Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 10, 20 August 1873 — Ka hupo nui o J. W Kapololu [ARTICLE]

Ka hupo nui o J. W Kapololu

E "Ko Hawaii Ponoi" k ; Moha te:~Ma kou oluolu a me kou mau Luna Hoo> ponopono e ae ma i iā'u e hoolei ae ou i na poka bōma o ka malu kukui o Kaukaweli nei, i iliki aku ia, lohe o Kanepunui i ka wela o ka la.

Aia ma ke Kuokoa o ka la 9 o Augate i o keia makahiki, ma na kolamu o na mea hou, i ike ai aqf| ka hupo nui o J. W. Kapololo. Oke poo o kona kukulu manao, oia keia ; "No ka wi o Kohala Akau." Aia nae ma ka hapa hope'o na mea hou ana, ua hoohalahala oia i na kaao o ka nupepa Ko Hawaii Ponoi. Elua ana mea i hoohalahala ai, 1 no ka lealea ole ; 2 aole no i ku i ka iini. Ka hupo nui e,— He mea kupanaha, iokoa ke kumu olelo, oia ka wi, i okoā hoi sa wehewehe ana, oia sa oie. Ua wi nae paha o Kohala Akau i ka lealea ole o n« kaao o Ko Hawaii Ponoi ? He mea kupanaha ka wi o Kohala Akau i ka lealea ole o na kaao o Ko Hawaii Ponoi.' wahi akē taata hupo nui. Akahi hoi au a ike, eia oo oe iloko o ke kuhihewa a me ka puni iealea o ka naaupo. %

Elua kaao maikai a naauao a'ui ike ai iloko o Ko Hawaii Ponoi, oia o "loaepa Wilimola, ame Kakaio. Oia aoei na kaao i poioli ai • Kohaia Akau i ka lealea oie. ? laa e oleio mai o Kohaia Akau aoie iakou i wi no keia mea, alaila, aole maluna o'u ia, alea, maluna no o ka mea hoouna mea hou ia koko. O loaepa Wiiimoia, he kaao ia » ka wa e ola ana ka nupepa Au Okoa, a wahi a ka poe niauao a'd i lohe ai, he kaao maikai. I ka wa i make ai ke An Okoa, ua minami-

na ia keia imao, a noia minamiaa ia, ua manao ia e hookonpo iioko oke Kuokoa. A do ka ioaa hou ana o keia nupepa Ko Hawaii Ponoi, noiaila i neleai ke Kuokoa. [ka wa i ike ai ka poe aaauao, ua nui ko iakou makemake. O- ke kumu i makemake ia ai, oia no na oleio hoonaauao i ka iahui.

0 Kakaio hoi, oia no ke koa kaulana i ke kaua o Polani. A ioa paha e naoa pono ka mea hoojiaiahala l na mea pilikia, ehaeha, a tne na poino o ke komohia aoa i ke kaua, a hoomaopopo iho. O na poioo a pau i ili mai maluna o Polaoi, o ke akamai a me ka naauao i loaa ia Knkaio kona hookele ana, oia no na kuinu o ka lanakila ana. A ikoko o keta kaao, ua hopuia e ka poe naauao, a ua helohelu hoi me ke akahele, a ma ia mea, ua loaa i ka poe naauao io na kumu e makemake ai. Akahi, o ka loaa aoa o na dlelo naauao.elaa, fca lilo ana o na ehaeha o «kakaio i mea aloha ia, ekolu, ke ao mai nei ia Hawaii, aole inake kaua, o nui auanei ka peino.. I Nolaila, aia anei a nui na mele, na mea hoala kuko, na olelo hoinainau, oia anej ka mea e lealea ei y I n « pe| a< e ao mai no oe J. W. Kapololo i ko iahui e hoi hou no i ■na haua o ka wa ia Waawaaiklnaaupo. A i makee no ho». he kaao no hoi kau i piha L na mea lealeu, na mele, a me oa me® hoala kuko; alaila, e makemake nui anA no na knalna, kuakolu a

&»gmi fceifei eI» aopo, ha» hoi alaiK o fca baate no ia oka la i|lb nei, • E ka opaupo nai o H&makua e, o ko liio i ka puui iealea, oia kou mea e holo papulaai a psi i ka.jjalr o Koaekea, kapoa oe | faa pali o Kaaoana, haaie pafru oe i ka pali o Paaew%io, pakiiiiiii ko ioio i ka pali o Kalalau ka m mea o ka pum iealea, eaai noho a alaĒ&i ika lahai o kaoa i.kapuni lealea, ame na haoa uso oie o ke aal hala. Ke maoao oei no hoi au, ina e hana. io ann, a kttkb hoi iloko o aa hana ieaiea, aiaila, o lealea ke kaqe, a o palauaielo ka wahine, a e iona aoa lea laua mau keiki, o Maki» k> ka mua, o Pololi ka iaa, o Nele he kolu, 0 Hoaa ka ha, o Loaainamaiino ka iima, o Uweikaeha ke oap a pek aku. Aiaila, oka laha m» no ia o na pulapuia au e J. W. Kapololo. Noiaila, aahea oe e ke hoa, e hoemanao •oe, eole o na mea lealea, oia ka meae ao ai 1 ka lahui o kaua, oiai, ke ikeia nei oe a me koa eaaa manao, aohe i ku i ke aiakai oiaio aaa, aka, e imi kaoa i mea e hoonaauao ai i ka iahni, a e na hana^alea. T?|- B. P. K. Nawaa. ■ Lahainaiuna, Maai, Aog. 16, 1873.