Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIV, Number 13, 28 March 1891 — HE PALAPALA HAWAII KAHIKO KANALIMA MAKAHIKI. [ARTICLE]

HE PALAPALA HAWAII KAHIKO KANALIMA MAKAHIKI.

i Ke hoolaha aka malalo iho ika palapala i i ka 1840 e Kapiolani, wahine a Naia.e ia Rev. James Ely, kekahi ona kuo*u miaionari mua, mahope o kona hoi' p.na aku i Amerioa Haipaia. O keia ka Kapiolani nana i laka 1 na kapu \ na iakua kii kahiko. Ua loaa mua Ki'k palapala i ka Bihopa o Honolulu, a V pai a hoolahaia maloko o ka nupepa Honolala "" Diocesan Magazine " o ka malama o Maraki nei, a nona hei ma--1 kou e aie nei no ka ikeia ana 0 keia palnpala kahiko e ka henaana hou: Kūapehu, Kaawaloa, linaari, 17, 1840, Aloha oloa e Makaile ma a me Naīhe, a me Palilika; a me ka makuahino hoi o kakoa. Ua loaa īho nei ia'a ka palapale. Nui loa kua ōloha ia olaa, me he mea 1* o ko olaa mau kino la. Alaila, nui mai kuu hoomaikai aka 1 k& Haka ame lp aloha aku i ka Haku i Kona hoopau ole i na manao aloha pa laia. Ua nai no hoi ka'u mau maka r hiki i noho iho nai. Ua make aku o Naihe. Ua make aku o Kamakau Aka ke waiho mai nei no ka Haku 1 nei mau la pokole. Auhea olua ? Ua mnini mai ka Hiku i nei mau makahiki i kona ahane* Ua nai na Ekalesia ma Kaawaloa nei a ma Napoopoo kekahi. Ua like no me fea ka Haku hana pela no Ia e haaa aei. Auhea olua ? Ke nana nei no aa ma ka Haku. I ko'u noho hookahi ana e noho nei, aole i pauoho. Ua hoomanawanai no ka noho aua, ma ka ike ana he mau mea 'oiaio aaßoli no Kana. Aia no luūa ka la nee aka ameka wa iho mai, 1 nui ke oho i ka pule aku i ke Akui no ma kou i nei mau makahikL Aohea oiua ? Eia no au ma Kuapehu nei e noho nei, ala pule holo ma ka ho a lviki i Na poopoo, a paa ka pule hoi maaka. Eia no kekahi, he halepule pohaka kekahi a makou e hana , nei me ka makou kama ma Napoopoo» aole nae i p<ia loa. haua nei no na hoahauaa, uaikaika kekahi poe a ua ikaika ole paha kekahi poe. Aahea olaa, ua paa loa naAlii o Hawaii nei i ka make i nei mau makahiki, ua uuku loa na Alii i kpe, aole paha i nui. Kapaaaha keia mau ma* kahiki, ua makaakau loa no i ko ke Akua maneo Kana hana e hoike uiai ai. Eia keia, ka hoomaikai nei no makou mo oa hoah'anau ike aloha aku i ka Haku ina makaluki. Ke houlnulu ; Kei no makou i ka ai ana i ka makai biki me ka hoonani ina mea a tn»kou i ai ai i nei man mao makahiki, a tne ka | hoihoi aku ike aloha isia, Eia keia, I nui ka ikaika o na hoahanau i ka haua j a ka Haka, o Mika Polepe ma a me liaman kamu hou a makoa o Mika Aima ma, ua maopopo a me ka īkaika | too lakou 1 ka hana a ka Hiku, ke ake IMi lakoa e ikaika kekahi mau hoahaaan I na mea kokuakupono e haua I (naikai al i maopopo ka hua maikai o ! ka iohe ana a me ka ike ana; eia keia, lfe owe aka olaa i na haipnle o ko olaa I kaianakauhale i noho &i, e hai aka 1 ke I aloha o'a ia lakoo, no ka mea, hookahi ! 00 ke alohi, tia huli no hoi kek*bi poe 1 kamalii o Haw*ii nei i k» pooo a u* ikano hoi kekahi poe kamalii, «•» kamalii aua alit kak*hi, aka ke !W» ia oei ka lakou mau keiki e Mika ai* kekabi i ko'u ncx>noo ana H* maopopo ka hoohuli o ke Akua i n* maka«mana I ka k -ouo, ua uui loa lakou ea«o ika im? Ika poao, aule o lakoa knnalaa Ikl e īmi nei a kokaa 00 lakoku e like me ko iakoa iako iho» 1 Aloha aa kamolii o koa kulaoakauKAPIOLiKI, !•- : i j ūa make ka lapana Loio Katem«: «ua wahi ooho ma niauui Kuia Ika JL\vaiia iUo aei» ikeSS 0 kooa j makahiki.