ka wahine, Mr. W. Fost ?r me ka wahine, Mr. C. A. Brown me ka wahiue, G. E. Boardman me ka wa- ' bme s G. J. Roes me ka Lani-: hau, ka Bibopa o Hooolulu me 3 knhnnapole,' na papa himeni o ka j Bihopa me Kawaiahao malalo o ke Bl»kai ana a Mr. Wray Tavlor,. i

Da hoonaaka k« anaina Dale kapapau mi ka hon 11 oie k<\ leo niaki a ka og«na « Mr. Wray Tayh>r e paaai aba "Iloieo o ka Hoomanao." Alaila, uk laweUw v?a aku na e like me ka pap -. knhlkahi nn>iir>a pale 1 ho>lninia o k-3 "lakai aaa r ka Bihopa o'Hooulala. 1

Oi-ie malam.iia aue ke auaiua pule kupapau, ua hoonohonoho e ia ka hapa mua o ka haakai e ke Aliikoa qui Hon. 001. 0. P.. lauke* 03 0 koaa m*u akal» ekoia m« ke alaoai M i.

Mahope o ks paa »oh o d * hhlpale mslcko oke Keeua K- l&uou, ua kaikana ke kino kapapau o ka 3Joi ilaoa oke k«& kupapnu a ua Keik Uiwī o Uaw»ii e huki luua ai a e ka uia kaukau «*u* oiawali ). 1 wh i law*ia u»»»i ai e kau i k;i% ui' nwle ia o» i ke uiele kHŪ'ko o ua kaulapa o b*uieui ia ai, Akila ua koaio ke kjas kupapau uia koaa waiii o k* hu&kti,i i liookueue ia, a i>ela ua aiii u-iua ke kapapnu i ukili mai au

O ut* |Kte liiipai paUu Uo ilua »hauo; Uia £i. 0. S. Wiieuot, Hu. li |f, Jiiok-xrt.»u» Liou, {5 imuel i\rker, Uv|u. k, I*. ilou. H. A. Wulouiauu, U. W. sSeterauce % U. Giiopj Weei» <j tk>pU U luut % Je ia Dyor a uie Dr, L. H 3* poe U-ipai p*hu taaoU; &«p«<hu iima, K,aawkauukkUm, iVleka!uūt, iioapiU, Kekua>apoiwa a oie leii. ' Ei» inalaio Uēt kA h»x>uohouoho j a oīe ka uui oba p>>e i kom 1 llok i axa aia ka to!u aisoh ia aua. !

Na makai a ma na k»peDf. 55; ka ilamaku me ns akah 3; Paali Pahi Obe o Saoa Loi 27; Knhoni o Lui a me oa kumu 83,- Hnla Kameha-

aieha me ke koma 93; na iiula Aapnni a me na kumu 423; Kula Iliinai Kaiki m'ihme o Kawaiahao me kumu 85; Kula Haeai Kaikamahi 'o San» Anaru me na kumo 7J; Ku f snni o Oahu mo na kumu 60; na Ahihni Pokiki elua 158; Oihana KīuaĪHlii o Henoialu 231; na Hui M«l« o na papa !ika ole 142; Hui Wappa 3\lyrtle 21; na Hui Phke' elaa 125, Bui Kal«itiina 100; ua Hui ilooneauao Liliuokalaui elaa 48; na Hui Hc ola me Hooulu Labui 152; iiai J ei Mamo 16, Hale Naua 57, ke Aliikoi nni me c.a uk'-.M 4; Pa ;li' Pubi Ōhe Hawaii 35; Pu »li Pnhi (>he Kulet >na 20, oa Mari!' , m h- a, a n o ūh ahiinoku o ua iti ni>\ -» 2H5; ;i . : vi Kiai o ka Moi 84; u-. . hu* o .ni Aloi 34 ua KahanHpnlo )l■■ «pa h im) na haumana Kala I\'hlhi jh ne hh Kahana fih.t >hka Eiimi 17, Pap-i Himeai o ka B hopa 41; na K ihunapule B hopa 4;ni kahu uo e Kai . na i ki lio o ka Moi mai.; 2: PnVkn o k>i Moi rnake 1, aa Kukui o Iwikauik>*m 5, ua Mekia e hii .aua s kē knlauuu, nahoku ~tie na aliuuīa 2, ua līeiki Oiwi o Hawaii ehuki liui» tiuaikt)k?ia kapnp iu 86, ua k »hih nui Loe liiiii memaa, muhopa a ma ua aoao o ke k<va kupnpiu a ma ua aoao.o Qs kaa alii ekoiu 85, na hai)ai pana 18. nn kaa alii ekola elimi alii o a tue 10 kaha kaa, mahope aku o na kua a!ii he 110, a o na makai ka panina lou ōka huakai 3. Huina peu 2,631.

O ka nui o na poe e haiamu ana ma da pea o k® kuamoo o ke kino wailu» o Kelani e hoi «na i Mauaa Ala, me ka hela ole ia e naakoa, na kohoia aku he 11,000.

1 ka bi ki ana o ke kaa kapapau i ka Ilina Alii, emoole ua piha kela pi i ka leo o na h ihe uwe a na makHNinana. Alaila u« kaikniia oku Ia ka p ihu kupapBU o ke alu" mawaena o ka leo nahe nahe o ks og*oa a komo i ka poh o ka haleiua. Oka Moiwahine e kakoo ia sDa eka Pmiko Cos, Mnknpolena, fee Kama Alii*abine Pom»ikeJ»D>, e kaukeoia an« a ka Hon A 8 Cle£horu s a o ka MoiWfthine LUiaokahni, e kmkai «na me Kana Ahikane.

Alaila u>i malamaia ka haipul# hrpe maluoa o Le kino make e ka Bihcpi o Houolulu ma ka himeni ame na mfea pi i i ni naaina o ia ano/ Mahope o na hana h«ipule aka Bihopa, o ka na Hai Msiu ;nau hana aku. Mahipe aku o lakon, o !xa k-i Hale N*ua mia hana afeu. He maa pale pak«hi n->6 wale uo kn ha hai līke ole.

Mai kaw>« mivi i h .aleie ai ke kna ku papaa i ka Eaiealii a h>!;« i ' "<\ konao ana iloko o Mauna A'n, u> k ; .ii na pu kani io u i n» puku;" hi uaai i kau h iiuo i o ki pou o Puo./aina no ka manaka a me na manuwn America Charlestoo a me Mohiean.

Eia na kabili alii oioko o ka haakai kahili i uk*li eka i ka manele ia <*na o Kalakaaa iloko o ka poli o M»uns Ala i ke Sabati i hala, Pili, Kal&hiki, Keaka, Kaoloh ka, Kalanniohui, Kam >'<ia okam-ilamaUnaii a me Kal&nipuiiiu'Upalapa. He hihiooa uiamahiehie no hoi ko oa pipa alanai kahi a ka huaka) hoolewn e k«i ana, a me na puka aniaoi, e akoiiioa lehulehu ia ana e napoe makaikai leha m«i ana, i he'e no aoao o na alnuui a makolakola i ka hewa i ka wai o ua knnaka.

Da kakaiaīa «ka i ka Iliaa Alii i ke Sabati i h&la, he eba m»u kahili.