Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIV, Number 10, 7 March 1891 — HE MOOLELO KAAO NO MAZEWANA KE KEIKIALII O PERESIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO MAZEWANA

KE KEIKIALII O PERESIA.

H ELU 2 r.V.v : '- | Aia hoi, ia makou e noho alii anal liii mai la kekthi ho.tloha k'»koke, lawe ae la 1 ka pomhikai o ko'u kaikun;>ne.J aie ka manao ana e kaaa, hele mei la i, ka aina o ko'u kaikanane me k* pu ilikaua nai, ano ka hikiwawe loa o ka hele ana aif?i, pakele iho no makou mai ka lilo ana iloko o ko ka enemi mau. .1 No keia meu pilikia, uolaila *ua holo malu aku la makou iloko o kekahi ulalaau ame makoa pu na kauwa uuku a no iho la iloko o īh w> hi no ka minawa loihi, oini hoi ko'u kaikeUHOO e hoolal'i sna i k» k iiia e k'paku alu i ka enemi had wnle/ Ua makemake loa o S.~b mapima ma ia'a a oiai oke kaua nni e hoolala ana no ka hiouka aku, he mes paakiki ia. Noiaila, Ua mākemake oīa e īke i ko'u mnreja ana maa.ua o kona hele ana i ke kaua, a penei kana oleio: Iw r dena o keii wa kepīlikii o aa hana iho malalo o kikoa nel, ke ike nei au i i oe i ka hiki ole ke uctureia me kekahi o ha koikiahi o ke kai, nolaila ke makemake nei eu e mereia oe oie ktk»bi o na keikialii o ka hoaua. O kou nani, ua oi'«e ia m><mua ona nani e ae a lakou i ike ai, a o k ihi wai a knkau e waīh ) nei, he nui loa auaoei ii i ko lakou mau waiwai. Me ka noonao pono ol'p' i ke aoako'u kfci!canace l lioahewa nku la au iaia. oae ka uh<»ne ino, me he Ux he hoohaahaa loa ana la ia ia'u ia m;n c o. . Hoapoao no kuu maknihine ī ka mauao o kuo kaikunane, aka hoowanawshi īho la au ia kane a me ka īke ole i ka noho ana pono a maikai a ke t i maopopo ole ai, eku la »u i na malama ana a ko'u mau hoaloha maikal loa. la likoa i haalele in ii &i, e lele ae aua au mai lalo ae o k* poli o ke kai, a ikamahina. He mea hoomaluhiluhi wale no pnha ina e hsi aka aaa au īa oe eka Moi i na popilikia te nus i hal\ii niai uiahope o keia k<:ebin* wlki.viki au i lawe rs . E hahai ana ia'u ki kia, oia ka heopai kupowo oka hoolohe ule, a hiki i ka wa o'u i lilo ai ikauwa knapaa a hanle mai iloko o na liuia oa e.ka Moi.

I ka paa &aa o u*\ Iwhai aua a ua R< Bcguta uel i koun m M j mai U oa lim» o b M u P t a Wia me k* nnheoahe», n pane ih-> ls. O ltsa looolelo e kua li» aliiwahiae, .u* boo hsnoJi loa mai inV taa ka hosuo e aua, ka taea hvn »u o » oi aku noi U oo m hoo1uo!u tUN\ ( ioH au i hooholo p msmu)4 k»n »o ia <>» aia Vo kj'ous j i i i kfco hsootiauo. Ai* hou iloko uo y i?i maaNW» u* khuoka koke ae U U » Moi 1 u» iau* supudi, s ms,muti o k«iua < 1010 alii, akosfci tusi 1a uaJaai aupoi?u a iuiufoua. 1 «a ana m i o Lm.i msu tuu%aupuui, ua ka ae la kn Moi iuius o ko-«uttiu.i a psue mai 1. 2JTi ki lokooisikat o u * 'aui, us ho!keik&a tu&i la ia 4 ū louu* loko uixj o k« mo«un a o koua 11:0* o Kcs< a uo kuu a euo kt iuu nui u

kuu iū6iia!>, aoliila ua Kauoha ia aku nei oukou e hele mai e hooko i ko'o lawe akea ana ae iaia imua o oukou i wnhioe hoao na'u a i Moivvtihitie aoi 00 k*koOj aDa oukou hoi ia e hoo lsh& aku ma na wnhi a pau o ke aupuoi., ■. Haokuoia aela ke uuiiua auuho īho la o iaua Wale ao, a r>o kn m-ikeeuake loa 0 ka Moi e niuau ak.ll i knn i \v hioe e hahai m i i ke ano o k 1 lahuikaiiaka e noho aua iloko o.ke ka3, no ka mea ua lohe pnepiue 100 u' u he Uhuikauaka ka oinloko o ke kai, aka ua kaualua nae au i ka hooiaio āna, no ka mea aohe ao i manaoio iki he hiki i ke kino kanaka ke ola iloko 0 ke kai, ka pii ana ae & tae ka ihy ana īho a me ke ola anu ilpko o ke kai. 1 ka loh9 aaa oßoflegula i oa n:nau a kana i eane, pine m a la oia me ka leo nahenahe: E kou hhka, ua hiki laa ia mak m| ka holohola malalo o oa paīa paa 0 ka j moana me ka oluolu e like me ko oukou holoholo ana maluua nei o k* niua maloo, ei,H uae aole hd 1 ko uqhkou mau nahu. i Oka makou mau 01.10 xao, ua like ' ia me ka rxHvi i k.hakahaia maluua o ke Sila a S;)ioraona ke keiki a I>.,y da. Aole e r,iki i ka wtti ke keakea ike pmi bdi a nj6 ka wehe aua ae i ko makpn idku eaaka. O; ko makou ise ua ikeika a oioi, ahe hiki ke ike i na mea a pin iialo oke kai e liko la |hoi :me ka aioa maloo, he oia mau atia no j ko makoa kt u a tr&' ka hooilo e like uo \ me ko e e keu, me ku uoho pu malalo o na oluolu oka hokup*a hookahi. Olai he oi 16 ka nui o ke k«i mamua o k* aina maloo nei, Nolaile. ui noi a !ehu!ehu īoa n i aupuoi o ke kKi, r he na :u kulanakaulinle nui W(.lp no nae, aua piha p no i na kanākn, a he 'ehuleliu wsle ua ano o k* oōho a n.e ke ola ana o na kaaaka mawaeaa o makou iho e lika !a uo hei me ko fca hooii'. n<i hoho ana,

O na hnlealii o ko aiakoa mau Moi a roe na kapaka he oi bku ka nani maoana o kau man mea i ike t<i. He gola no ko makou e like me ko oukoa bk-» nae, o ke diiaiana ame ka momi ioiae k» meikhi mamaa o ko oakoa aole no īa e komo waīe ia e ka papa haahaa oko makōu mau makaainana be hiki ia makou ke lele a ke hoolew - ii ko m«koa maa ktno iho ma na wahi i a paa a mukoa e m-ikemake a» iloko o ka manawa pokole, a nolaila malaaaa ole ai m&kou i mau kaa a me na lio, 1 Mawaena o Vskahi māa mea e ae'ī i ono e )oa ai mai oko ka honaa nei ae llahai, oka mnma a me k«i elea ona wahme o fce kai i fca le!e. I inea hoi e I pau ni koa kahihewa, he pono e hoolona se aa i auu makaahinē a me na ipilikana hanaana, e koaaa mai rn» I fca'a hana ek* Moi, e ae mai ce e kaaoha «ka i ko'u kaikukane e hele |mai, © h«ooti «u«nei lakou ke ike mai lowau ka eha-koūi a kekahi keikialii, a le haaneo aaanei Ukou ke haawi mai i |ko Ukoa mahalo la oe e ka Moi» | Lele «© ia ta hauH oka Moi a p*ne aku la, he olioli ioa no au ke ho jsipa mai i koo m&n makam .ka a pho, ak» p«hea la auanei Kkou e ike i kou Iwahi e noho oei ? Aia wale no paha la hookaa mfti oe e hele kino ae au e iimi ialaHoo, a\» e hiki ole ai ke maiw» l& e loa» ai ?

15 haku» wahi & b ui R s lruc V«»*hob< H aoa at> ma koua uiiu| !papshtia !«hitahi me na miuo &fs aua iho, ina ia'u kou ae e hoōuna, aku e k*i U !sk ia, aole »auTTū>!o t m \ Ikeia b\ki kiuo m;»i au-* kkou loaaanei iloko o ka wa pcv >!e. I Ao *ku U 0 aUila uei Liai la ka e komo kku oia ileko o kokaUi kv?e-ut e piii koko Ui»i »»u» uio ka ike 010 ia uiai e koVahi uie* e ae, a hiki i k> wi at>& e koho si e hoolauua os»i iav:\. j O k#hi e ks ILlealii e ku uei ua k k ko i «i i ka ae kai* wehe &e la ka Moiwokiu#* i k* pik%aui»2i e h.uii ikmo »us i ke kai, a ia?a i k i a * i ai 1 p* «vhi a loa niiu o koua ki. is ihaU wo ia i ka p*uda ilok > o ua pa *iii mo ka u*tnuuauiu aas iUo i kekahi «lisu Woleio. t i w* 1 aidak ai ke k« kai, »oke uo hoi i «mo iha a hau&am* «e h ke

'iai, aia wa no i paka mai ai kekalii keiki ui papnhna lōloa, me ka amiuoai liliali aje be liina pahea la o na kaUawbī, a mahope ilio ona he ltdo ua he!fl , a kaoikoo i okaliia mai e n» naīkapaa

hine opiopio elima e houhihi ,ai ka m» nao ona keiki o ka honua i u* «i oke kai, a ia w® hookokoka loa aka I? k<*' MoiwKhine ma ka pukaaniani e īkp aku ai īa lakou, aki ike e mai no nar'l«kou la ia ienei me ka hoohewahewa ole. Nee mll H iakoa imu*. aole no me ka hele maoli ana, aka me ke kßikftfia mai no malana oni al9 o ke 'i ū A ia lakoa i kokoke mai ai i ka halealii leie maoli mai.la no lakoa a pao a komp nna iloko o ka haleahi me ka palaoehe Apo mai l«kou i ka Mloiwahioe Rosegala me ke kaukaa pa aaa maī nokopa haalele aua ia lakou me ka liuna loihi iftia iho a lukou mii. Olelo pa mai la lo hoi ka Moi Selano do kipaku ana ina eaemi a hao naai i kona aupuai me ka hoi pu mai o kona aupuai iho. Ika mao ana ae o keia_ mau haawe kßamahfi mawaena o lakoa iho hookipa mai la oia i kona ohona me kona hoolaanaole i kona ohaua i kina kane a maloko o na «amakamailio "pupaanala an* hai a';u la oia uo ka pomaikai 1 Jaia. Aole loaau e hilahila no ua piK'Ja he nai i loaa ia'u mamuli o kou h'iupiakiki ana. aka ua iilo au auo i Moiwahine oa kaknhi o na M->i nui loa oka aina a noua ua hookipa ana ia'u me ha aloha ame ks malama kupjno loa Aia lakoa no e kamai'io apa, knui ana ka bete aiua oke ahiahi, a n»ua aku U lakoa no ka papaaina, ia lnkiu no ēai aua, lele like ae la ka hauoli o oa poe malihioi o ke kai, me ko lakia manao eia lak >a il 'ko o kt halealii nānl o ka keikialn a ela lakoa ke ai uei malaaa o ke pakaukau me ka hoilauna mua ole iaia. A k>mo like iho 14 ia manao hoohaoi iloko o lakon no ka hnna rala ole i ka hwlauna ole me ke kamiaina, nolaila puka mni la ko 1a ,? .0a ula, ona maka kēin hūlili aiai! 1, ake haou m*i lakōu me he ala 1a o ke ahi ma kokou ouu a m?

na ihu. Kaialua itio la ka Moiwahiie R;s3gu'a i keia maa hiohioa» unluui o Koua ohaun malia o nlu ia i aiei •> pujvTa ai kaua kane, a no ka uiikeoiake nui o k >ua e ike i kaav kane Nolaiia puk4 aku Lh keU e hal-iwai aaa k >aa kaue v a aoi ska t* e hoolauaa aku taa oia i koaa ohaoa. Hoike uiai ia 011 i kon-» haohao iko lakou hiki koke aua ui \i, aki aole us»e oia i Inlioai 'oa e hookokoke aku 1 ka. lahai oooa k-i liaua a*n mu o like ui2 ke afc 1 A .ii mau a kap* k-ine ka M>i Rosin?hak?i akaaka iho la kaua wahine, a i mai la e nalowale wale :h-« au* no ia knko o ka mahu» ke m iii ce, e hoike aaa lakou iko lafeoa makemake e uoho pu oae oe ma fea p v paaitt&. Aole pau.